Iran laat na Olivier Vandecasteele nog 3 andere Europese gevangenen vrij in ruil voor Iraanse terrorist Assadolah Assadi

Exact een week na de vrijlating van de Belg Olivier Vandecasteele heeft Iran nog eens drie Europese gevangenen vrijgelaten. Het gaat om twee mannen met de dubbele Oostenrijks-Iraanse nationaliteit en een Deense man.

De twee Oostenrijkers werden respectievelijk sinds januari 2016 en januari 2019 onterecht door Iran vastgehouden, heel wat langer nog dan Vandecasteele. Ze werden beiden tot 10 jaar cel veroordeeld wegens spionage. De Deen werd in november 2022 in Iran gearresteerd in de marge van de manifestaties voor meer vrouwenrechten.

Hun vrijlating past in dezelfde ruil met de Iraanse terrorist Assadollah Assadi (in eigen land diplomaat genoemd), die in België werd vrijgelaten en waardoor Olivier Vandecasteele naar België kon terugkeren. Volgens onze informatie zouden geen andere Iraanse gevangenen in ons land zijn vrijgelaten in ruil voor de Oostenrijkers en de Deen. Dat is opmerkelijk, want er zitten in ons land nog drie andere Iraniërs vast, maar blijkbaar is Iran daar op dit moment niet in geïnteresseerd.

Ook de vrijlating van de Zweeds-Iraanse professor Ahmadreza Djalali (die ook gastprofessor was aan de VUB) heeft naar verluidt op tafel gelegen, maar maakte uiteindelijk geen deel uit van deze ruil. Voor Iran is zijn vrijlating blijkbaar nog altijd onbespreekbaar. Waarom, is de Belgische onderhandelaars onduidelijk. België blijft zich wel inzetten om hem vrij te krijgen, laat de federale regering weten.

Net als Vandecasteele worden de Oostenrijkers en de Deen via Oman naar België overgebracht. In Oman ondergaan ze nog een medische controle. Ze zullen komende nacht op de luchthaven van Melsbroek opgewacht worden door de Belgische minister van Buitenlandse Zaken. Van daaruit kunnen ze naar hun eigen land verder reizen. De operatie wordt volledig uitgevoerd door de Belgische Staatsveiligheid. De voorbije maanden is er wel overleg geweest met de betrokken Europese landen.

Premier Alexander De Croo (Open VLD) laat in een tweet weten dat hij de Oostenrijkse kanselier Karl Nehammer en de Deense premier Mette Frederiksen gisteren op de hoogte gebracht heeft van de laatste stand van zaken in de operatie. "We blijven ijveren voor de vrijlating en menselijke behandeling van alle Europeanen die onterecht vastgehouden worden in Iran", voegt hij eraan toe.

Dat België zich naast Vandecasteele ook ingezet heeft voor de vrijlating van drie andere Europeanen, komt omdat de betrokken landen België daarom hebben gevraagd. Toen ze lucht kregen van een op handen zijnde deal over Vandecasteele, hebben ze zich aangesloten met de vraag om ook hun landgenoten vrij te krijgen, vernam onze redactie.

Dat is dus gelukt, maar duidelijk niet op hetzelfde moment. Waarom Vandecasteele vorige week vrijdag al werd vrijgelaten en de drie anderen pas vandaag, is niet meteen duidelijk. In elk geval zou de volledige deal al gesloten zijn op het moment dat Vandecasteele en Assadi naar hun eigen land op weg waren. Maar om geen risico's te nemen werd toen met geen woord gerept over de drie andere Europeanen. Er zou sprake zijn van een eerdere poging deze week om hen te laten terugkeren, maar dat is toen niet gelukt.

In België klonk er de voorbije week heel wat kritiek op de ruil met Assadi. Dat er uiteindelijk vier Europeanen door Iran vrijgelaten zijn in ruil voor de vrijlating van één Iraniër, geeft de federale regering extra argumenten om te weerleggen dat ze zomaar plat op de buik is gegaan voor het Iraanse regime. Al zal de kritiek van de oppositie wellicht niet zomaar verstommen.

De regering zegt dat ze altijd voorop heeft gesteld dat de deal niet zomaar de ruillogica van Iran mocht dienen. Federaal minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) blijft de ruil verdedigen. "We hebben ons steeds het lot aangetrokken van een 25-tal onschuldige opgesloten Europeanen in Iran", schrijft hij op Twitter. "Vandaag zijn drie van hen onderweg naar ons land. Eindelijk vrij." Officieel zitten er nu nog 22 Europeanen in een Iraanse cel.

De Oostenrijkse minister van Buitenlandse Zaken Alexander Schallenberg zegt in een verklaring verheugd te zijn over de vrijlating van zijn twee landgenoten en heeft het over een "zeer emotionele dag". Hij dankt zijn Belgische en Omaanse collega-ministers. "We hebben nauw, discreet en vol vertrouwen samengewerkt met onze partners. Ons doorzettingsvermogen heeft geloond."