Betogers gisteren in de hoofdstad Peking.
Yomiuri

Waarom een wit blad papier het nieuwe symbool van protest is in China

In China is afgelopen weekend op verschillende plaatsen geprotesteerd tegen het strenge zerocovidbeleid van de regering en tegen de Chinese president Xi Jinping. Opvallend: veel demonstranten hielden een onbeschreven wit blad papier boven het hoofd. "Het vertegenwoordigt alles wat we willen, maar niet mogen zeggen."

Het strenge zerocovidbeleid in China lokt meer en meer protest uit, ook tegen de regering zelf, zeldzaam in China want officieel niet toegelaten. Beelden van het protest bereiken ook de buitenwereld en daarop zijn vaak demonstranten te zien met een wit blad papier in de handen.

Dat was afgelopen weekend onder meer het geval in Shanghai, tijdens een wake voor de slachtoffers van een brand in een appartementsgebouw in de noordwestelijke stad Urumqi. Ook bij protest in de hoofdstad Peking en aan verschillende universiteiten werden de witte vellen papier de lucht ingestoken. En ook vandaag in Hongkong doken ze op, ook hier tijdens een steunbetuiging voor de slachtoffers in Urumqi.

En het is net uit die stad (officieel een semi-autonome regio binnen China) dat deze vorm van protest komt overgewaaid naar de rest van China. De witte bladen papier waren enkele jaren geleden al te zien bij demonstraties in Hongkong tegen de strenge veiligheidswet die daar een jaar eerder was ingevoerd. Slogans en andere teksten die naar de massaprotesten van 2019 verwezen, waren plots verboden. De Hongkongse bevolking zocht en vond een creatieve oplossing in het witte blad papier, waarmee ze de censuur aan de kaak stelde.

En dat is ook de betekenis van het witte blad papier tijdens het huidige protest in China. "Het vertegenwoordigt alles wat we willen, maar niet mogen zeggen", zegt de 26-jarige Johnny, een betoger uit Peking, aan het Britse persagentschap Reuters.

Volgens sommigen is het ook een opgestoken vinger naar de Chinese autoriteiten, die niet vies zijn van een arrestatie meer of minder. "Alsof ze willen zeggen: gaan jullie mij arresteren voor een papiertje waar niets op staat?", verwoordt Stephen McDonnel het, correspondent voor de BBC.

Dat is ook te zien op onderstaande beelden. Een betoger krijgt het aan de stok met iemand van de veiligheidsdiensten, die hem vraagt wat hij te zoeken heeft bij een politieauto. "Het is gewoon een wit papier, ik heb er niets op geschreven", zegt de betoger voor hij weggeduwd wordt.

Videospeler inladen...

Maar China zou China niet zijn als de overheid ook daar niet probeert in te grijpen. Zo werden vermeldingen als "wit papier", of "blanco blad papier" al weggefilterd op sociale media als Weibo. 

Er doken ook geruchten op dat een grote papierfabrikant uit Shanghai al het A4-papier uit de winkelrekken zou hebben gehaald uit nationale veiligheidsoverwegingen, maar de fabrikant ontkent dat formeel en zegt dat er een vervalst document online circuleert, dat de geruchtenmolen in gang heeft gezet

De witte vellen papier werken naar verluidt ook als een rode lap op een stier voor voorstanders van het Chinese communistische regime. Zo doken al beelden op van mensen die de papieren weggrissen uit handen van betogers en ermee aan de haal gaan.

Paraplu's, eendjes en filmverwijzingen

Het witte blad is natuurlijk geen alleenstaand geval. Het komt wel vaker voor dat een bepaald voorwerp of gebaar het symbool wordt van een hele protestbeweging. Dat was onder meer het geval met het parapluprotest in Hongkong, zo'n acht jaar geleden en de rubberen eendjes in Thailand.

Begin vorig jaar dook na de militaire staatsgreep in Myanmar, in Zuidoost-Azië, ook een gebaar uit de populaire boeken- en filmreeks "The hunger games" op. Demonstranten staken uit protest drie aaneengesloten vingers de lucht in. In de reeks zelf was het een symbool van opstandige solidariteit, in delen van Azië werd het een symbool van de strijd voor vrijheid en democratie.

Eerder was het gebaar ook al te zien na de militaire staatsgreep in 2014 in Thailand en ook bij demonstraties in Hongkong werden de drie vingers al in de lucht gestoken.

Meest gelezen