Vier vragen over spookrijders - "Klein deel doet het bewust"
Hoeveel spookrijders worden er jaarlijks gesignaleerd?
Cijfers van het BIVV uit 2014 tonen aan dat er toen 584 spookrijders betrokken waren bij een ongeluk met gewonden. Slechts een klein deel van die ongelukken Nu gebeurde slechts een klein deel van die ongelukken op snelwegen. Het merendeel gebeurde op andere wegen.
Los daarvan is er ook een groep spookrijders die niet bij een incident betrokken raken. Gemiddeld rijden er dus dagelijks verschillende spookrijders op onze Belgische wegen.
Over het hele Belgische wegennet heen werden in 2014 zes dodelijke ongelukken met een spookrijder genoteerd. In totaal gaat het om ongeveer 1 procent van alle ongelukken met dodelijke afloop. "Een fractie van het totale aantal ongelukken, maar bij een aanrijding met een spookrijder is de kans op een dodelijke aanrijding groter", legt VRT-verkeersanker Hajo Beeckman uit. "Er vallen relatief gezien veel verkeersdoden op die manier."
Wat is het profiel van spookrijders?
"Spookrijders zien we in alle leeftijdscategorieën, maar jonge, onervaren bestuurders en 55-plussers zijn oververtegenwoordigd", zegt Beeckman. "Ervaring op de weg, of net het gebrek eraan is de primerende factor bij spookrijders. We zien bij de jonge bestuurders ook een duidelijke invloed van verdovende middelen, als alcohol en drugs. Bij de oudere bestuurders zien we dat vermoeidheid of verwardheid een grotere rol speelt. Hoe ouder we worden, hoe moeilijker en minder snel we een verkeerssituatie interpreteren."
Naast de grote groep "onbewuste" spookrijders, is er ook een groep die "half-bewust" de verkeerde richting uit rijdt. "In een kleine minderheid van de gevallen gaat het om een wanhoopsdaad, maar in deze groep zien we vooral mensen die een kick krijgen van spookrijden. Alsook verstrooide chauffeurs die een afrit missen, en het blijkbaar intuïtief een goed idee vinden om rechtsomkeer te maken en een stukje te spookrijden." Dat heeft de Nederlandse Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid vastgesteld.
Waar en wanneer worden het vaakst spookrijders gespot?
Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat er iets meer spookrijders gesignaleerd worden in het weekend of 's nachts. Maar 40 procent van de ongelukken met spookrijders gebeuren toch bij daglicht.
"Bestuurders die zich op rustige momenten verplaatsen, hebben natuurlijk een minder duidelijk referentiekader. Als er vijf mensen voor jou de oprit oprijden, verkleint de kans dat jij je vergist. Het omgekeerde geldt dan voor rustige momenten, met weinig auto's op de baan."
Locatiegewijs tekent zich niet meteen een duidelijke tendens af. "We zien dat mensen zich vaak vergissen waar een snelweg en een gewestweg elkaar kruisen. Zeker bij gebrek aan duidelijke signalisatie na een verkeerslicht, is het niet altijd duidelijk welke kant je op moet, bijvoorbeeld op de A12 met zijn korte opritten."
Hoe kunnen we het aantal spookrijders verminderen?
"Mijn belangrijkste advies voor elke bestuurder: kruip niet oververmoeid of onder invloed achter het stuur. Het gaat dan niet enkel om alcohol of drugs, maar ook medicatie die je reactiesnelheid vermindert. Hoe minder alert je achter het stuur zit, hoe groter de kans op "fouten" zoals spookrijden", zegt Beeckman.
Daarnaast onderstreept hij ook het belang van sensibiliseringscampagnes. Volgens Beeckman zou de overheid met enkele concrete maatregelen het aantal spookrijders kunnen terugdringen.
"Aan grote op- en afrittencomplexen zou betere, aangepaste verlichting en signalisatie moeten komen, zodat mensen minder makkelijk een oprit kunnen missen. Ook het omgekeerde is een goed idee: mensen die verkeerdelijk een afrit oprijden, zouden via een sensor in het asfalt waar ze overheen rijden een melding op een dynamisch verkeersbord moeten krijgen. Via die duidelijke, visuele "stop" hebben ze dan sneller in de gaten dat ze spookrijden."