Moeder Greta Thunberg reageert op commotie: "Natuurlijk kan Greta geen CO2 zien"

Allereerst, het boek van Malena Ernman, een bekende zangeres in Zweden en de moeder van Greta Thunberg, is niet nieuw. Het verscheen al enkele maanden geleden in Zweden. Maar in de Duitse media werd het de voorbije week druk besproken. Aanleiding is dat er nu een Duitse vertaling is gemaakt van het boek. In "Scènes uit het hart. Ons leven voor het klimaat" vertelt Malena Ernman over haar gezin en hoe bijzonder haar dochter is.

Eén bewuste passage in het boek zorgt voor controverse. Daarin vertelt Ernman dat Greta koolstofdioxide (CO2) met het blote oog zou kunnen zien. Opvallend, want CO2 is een gas dat kleur- en geurloos is. Daarom is het zintuigelijk niet waarneembaar. Dat bevestigde toxicoloog Jan Tytgat (KULeuven) gisteren in 'De Wereld Vandaag' op Radio 1.

Maar in welke context heeft de moeder van Greta deze uitspraak geplaatst? En vooral, staat het echt zo in het boek?

Allereerst, de bewuste passage vinden we op verschillende blogs en recensiepagina's terug. En staat ook letterlijk in het oorspronkelijke boek:

”Greta tillhörde det lilla fåtal som kunde se våra koldioxider med blotta ögat. Hon såg hur växthusgaserna strömmade ut från våra skorstenar, svävade uppåt med vindarna och förvandlade atmosfären till en gigantisk osynlig soptipp.”

Letterlijk betekent dit:
"Greta behoorde tot de weinigen die onze koolstofdioxide met het blote oog konden zien. Ze zag hoe de broeikasgassen uit onze schoorstenen stroomden, met de wind opstegen en de atmosfeer in een gigantische, onzichtbare stortplaats veranderden."

Maar deze zin kadert in een hoofdstuk dat uitlegt waar Greta's interesse voor het klimaat vandaan komt. De moeder van Greta verwijst daarbij naar de autismestoornis, het syndroom van Asperger, die Greta heeft. Door deze autismestoornis komen dingen anders bij haar binnen. Daarover staat in het boek:

"Het zijn hamburgers als lunch maar ze (Greta) kan niet eten. Het is warm en drukkend in de eetzaal van de school. Het geluidsniveau is haast oorverdovend en plots is het stuk vlees op het bord niet langer een stuk eten. Het is een stukgemalen spier van een levend dier met gevoelens, een geweten en een ziel. (...)  Ze huilt en wil naar huis, maar men mag niet naar huis want hier in de eetzaal moet men dode dieren eten en praten over merkkleding, make-up en mobiele telefoons."  

Verder in het boek staat ook dat Greta een fotografisch geheugen heeft en alle hoofdsteden uit het hoofd kent. Daarnaast kan ze ook alle chemische elementen van het periodieke systeem in één minuut opsommen.  

"Greta heeft een diagnose maar dat sluit niet uit dat zij gelijk heeft en dat wij, alle anderen, het fout hebben. (...) Zij zag wat wij niet wilden zien."

Daarna volgt de bewuste passage: "Greta behoorde tot de weinigen die onze koolstofdioxide met het blote oog konden zien. Ze zag hoe de broeikasgassen uit onze schoorstenen stroomden, met de wind opstegen en de atmosfeer in een gigantische, onzichtbare stortplaats veranderden. Zij was het kind, wij waren de keizer. En wij waren allemaal naakt."

Die vraag kunnen we het best stellen aan de auteur zelf, de moeder van Greta. VRT NWS nam contact op met zowel de auteur als de uitgever van het boek.

"Natuurlijk kan Greta geen CO2 zien. Dit is een metafoor. Net zoals 'de lucht een vuilnisbelt is'. Dit is meer dan duidelijk voor iedereen die het boek leest", reageren de ouders Malena en Svante Thunberg in een korte schriftelijke reactie.

De uitgever, Jonas Axelsson, voegt eraan toe: "Het boek is al in augustus verschenen. Niemand in Zweden heeft het op die manier geïnterpreteerd."

Ja, want we hadden meteen de volledige context van de passage moeten meegeven. Daar zijn we gisteren in gebreke gebleven en proberen we u vandaag beter te bedienen. Zowel in De Wereld Vandaag op Radio 1, als in het verslag daarvan op deze site.