"Superwoman, maar ook maar een mens": wat kan mentale tik van wereldtopper Simone Biles op Olympische Spelen verklaren?
De beslissing van de Amerikaanse wereldtopper Simone Biles om de teamfinale van het turnen op de Olympische Spelen om mentale redenen te verlaten, is een verstandige keuze. Dat vindt sportpsycholoog Caroline Jannes. "Als je op zo'n moment verder zou gaan dan zou je jezelf in gevaar kunnen brengen, ook fysiek", zegt ze in "De wereld vandaag" op Radio 1. Ex-turner Gaëlle Mys herkent zich op haar beurt in Biles: "Ik had op mijn zestiende ook blokkades die ik moeilijk kon controleren."
De meest gelauwerde Amerikaanse gymnaste ooit, meervoudig wereldkampioen en viervoudig Olympisch kampioen op de laatste Spelen in Rio. Kortom: de verwachtingen zijn torenhoog voor de 24-jarige Simone Biles wanneer ze de mat oploopt in Tokio voor de teamfinale in het turnen.
Toch gaat het mis. Al bij het eerste toestel mislukt de sprong en de topgymnaste geeft forfait voor de wedstrijd. "Ik denk dat iedereen verrast is", reageert ex-turnster Gaëlle Mys bij Radio 1, " Iedereen ziet Simone Biles als superwoman die er altijd staat en geen fouten maakt, maar hiermee toont ze aan dat ze ook maar een mens is."
Mys stond zelf nog op de mat in Rio in 2016 en heeft begrip voor de keuze van Biles. "Ik heb het even moeten laten bezinken," zegt Mys. "Maar er zal meer aan de hand zijn. Ze zal zich niet meer veilig gevoeld hebben en de eigen gezondheid gaat altijd voor op prestaties en daar kunnen we alleen maar begrip voor hebben."
Heb het even moeten laten bezinken, maar er zal meer aan de hand zijn
"Een rode vlag"
Sportpsychologe Caroline Jannes kent het probleem maar al te goed: "Je mag de druk op een icoon als Simone Biles echt niet onderschatten. Ze zei zelf op voorhand al dat ze veel stress voelde. Ze heeft een poging gedaan om die stress een plaats te geven en plezier te hebben, maar dat is niet gelukt vandaag."
Beluister hier het gesprek met Gaëlle Mys en sportpsychologe Caroline Jannes in "De wereld vandaag" op Radio 1:
Opgave topturnster Simone Biles om mentale redenen: 'Er is meer aan de hand'
Op zo'n moment is het volgens Jannes belangrijk om gehoor te geven aan je eigen lichaam: "Dat is een rode vlag, als je dan verder zou gaan kan je jezelf in gevaar brengen. Ook fysiek." Ook Mys maakte dat mee toen ze jong was: "Ik had op mijn zestiende ook last van blokkades, iets wat ik heel moeilijk kon controleren."
"Mentaal welzijn in sport wordt almaar meer bespreekbaar"
Sportpsycholoog Paul Wylleman, de hoogleraar aan de VUB die in Tokio nu het Nederlandse team begeleidt, is niet verrast dat Simone Biles "een duidelijke keuze maakt", zo zegt hij in "De ochtend" op Radio 1. "Maar het is wel verrassend dat ze dat doet na een val en zelf inschat: dit gaat niet lukken."
Volgens Wylleman speelt het idee van mentaal welzijn al veel langer dan vandaag in sport. "Maar dat komt nu langzaamaan meer naar buiten, via sociale media, en wordt bespreekbaar gemaakt. Je merkt - gelukkig - dat sporters daarover een heel duidelijk beeld willen hebben en ook een mening hebben die ze willen ventileren."
Hij verwacht daarom dat er in de toekomst meer aandacht voor dat mentale welzijn zal komen in de sport.
Niet alleen
Biles trekt nu aan de alarmbel, maar ze is niet alleen, ook de Japanse tennistopper Naomi Osaka en wielrenner Tom Dumoulin getuigden eerder al over de mentale druk op topsporters die soms gewoon te groot is. "Zij zeggen gelukkig dat het nodig is om soms op de pauzeknop te drukken. Anders kan je niet tot het uiterste gaan", zegt Jannes.
Sommige topsporters zeggen gelukkig dat het soms nodig is op de pauzeknop te drukken
Hoe moet het nu verder met Biles in Tokio? "Ze zal dagelijks gemonitord worden door haar team en dat stelt mij gerust", zegt Jannes. En in de tussentijd kunnen we volgens Mys het best relativeren wat er vandaag is gebeurd: "Ze draait al even mee, dat ze nu één keer opgeeft na al die medailles... Laat ons meer focussen op wat ze wel al behaald heeft."
Normaal gezien neemt Biles later deze week nog deel aan de individuele finales. Ook daar is Biles topfavoriet voor olympisch goud.