Reizen door Europa met een "coronacertificaat": hoe werkt dat en wanneer krijg ik het? Jullie vragen beantwoord
Als alles goed gaat, zou het Europese coronacertificaat er nog voor de zomer moeten zijn. De Europese Commissie heeft daarover gisteren een voorstel gedaan, al moet dat nog worden goedgekeurd door de lidstaten. Dat zogenoemde Digitale Groene Certificaat zou reizen binnen de Europese Unie deze zomer opnieuw mogelijk maken. Maar wanneer krijg je dat certificaat? En hoe gaat dat dan praktisch verlopen? Wij proberen voor u de meest prangende vragen te beantwoorden.
We beantwoorden deze vragen met de informatie die we nu hebben op basis van het voorstel van de Europese Commissie. Dat kan tussen nu en komende zomer nog altijd veranderen.
1. Waarom hebben we zo’n Europees coronacertificaat nodig?
De Europese Commissie wil vermijden dat lidstaten met eigen alternatieven komen die een vlotte samenwerking in de weg staan. Daarnaast wil de Commissie dat jouw vaccinatie, negatieve coronatest of bewijs van antilichamen in alle EU-lidstaten erkend wordt. Zo hoeven we niet meer in quarantaine of moeten we geen andere reisbeperkingen volgen als we binnen de Unie willen reizen deze zomer.
Een derde reden waarom de Commissie een Europese aanpak voorstelt is om te vermijden dat we een Chinees, Amerikaans of ander buitenlands systeem moeten invoeren. Dat zou de databescherming van Europese burgers in gevaar kunnen brengen.
Als alles goed gaat, zou het certificaat nog voor de zomer ingevoerd moeten worden. Maar er heerst nog veel onduidelijkheid over. Bovendien moet het wetsvoorstel van de Commissie eerst nog goedgekeurd worden door het Europees Parlement en de Europese ministers.
2. Hoe lang zal dat certificaat nodig zijn?
Het certificaat is niet meer nodig wanneer de pandemie voorbij is. Het is bedoeld als een tijdelijke manier om veilig te kunnen reizen in Europa zonder de huidige reisbeperkingen. Europees Commissaris Didier Reynders zei dat het mogelijk zou zijn om het certificaat opnieuw te gebruiken bij een eventuele nieuwe pandemie in de toekomst.
3. Wie zal dat coronacertificaat controleren als ik op reis ben? Zullen mijn medische gegevens beschermd blijven?
De Europese lidstaten zullen controles uitvoeren op de coronacertificaten. Het is vrij waarschijnlijk dat vliegtuig- en treinreizigers zo’n certificaat zullen moeten voorleggen als ze niet in quarantaine willen of geen tests willen afleggen bij aankomst.
Daarnaast is het ook mogelijk dat een land als Frankrijk grenscontroles organiseert om autoreizigers te controleren. Dat betekent niet dat er permanente douanes zullen komen.
De Commissie werkt momenteel wel nauw samen met internationale organisaties om het herstel van het toerisme wereldwijd te versnellen
Bovendien gaat het om een QR-code die enkel de meest essentiële informatie zal bevatten over je vaccin, je negatieve test of immuniteit en de instelling die de dienst verleende. Niemand zal dus zomaar al jouw medische gegevens kunnen lezen. Ten slotte kunnen de landen die je bezoekt jouw gegevens ook niet opslaan of bijhouden.
4. Kan ik via het certificaat ook naar landen buiten de EU reizen?
Burgers van de Europese Unie zullen kunnen reizen naar landen buiten de EU, maar zullen zich aan de regels van het land in kwestie moeten houden. Dat betekent dat je in de Verenigde Staten bijvoorbeeld eventuele tests moet afleggen of in quarantaine zal moeten gaan. Het Europese certificaat is alleen bedoeld om reizen gemakkelijker te maken binnen de landen van de Unie (en Zwitserland, Liechtenstein, IJsland en Noorwegen).
De Commissie werkt momenteel wel nauw samen met internationale organisaties om het herstel van het toerisme wereldwijd te versnellen. De Commissie probeert ervoor te zorgen dat de certificaten compatibel zijn met systemen in landen buiten de EU. Derde landen worden daarom aangemoedigd om het Europese certificaat te erkennen.
(Lees verder onder de foto)
5. Zal ik via het Europese certificaat ook kunnen reizen naar het Verenigd Koninkrijk?
Neen. Door de brexit valt het VK buiten de EU waardoor het Europese certificaat daar niet van toepassing is.
6. Wat als ik geen smartphone, pc en printer heb?
Dat is nog niet duidelijk. Lidstaten zijn zelf verantwoordelijk voor het uitdelen van de certificaten. Aangezien het nog maar over een voorstel van de Europese Commissie gaat, zijn er nog geen concrete afspraken gemaakt in België.
Het zou kunnen dat je met het bewijs van je vaccin, negatieve test of bewijs van recent herstel naar je plaatselijke gemeentehuis zal moeten gaan om het certificaat te verkrijgen. Toch zal het nog even afwachten zijn op de goedkeuring van het Europees Parlement en de lidstaten. Daarna zal er meer specifieke informatie beschikbaar zijn per land.
