Studente na politiek gevangenschap in Nicaragua: "Kan onmogelijk aan de kant blijven staan"

Amaya Coppens Zamora, 24 jaar, ziet er vermoeid uit. Haar bezoek aan België zou rust moeten brengen, want in Nicaragua wordt ze drie maanden na haar vrijlating nog altijd opgejaagd. Maar Amaya is niet naar hier gekomen om uit te rusten. Wij ontmoeten haar in de kantoren van Amnesty International, waar ze gedetailleerd verslag uitbrengt van de vele mensenrechtenschendingen waaraan de regering van Daniel Ortega zich schuldig blijft maken.

"De situatie is dramatisch in Nicaragua, mensenrechtenschendingen zijn schering en inslag. Er zijn nog altijd zeker 130 politieke gevangenen en ik maak me grote zorgen over hun lot, want de gevangenissen zijn onmenselijk in Nicaragua."

Bekijk hieronder een beeldfragment van een RTBF-interview met Amaya Coppens. U kan verder lezen na de video.

Amaya werd op 10 september vorig jaar opgepakt en samen met 15 andere vrouwen opgesloten in een cel van amper 25 vierkante meter. De vrouwen moesten het stellen met één uur zonlicht per week.

"Als politiek gevangene in Nicaragua heb je nergens recht op, zelfs niet op drinkbaar water. Wij kregen alleen thermaal water, vol sulfiden. Na 9 maanden hou je daar al gezondheidsproblemen aan over, stel je voor dat je zo járenlang vastzit. In de gevangenis krijg je sowieso geen dokter te zien en medicijnen krijg je nooit."

Die 9 maanden achter de tralies zag Amaya nauwelijks haar advocaat en kreeg ze geen inzage in haar strafdossier. Onder grote internationale druk kondigde president Ortega in juni een amnestiewet af en werd Amaya samen met een heleboel andere politieke gevangenen vrijgelaten.

Sinds haar vrijlating leeft Amaya Coppens opgejaagd: "De repressie is enorm, overal zijn er paramilitairen. Die houden al wie tegen de regering is in het oog. Ook al probeer ik me voortdurend te verplaatsen, ze weten me altijd te vinden en te intimideren." In León, de stad waar Amaya vandaan komt en studeerde, is haar huis samen met een 60-tal andere gemarkeerd met graffiti: "Er staat "plomo" op mijn voorgevel, Spaans voor lood, van een kogel…"

Vorig jaar leidden besparingen in de sociale zekerheid tot grote volksprotesten, die beantwoord werden met brutale repressie. Volgens mensenrechtenorganisaties vielen er daarbij zo'n 400 doden, een pak meer dan bij de straatprotesten in Venezuela. Nicaragua was in shock, president Daniel Ortega, de Sandinistische revolutionair, keerde zich als een dictator tegen z'n eigen volk. 

Sinds de volksopstand van mei 2018 is de situatie volgens Amaya nog verergerd. "Nicaragua beleeft een politieke, economische en humanitaire crisis. De nationale dialoog is compleet mislukt. Internationale organisaties mogen het land niet meer in en elk protest is strikt verboden. De repressie op het platteland is verschrikkelijk. Alleen deze week zijn er weer eens 4 boeren vermoord. Er is een klimaat van algemeen geweld. Tegen vrouwen en holebi's, tegen studenten en tegen de boerenbevolking."

"Het is moeilijk te zeggen hoeveel steun de regering-Ortega nog heeft bij de bevolking. Veel mensen werken voor de overheid, worden geïndoctrineerd en gechanteerd en willen het risico niet nemen om hun werk en hun sociale rechten te verliezen. Ortega's gratis-beleid is er alleen voor wie mooi in de pas loopt."

Volgens president Ortega is de oppositie uit op een staatsgreep en krijgt ze daarbij hulp van de Verenigde Staten. De rellen van vorig jaar zouden zijn uitgelokt door terroristen om het land te destabiliseren. Nicaragua is in het vizier van de VS terechtgekomen, president Donald Trump spreekt openlijk van de "Trojka van de tirannie" en wil regimewissels forceren in Venezuela, Cuba en Nicaragua.

Toch vindt Amaya Ortega's discours tegen het zogenaamde Amerikaanse imperialisme niet erg creatief: "Zijn bewering dat de oppositie vorig jaar een poging tot staatsgreep pleegde, met steun van de VS, slaat nergens op. Daar is geen enkel bewijs van. Zijn leugens zijn schaamteloos om de spontane volksopstand in diskrediet te brengen."

"De uitholling van de democratie en het verval is al vele jaren aan de gang in Nicaragua. De sociale verworvenheden van de revolutie worden altijd geprezen. Gezondheidszorg voor iedereen is mooi op papier, maar onze ziekenhuizen vallen uiteen, zelfs bij klaarlichte dag lopen de kakkerlakken over de muren."

"Familieleden moeten beurtrollen organiseren want er zijn geen verpleegsters om de zieken te verzorgen of naar toilet te helpen. Voor de meeste burgers is al die zorg wel gratis, maar voor de simpelste operatie moet je maandenlang op een wachtlijst staan en er is een chronisch tekort aan medicijnen. Nicaragua wordt momenteel geplaagd door een dengue-epidemie. Maar op de website van het ministerie van Volksgezondheid vind je geen statistieken meer terug."

Bekijk hieronder een beeldfragment van een RTBF-interview met Amaya Coppens. U kan verder lezen na de video.

Amaya was goed op weg om zelf arts te worden, ze studeerde al vijf jaar Geneeskunde in Nicaragua. Maar nu ze gebrandmerkt is als terroriste, heeft ze geen recht meer op gratis gezondheidszorg. Al haar sociale rechten is ze kwijt, ook het recht op onderwijs, want ze is gewist uit het universiteitsregister.

Zelfs werken mag ze niet meer. "Ik ben niet de enige, er is een groot tekort aan artsen, maar wie kritiek uit wordt in het beste geval ontslagen. Onlangs nog is een student Tandheelkunde opgepakt, op de universiteitscampus zelf. Zogenaamde veiligheidsagenten hebben zijn tanden uitgeslagen en zijn arm gebroken. Daarna is hij opgesloten zonder medische zorg."

Zonder verandering ziet Amaya’s toekomst in Nicaragua er troosteloos uit. Voortstuderen in België ziet ze niet zitten: "Ik zou helemaal opnieuw moeten beginnen want mijn studiejaren in Nicaragua zijn uitgewist." Toch wil ze de strijd voor verandering verderzetten in Nicaragua, ook al loopt ze daar gevaar: "Internationale druk is momenteel onze enige hoop en daar kan ik een verschil maken. Vorige week was ik bij de Verenigde Naties in Genève, nu ga ik nog naar Duitsland en Spanje voor ik begin oktober terugkeer naar Nicaragua."

"Ik wil de crisis op de agenda zetten, want de wereld kijkt weg. Door de ellende in Venezuela is de urgentie in Nicaragua niet meer zichtbaar. Maar ook de toestand in Nicaragua is kritiek en heeft alle aandacht broodnodig. Internationale instellingen moeten opnieuw toegang krijgen en sancties tegen de regering-Ortega helpen wel degelijk."