"Knuffelcontact": 2020 levert dan toch een positief Woord van het Jaar op 

“Knuffelcontact” is het Woord van het Jaar, de jaarlijkse verkiezing van Van Dale en de VRT. Het won met grote voorsprong en laat “covidioot” en “hoestschaamte” ver achter zich. Meestal liggen er twee, drie woorden dicht bij elkaar, maar nu was al van bij het begin van de stemming duidelijk dat “knuffelcontact” voorop lag. "Een glorierijke overwinning,” zegt VRT-taaladviseur Ruud Hendrikcx.

1. knuffelcontact: 53,5 procent van de stemmen

2. covidioot: 8,7 procent

3. hoestschaamte: 7,3 procent

Wat betekent “knuffelcontact” precies? Dit zegt de digitale versie van Van Dale: “per­soon, bui­ten de even­tu­e­le le­den van je ge­zin, met wie je nauw (fy­siek) con­tact mag heb­ben, m.n. tij­dens de coronacrisis.” Het woord blijft er drie, vier jaar in staan en dan wordt bekeken of het nog wordt gebruikt.

Ruud Hendrickx is blij met "knuffelcontact": "Ik vind het een fantastisch woord om twee redenen. Het is een warm woord. We hebben een heel bizar jaar met donkere dagen en veel ellende achter de rug. Oef, denken wellicht veel mensen: een positief woord dat met corona geassocieerd wordt. Wie knuffelt er nu niet graag? Ook vormelijk is het een mooi woord met een soort alliteratie. In "knuffelcontact" hoor je twee keer k. Blijkbaar hebben zulke woorden een streepje voor.” Denk aan vroegere Woorden van het Jaar als kraamkost, koesterkoffer, samsonseks of het mangomoment dat in 2018 tweede werd.

Heel bijzonder is ook dat het woord “knuffelcontact” onmiddellijk ingeburgerd raakte. “Het gebeurt zelden dat een woord zo snel wordt opgepikt. Mensen hadden er behoefte aan. Er zat een gat, een leemte in de taal om die persoon te benoemen.” Meer nog: "Het is een woord waarvan iedereen denkt: hé, bestond dit nog niet? Dergelijke woorden die niet gezocht klinken en op het juiste moment komen, worden  snel opgepikt."

“Knuffelcontact” raakte ook internationaal bekend. Tot in China werd er in de pers over bericht. Niet in Nederland, daar kennen ze enkel het “knuffelmaatje”, maar dat betekent een seksueel contact. En in Franstalig België spreken ze droogweg over “un contact rapproché”.

Het woord dateert nog maar van begin oktober, toen de regering-De Croo haar eerste maatregelen bekendmaakte. Het was minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A) die “knuffelcontact” de eerste keer in de mond nam, in een interview met Linda De Win voor Villa Politica. Daarvoor, ten tijde van de regering-Wilmès, was er enkel sprake van het vagere begrip “nauwe contacten”.

Is “knuffelcontact” een blijvertje? Ruud Hendrickx: “Meestal blijft een woord bestaan zolang het verschijnsel blijft bestaan. In dit geval zolang we nog maar met een of enkele mensen mogen knuffelen. Als we iedereen weer mogen zien, dan hebben we geen behoefte meer aan het woord en zal het langzaam uitsterven. Daarna vermoed ik dat het een historische term wordt als we op deze periode zullen terugkijken.”

2020 was een rotjaar, maar voor taalfans wel een rijk jaar. De organisatoren van de verkiezingen van het Woord van het Jaar hadden keuze te over om een lijst van 20 samen te stellen. Niet minder dan 16 daarvan hadden te maken met corona.  De Nederlandse collega van Ruud Hendrickx Ton den Boon heeft een jaar lang coronawoorden verzameld en die zelfs gebundeld in het boekje "De taal van het nieuwe normaal". Hij turfde er meer dan duizend.

“De coronatijd heeft heel veel woorden opgeleverd. Het is boeiend om te zien hoe bepaalde ideeën een eigen leven zijn gaan leiden. Neem nu de samenstellingen met "anderhalvemeter" of met "corona". In Nederland is het Woord van het Jaar bijvoorbeeld de “anderhalvemetersamenleving”. Of met -schaamte: "hoestschaamte", "kuchschaamte".  Ruud Hendrickx: "Het zijn helaas veel negatieve nieuwe woorden, behalve dan dat ene mooie “knuffelcontact”, het Woord van het Jaar 2020."

"Iedereen beroemd" vroeg op 29 oktober aan een hele reeks mensen wie hun knuffelcontacten waren: