Gasprijs daalt verder tot niveau van vóór de oorlog in Oekraïne, experten hoopvol: "Dit ga je voelen in je factuur"
De gasprijs blijft dalen en staat nu op het niveau van voor het begin van de oorlog in Oekraïne. "'t Is dat warme weer", horen we je mompelen. Klopt, maar niet alleen: experten zien nu ook meer structurele tekenen van beterschap. En ja, dat ga je wel degelijk - zij het met wat vertraging - voelen in je factuur.
1. Er is toch al langer dan vandaag sprake van dalende prijzen: wat is er nu anders?
De daling van de gasprijs is eigenlijk al aan de gang sinds die absurde piek in de prijs in augustus van meer dan 300 euro per megawattuur. "Maar toch was die prijs nog vrij volatiel", merkt Joannes Laveyne, energie-onderzoeker aan de UGent. "Eerst speelde het warme weer een rol, dan was er weer wat twijfel bij de winterprik. Maar nu zien we toch dat de prijs echt wel structureel aan het dalen is."
Hij kijkt daarvoor vooral naar de prijs op de langetermijnmarkten. "Die prijs weerspiegelt eigenlijk de verwachtingen en het vertrouwen van de markt, van de aanbieders. En ook daar is de gasprijs sterk gezakt. Dat is dus wel hoopgevend."
Niet dat we nu met een luxeprobleem zitten: de langetermijnprijzen zijn nog altijd 3 à 4 keer hoger dan vóór de energiecrisis. "Maar ze worden wel weer wat meer behapbaar."
2. De prijzen zijn dus niet alleen een reactie op het abnormaal warme weer van het moment?
Dat speelt zeker mee, maar er zijn ook structurelere factoren die voor het optimisme op de gasmarkt zorgen. "Zo heeft Europa getoond dat het op relatief korte termijn heeft kunnen schakelen in de kritische energie-infrastructuur", analyseert Laveyne. "Kijk naar de extra LNG-terminals (voor de verwerking van vloeibaar aardgas, red.) die onder meer in Duitsland en Nederland worden uitgebouwd, belangrijk voor het aantrekken van buitenlands gas."
Op de residentiële markt zal je gasfacturen van 10.000 euro niet gauw meer zien
Bovendien zit het nog altijd snor met de gasreserves in Europa, die nog veel voller zitten dan verwacht. "Daar is het vooral afwachten hoe we deze winter uit komen. Als we maar 30 of 40 procent van reserves overhouden, zitten we met een probleem tegen volgende winter. Want die zijn moeilijk aan te vullen met LNG, waardoor je in de zomer weer met enorme prijsstijgingen zou kunnen zitten. Maar de verwachting is nu eerder dat we de winter zullen doorkomen met reserves die 50 tot zelfs 70 procent gevuld zullen zijn. Dat betekent dat we nadien minder gas moeten aankopen en dat kalmeert de markt."
Komt nog eens bij dat China, steevast een belangrijke LNG-shopper, momenteel kampt met een enorme coviduitbraak. "Dat zou ook voor economische klappen kunnen zorgen, waardoor de vraag daar daalt."
3. Betekent dat dat we zelfs mogen hopen op nog forsere dalingen?
Laveyne weet het zelf ook niet. "Sowieso komt die 20 euro per megawattuur die we vroeger betaalden nooit meer terug", oppert hij. "LNG is sowieso al een pak duurder dan aardgas via pijpleidingen, omdat je tankers en vergassingscapaciteit nodig hebt. Maar ik denk wel dat het realistisch is dat we op termijn een gasprijs van 40 à 50 euro per megawattuur zullen krijgen. Dat is nog het dubbele van vroeger, maar economisch wel haalbaar."
In dat geval mogen er natuurlijk geen te gekke dingen meer gebeuren. "Kijk bijvoorbeeld naar de Franse kerncentrales (het voorbije jaar lag bij wijlen de helft van de 56 kerncentrales plat, red.): die situatie ziet er voorlopig weer wat beter uit. Maar zal dat ook volgende winter zo zijn? En ook het weer speelt altijd een rol. Maar op dit moment ziet dat er goed uit."
Prijs en prijsplafond als signaal
De hoge gasprijzen hebben een belangrijk effect gehad: de energieconsument heeft ook een pak minder verbruikt. "Dat toont wel aan dat de markt werkt", vindt Laveyne. "De prijs vormt het signaal voor een mogelijk tekort, waarop de vraag zich aanpast. In België zitten we al tegen een besparing van zowat 20 procent. En dat heeft dan weer geholpen om echte tekorten te vermijden."
Ook in het Europese prijsplafond op aardgas (dat in werking treedt als de groothandelsprijs voor aardgas boven de 180 euro per megawattuur stijgt, red.) ziet Laveyne nog altijd waarde. "Daar wordt nu wat schamper over gedaan, maar volgens mij was dat signaal naar de internationale markt nodig: wij betalen geen absurde prijzen meer en we kunnen daartegen wel degelijk een vuist maken in ons beleid. Dat heeft wellicht mee bijgedragen aan de prijsdaling die we nu zien."
4. Dan is de hamvraag: gaan wij die daling van de gasprijs ook in onze portemonnee voelen?
Het antwoord is volmondig ja. "De meeste contracten zijn nu variabel en volgen de marktprijs", legt Laveyne uit. "Wel indexeren sommige contracten hun prijs maar 1 keer om de 3 maanden. Dan betaal je de gemiddelde prijs van de voorbije maanden. Forse prijspieken en -dalingen worden er zo wat uitgefilterd, maar doordat de daling nu al een hele tijd aan de gang is, ga je dat wel voelen. Op de residentiële markt zal je gasfacturen van 10.000 euro dus niet gauw meer zien. De gasprijzen van de zomer waren dan ook het gevolg van pure paniek. Dat was nergens op gebaseerd."
5. Moeten we dan ook onze voorschotten herbekijken?
"Je moet altijd proberen om je voorschot zo goed mogelijk in lijn te krijgen met je verwachte eindfactuur", zegt Laveyne. "Heel wat leveranciers bieden die berekening wel aan. Maar als je voorschot draaglijk is, zou ik nog even afwachten. Je weet nooit dat het venijn nog in de staart zit."