Rendierenpopulatie daalt alarmerend: klimaatverandering bezorgt dieren steeds meer stress

De NOAA, een Amerikaanse organisatie, houdt al 13 jaar gedetailleerde jaarrapporten bij over de noordpool. Dit zijn enkele van hun meest in het oog springende bevindingen in hun nieuwste rapport:

• De luchttemperatuur aan de oppervlakte stijgt twee keer zo snel als in de rest van de wereld. De voorbije vijf jaar werden telkens weer records gebroken.
• Dit jaar was het zee-ijs jonger en dunner, en het nam af in oppervlakte. De 12 laagterecords qua oppervlakte vielen allemaal in de laatste 12 jaar.
• Het aantal giftige algen in de Arctische Oceaan neemt toe door de algemene opwarming, en dat kan dan weer ander leven bedreigen
• De noordpool mag dan wel ver weg zijn van alles, maar toch is de vervuiling met microplastics gestegen, wat een gevaar betekent voor zeevogels en andere zeedieren. 
• Het aantal kariboes en wilde rendieren in de toendra's rond de noordpool is met ruim de helft gedaald in de voorbije 20 jaar. (lees door onder het filmpje)

Dat de kariboes en wilde rendieren, toch een van de symbolen van onze noordpool, met zoveel minder zijn, lijkt misschien niet meteen logisch. Je zou kunnen denken dat door de klimaatopwarming de vegetatie op de toendra's net toeneemt - wat satellietbeelden ook bevestigen - en er dus meer voedsel is, althans toch in de zomer. (lees door onder de kaart, die het verschil in de maximale vegetatie toont tussen 1982 en 2017))

Maar de klimaatverandering heeft ook andere gevolgen: wanneer het kouder wordt, vormt er zich nu vaker ijs op het land, omdat het af en toe regent in plaats van sneeuwt, waardoor de rendieren niet meer door die laag ijs tot aan de vegetatie raken. Aantallen in kuddes schommelen wel vaker, maar in de regio Alaska-Canada zijn er dalingen tot 90 procent "en er is geen teken dat die kuddes zich zouden gaan herstellen", schrijft de NOAA.

Er zijn verschillende factoren die de grootte van de kuddes bepalen, zoals ziektes, de jacht en klimaatverandering. Maar een gespecialiseerd team is tot de conclusie gekomen dat het klimaat voor naar schatting 54 procent verantwoordelijk is voor de variabiliteit in de cijfers. Naast de ijsvorming in de winter, gaat het in de zomer om parasieten, vliegen, lange droogtes en andere stressfactoren. (lees door onder de tweet)

Wat het zee-ijs betreft: vooral aan de kant van de Stille Oceaan is de situatie zorgwekkend. Oud en dik ijs verdwijnt steeds meer, en net dat ijs is belangrijk. Het fungeert als een soort lijm om alles wat samen te houden. "De ijsmassa wordt daardoor zwakker en mobieler, en zal minder makkelijk de zomer overleven. IJs ouder dan 4 jaar maakt nu nog minder dan 1 procent uit van de totale ijsmassa op de noordpool," berekende de NOAA. Als deze trend zoch doorzet, zou de noordpool over enkele jaren al volledig ijsvrij worden tijdens de warmste zomermaanden. 

De noordpool is zo'n typisch voorbeeld van hoe de opwarming van het klimaat nog verder zou kunnen doorslaan: hoe sneller het ijs er smelt, hoe sneller de verdere opwarming zich daar kan doorzetten. Want nu weerkaatst het ijs nog voor een groot deel het zonlicht als een spiegel, maar als het verdwijnt, zal het oceaanwater rechtstreeks worden opgewarmd door de zon. Het seizoen daarop kan de ijsmassa dan verder krimpen.