Generatie Z: "Screenagers" die met hun smartphone het politieke systeem op zijn grondvesten doen daveren

Héél even is het stil aan de familietafel. Maar liefst achttien monden worden gretig gevuld. Ik kijk naar mijn ouders, mijn broer, mijn zussen, hun geliefden en kinderen. Plots besef ik: we zitten met welgeteld vijf generaties rond de tafel!

Mijn ouderpaar, de enige twee babyboomers aan tafel, laten zich intussen niet meer "mama" en "papa" noemen, maar "emy" en "epy". ("Oma? Daar ben ik toch te jong voor, zeker!"). Hun oudste dochter behoort nog net tot Generatie X, maar hun drie volgende telgen  — inclusief mezelf  —  zijn millennials, en representeren dus Generatie Y. Samen hebben zij  —  exclusief mezelf —  al acht koters op de wereld gezet. Zes daarvan zijn met hun ongeziene mondigheid en hun iPad immer in de hand nu al notoire leden van Generatie Z. Maar daarover straks meer.

De vijfde generatie aan tafel staat nog maar pas op z’n wankele beentjes, en kraamt zo nu en dan een paar eerste woordjes uit ("Heeft ze net "mama" gezegd? Nee, "papa" denk ik!"). De baby’s maken deel uit van de nu nog officieus genoemde "Generatie Alpha" — de bevolkingsgroep geboren na 2010. Voor hen zal het leven ondenkbaar zijn zonder technologie. Terwijl mijn zus de paplepel in de mond van haar kleine ukkie duwt, vraag ik mij af in welke wereld haar dochter zal opgroeien.

Lees verder onder de afbeelding.

In een betere wereld, als het van Generatie Z afhangt. Luister maar naar Anuna De Wever. Slechts enkele maanden geleden besloot de zeventienjarige klimaatactiviste samen met haar medescholier Kyra Gantois om in de kleine, maar stevige voetsporen van de Zweedse Greta Thunberg te treden. Ondertussen vormen zij nu al hét triumviraat van de eenentwintigste eeuw als je ’t mij vraagt.

De beelden spreken voor zich: een nieuwe generatie is opgestaan, en deze klimaatbrossers zijn het boegbeeld. De krantenfoto’s tonen monden op kwaadstand, wenkbrauwen in strijdvaardige frons, en armen met borden hoog in de lucht. Met Anuna De Wever voorop. Haar oproep tot actie begon met een simpele Instagram-post die meteen viraal ging en ondertussen haalde de digital native (een persoon die is opgegroeid met de informatietechnologie van het digitale tijdperk, red.) al meerdere keren de internationale pers.

Zelfs de heer DiCaprio deelde een foto van de Belgische klimaatmars met zijn 28 miljoen volgers. Als dat niet een beetje geschiedenis schrijven is. Daar kan Anuna’s naamgenoot uit ’t Stad —  de rest blijkt meer dan ooit parking  — alleen maar van dromen.

Haar parcours, haar assertiviteit, haar doorzettingsvermogen: Anuna heeft alles waar Generatie Z voor staat. Ook het feit dat ze zich niet in een hokje laat plaatsen: Anuna voelt zich meisje noch jongen. Anuna is Anuna. Net zoals haar rolmodel Ruby Rose, draagt ze in de kantlijn van haar klimaatstrijd nog een andere krachtige boodschap uit: genderfluïditeit is oké, en als het jou niet aanstaat, kijk dan de andere kant uit.

Niet zelden zijn het net zij die doorheen hun leven het minst gedwongen zijn geweest om de dingen in vraag te stellen, die nu het felst steigeren bij deze nieuwe begrippen. Zij houden Anuna niet tegen. En als persoonlijkheden zoals Anuna erover durven te praten in de media, sijpelt het bij die morrende mensen wel langzaam binnen.

De "Gen Z'ers" mogen dan wel beschuldigd worden van smartphone­verslaving en autoriteitsproblemen, net daarin ligt volgens mij hun daadkracht. Ze zijn niet eens stemgerechtigd, maar doen al aan politiek activisme vanuit hun living. Ze zijn niet eens kapitaalkrachtig, maar stampen al eigen kledinglijnen uit de grond. Ze zijn niet eens hoger opgeleid, maar doen al aan zelfstudie met YouTube-filmpjes. Geen wonder dat ze weleens "screenagers" worden genoemd.

Jongeren van vandaag beseffen meer en meer dat ze met hun smartphone ook macht in hun handen hebben. Ze groeperen zich onder hashtags en zullen niet rusten voor er verandering komt in de realiteit buiten het scherm. Volwassenen lijken door het hele klimaatprotest nu pas te beseffen dat deze generatie wél geëngageerd is, en meer nog, dat ze het aloude politieke systeem op z’n grondvesten doen daveren.

De bosbrossers zijn bovendien geprivilegieerd: het feit dat ze bijna allemaal schoollopen in het aso verhoogt de kans dat er naar hen geluisterd zal worden — of toch in vergelijking met hun collega’s uit minder voor de hand liggende onderwijsvormen. Maar aan die gepolariseerde wereld waarin we leven willen ze óók iets doen, want ze voelen dat die zo niet kan blijven draaien.

In elk geval is de bal aan het rollen. De eeuwige tiener in mij voelt zich geïnspireerd door deze Generation Z, die het heft in eigen handen neemt. Alleen was er op mijn speelplaats nog veel meer ruimte voor naïviteit. Mijn gsm-gebruik beperkte zich tot een spelletje snake of een clandestiene sms tijdens de les. Of dat een voor- dan wel een nadeel is, is een andere discussie. De jeugd van tegenwoordig is sneller, luider en kritischer —  dat staat vast.

Of mijn "Alpha-nichtjes" zullen opgroeien in een vredevolle wereld? Ik vrees van niet. Maar er is hoop, en Generatie Z geeft alvast het goede voorbeeld. "Go with the flow", zegt Anuna. De oplossingen zijn er, alleen moeten de politici dringend aan hun huiswerk beginnen. En wij? Laten we allemaal bij onszelf beginnen. Make the world Greta again! Het is Anuna of nooit.

Meer columns van het jonge schrijftalent van Open VRT kan je lezen op hun medium.