Doorbraak in genezing COVID-19 dankzij medicijn tegen reuma dat al 50 jaar bestaat: "Niet duur en meteen beschikbaar"

Het nieuws werd vandaag bekendgemaakt in het Verenigd Koninkrijk.  De cijfers zijn het resultaat van een grote klinische proef in dat land. Dexamethason is een ontstekingsremmer uit de familie van steroïden. Het medicijn kan de sterfte van wie het meeste door COVID-19 is getroffen, met een derde verminderen.

"Het is een doorbraak, maar het grappige is dat het medicijn al 50 jaar bestaat," zegt Bart Lambrecht, professor longziekten van de Universiteit Gent en het Vlaams Instituut voor Biotechnologie. Hij kent de studie en het medicijn en vindt de resultaten zeer betrouwbaar. "Het is eigenlijk een krachtige ontstekingsremmer die vroeger gebruikt werd bij de behandeling van reuma. Nu wordt dexamethason nog gebruikt om de ontsteking bij de behandeling van kanker af te remmen. We weten dat bij mensen met COVID-19 die zuurstof nodig hebben, de ontsteking juist het probleem is.  Het is een overmatige reactie van het afweersysteem dat je met dat simpel en goedkoop geneesmiddel kunt afremmen. "

Bekijk hier de toelichting door Koen Wauters in "Het Journaal" (en lees voort onder de video):

"Dit is een grote stap voorwaarts in de zoektocht naar nieuwe manieren om COVID-19-patiënten te behandelen", zei professor Stephen Powis, medisch directeur van de NHS, de Britse openbare gezondheidsdienst. "Het overlevingsvoordeel is aanzienlijk bij patiënten die ziek genoeg zijn om zuurstof nodig te hebben en voor wie dexamethason nu de basisbehandeling zou moeten worden", zei een van de leiders van de Recovery-studie, Peter Horby van de universiteit van Oxford.

"Dexamethason is niet duur, is al op de markt en kan onmiddellijk worden gebruikt om levens over de hele wereld te redden", zei hij. Volgens de onderzoekers kon één op de acht sterfgevallen worden voorkomen dankzij deze behandeling bij patiënten die kunstmatig werden beademd.

In het herstelonderzoek ontvingen 2.104 patiënten deze behandeling (oraal of intraveneus) gedurende 10 dagen. Vergeleken met 4.321 andere patiënten die het niet hadden ontvangen, stelden de onderzoekers vast dat de behandeling de sterfte met een derde verminderde bij patiënten die op kunstmatige beademing werden geplaatst.

Bovendien daalde de mortaliteit met een vijfde bij minder ernstig zieke patiënten die via een masker zuurstof kregen zonder ze te intuberen. Aan de andere kant vertoonde de behandeling geen enkel voordeel voor patiënten die geen ademhalingshulp nodig hadden.

Bekijk hieronder het verslag van "Het Journaal" (en lees voort onder de video):

Intensivist verbonden aan het UZ in Leuven Geert Meyfroidt is blij met het nieuws over het medicijn, maar hij betreurt dat het niet via de gebruikelijke weg is bekendgemaakt, via wetenschappelijke tijdschriften. Hij vermoedt dat de onderzoekers het meteen in een persbericht hebben verspreid zodat het medicijn sneller wereldwijd kan worden gebruikt.

"Ik ben een beetje bang voor een run op het medicijn", zegt hij nog in "Terzake" op Canvas. "De hele wereld heeft dezelfde ziekte en heeft dezelfde medicatie nodig. Dit is een middel dat de hele wereld zal willen hebben, dat in de handel verkrijgbaar is en dat goedkoop is."

Bekijk hier het gesprek met Geert Meyfoidt in "Terzake":

Steven Van Gucht, diensthoofd virale ziekten van Sciensano, noemt de resultaten van de Britse onderzoekers op zijn beurt "veelbelovend". "Het gaat om goede resultaten, waarbij de sterfte afneemt met 20 tot 30 procent bij patiënten met zuurstoftekort of nood aan mechanische ventilatie", zegt hij. "Het gaat om een klinische studie die volgens de regels van de kunst werd uitgevoerd en dus hoge bewijskracht heeft. Daarom vermoed ik dat het geneesmiddel ook bij ons wel toegepast zal worden in de ziekenhuizen."

Momenteel buigt de groep die verantwoordelijk is voor de aanbevelingen aan ziekenhuizen zich over de zaak, maar die heeft nog meer informatie nodig. "We moeten eerst weten welke categorie van patiënten opgenomen is in de studie en hebben ook nog meer info nodig over de dosering en de timing van de dosering. Dat is zeer belangrijk, want een verkeerde dosering kan nefast zijn", zegt Van Gucht. "Zodra details van de studie beschikbaar zijn, kan het snel gaan en zullen de richtlijnen waarschijnlijk aangepast worden."

De viroloog maakt wel een belangrijke kanttekening bij het gebruik van dexamethason. "Het gaat om een gekend geneesmiddel - een vorm van cortisone - dat al decennialang gebruikt wordt voor verschillende aandoeningen. Het is heel goedkoop en ook makkelijk beschikbaar", zegt Van Gucht. "Maar het is ook een tweesnijdend zwaard. Het remt het immuunsysteem af om ontstekingen te verminderen, maar zo kan het dus ook de poort openen voor het coronavirus of andere kiemen."