7. Is het niet gevaarlijk om zo’n certificaat te maken? Een vaccin biedt toch geen garantie dat je anderen niet besmet?
Dat klopt. Er is nog niet genoeg wetenschappelijke informatie over hoe besmettelijk je nog bent nadat je een prik kreeg. Het certificaat is dus zeker geen immuniteitspas waardoor we ons mondmasker in de vuilbak kunnen gooien. Het dragen van mondmaskers, de sociale afstandsregels en handen wassen blijven dingen waar we rekening mee moeten blijven houden om deze pandemie te stoppen.
8. Zal ik nog genoeg antistoffen hebben in de zomer als ik in januari al gevaccineerd werd?
Omdat overheden nog maar enkele maanden bezig zijn met het vaccineren van burgers zijn er nog niet voldoende gegevens beschikbaar om dat te weten. We weten nog niet hoe lang de vaccins werken vanaf dat ze in ons lichaam zitten. Er zijn simpelweg nog te weinig mensen die gedurende een langere periode gevaccineerd zijn. Het is mogelijk dat we in de toekomst nog eens een prikje moeten krijgen, maar voorlopig is het belangrijk om zoveel mogelijk mensen te vaccineren.
(Lees verder onder de foto)
9. Kan ik een certificaat krijgen na een eerste vaccinatie? Of moet ik wachten op de tweede prik?
Voorlopig weten we alleen dat je het certificaat kan verkrijgen op drie manieren: via een vaccin, een negatieve test of een bewijs van recent herstel. De verdere invulling van die regels is de verantwoordelijkheid van de lidstaten, die zich zullen laten leiden door wetenschappelijk onderzoek.
Voorlopig gaat het alleen nog maar over een voorstel van de Commissie om reizen door Europa eenvoudiger te maken. Als het van de Commissie afhangt zal iedereen met een certificaat de huidige reisbeperkingen zoals quarantaineperiodes en tests bij aankomst niet meer moeten ondergaan. Het certificaat betekent niet dat je alle regels aan je laars mag lappen. Afstand houden, handen wassen en voorzichtig zijn blijven de boodschap.
10. Wat als ik naar een land reis waar een bepaald vaccin nog niet is goedgekeurd?
Zoals het nu wordt voorgesteld, geldt het certificaat alleen voor de landen van de EU, en die erkennen allemaal dezelfde vaccins. Die erkenning gebeurt namelijk door het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA). Indien het gaat over een vaccin dat nog niet werd goedgekeurd door het EMA, zoals het Russische of Chinese vaccin, kunnen EU-lidstaten zelf beslissen of ze die reizigers al dan niet binnenlaten.
Het coronacertificaat is volledig gratis te verkrijgen indien je gevaccineerd bent, een negatieve test kan voorleggen of een recent herstel kan aantonen
Lidstaten van de Europese Unie hebben namelijk de hoogste bevoegdheid op het domein van volksgezondheid. Indien een lidstaat toch nog bijkomende tests en quarantaineregels oplegt aan EU-reizigers met een coronacertificaat zal die lidstaat zich moeten verantwoorden bij de Commissie.
11. Het coronacertificaat kan verkregen worden na een negatieve COVID-19-test, maar wie betaalt die?
Het coronacertificaat is volledig gratis te verkrijgen indien je gevaccineerd bent, een negatieve test kan voorleggen of een recent herstel kan aantonen. De lidstaten dragen de kosten voor het ontwikkelen van de certificaten. Indien het nodig zou zijn, zal de Commissie de lidstaten wel financieel bijspringen. De kosten om een test te laten afnemen, blijven echter nog steeds voor de rekening van de reiziger.
(Lees verder onder de foto)
12. Zullen kinderen en jongeren onder de 18 jaar ook getest moeten worden om een coronacertificaat te krijgen?
Waarschijnlijk zal dit lidstaat per lidstaat bepaald worden. Via het Europees coronacertificaat kan elke EU-burger reizen naar alle Europese lidstaten zonder verdere reisbeperkingen zoals een quarantaineperiode of een test bij aankomst. De exacte invulling over hoe lang zo’n certificaat geldig blijft, vanaf welke prik je er een kan halen en vanaf welke leeftijd het nodig is, blijft nog onduidelijk. Het uitdelen van de certificaten zal namelijk de verantwoordelijkheid van de lidstaten zijn. Het voorstel van de Commissie moet ook nog goedgekeurd worden door het Europees Parlement en de Raad.
13. Als ik een certificaat kreeg om op reis te gaan via een negatieve test, moet ik dan een nieuwe test afleggen als ik terug naar huis ga?
De geldigheidsperiode van het certificaat is nog niet exact bepaald. Er verschijnen dagelijks ook nieuwe wetenschappelijke resultaten over het virus. Daarnaast blijft het coronacertificaat nog altijd slechts een voorstel. Het Europees Parlement en de Raad moeten hun goedkeuring nog geven en kunnen ook nog aanpassingen doen.
Wel heeft de Commissie al enkele basisprincipes afgesproken. Zo zal een certificaat op basis van een recent herstel maximaal geldig zijn voor 180 dagen. Toch is het geen slecht idee om je opnieuw te laten testen als je het land verlaat. Zo ben je zeker dat je mensen in je thuisland niet in gevaar brengt.