35 jaar geleden: "Wie is het hoofd van de rooms-katholieke kerk? Awel, Popie Jopie!"

"Het was niet tegen te houden. Het kwam allemaal door de Belgen. Begin 1983 maakten zij kenbaar dat ze de paus wilden uitnodigen voor een bezoek aan hun land, waarbij hij Luxemburg ook even zou kunnen meenemen. Toen kon Nederland eenvoudigweg niet achterblijven." Maar veel enthousiasme was er daar dus niet, aldus pater Van Munster, een van de organisatoren van het bezoek van paus Johannes Paulus II in mei 1985, in het tv-programma "Andere tijden". Die desinteresse uitte zich onder meer in de rubriek "Popie Jopie" van het satirische tv-programma "Pisa", waarin Henk Spaan als de paus werd rondgereden in de pausmobiel door chauffeur Harry Vermeegen. Het leverde hilarische televisie op die ook in Vlaanderen gewaardeerd werd, waar de paus midden mei 1985 neerstreek. De gelijknamige single wist ook hier de hitparade te bestormen en bereikte 35 jaar geleden zelfs de top 10.

"Mijn naam is Popie Jopie. Ik reis vrolijk in het rond. En altijd als ik aankom, kus ik spontaan de grond." Of, "De baas van het Vaticaan. Ben vaak op televisie. Het is een leuke baan." Echt stout was de tekst van "Popie Jopie" niet. Harry Vermeegen: "Het was allemaal braaf. Maar in die tijd was het wel opzienbarend, want niemand durfde de paus aan te vallen. We maakten eerder een karikatuur van zijn persoon. Er zaten dus geen rare dingen in, we lieten hem niet vloeken. Maar opschudding was er wel, waardoor de politiek zich ermee moeide. Nu ja, het was voor het eerst dat de paus naar Nederland kwam. Dus iedereen was toch wel wat gespannen en nerveus." (EO-programma "Adieu God?", juni 2014)

Maar het feit dat er in een lied en in een programma met de paus gelachen werd, kon toch niet voor iedereen door de beugel. Zoals bij kardinaal Simonis, verantwoordelijk voor het welslagen van de pausbezoek: "Zo ga je niet met het heilige om wat voor anderen heilig is. Dit zouden wij eens moeten doen met Mohammed of met een belangrijke Imam. Dan zou de hele wereld van de moslims terecht op stelten staan. Dat wij als katholieke bevolking deze ridiculisering wekenlang over ons heen hebben moeten laten gaan! En we konden ons er totaal niet tegen verdedigen." (Andere tijden, juni 2003)

Bij "Popie Jopie" was er geen houden aan, dat moesten de omroepen wel draaien

Toch bleek uiteindelijk de kritiek best mee te vallen en werd het lied ook door katholieken meegezongen. "Kritiek van gelovigen zoals bij het boek "De duivelsversen" van Salman Rushdie, de Khomeini-persiflage van Rudi Carrell en Theo van Goghs "Submission"-film was er nauwelijks", aldus mediawebsite Spreekbuis.

Harry Vermeegen: "Toen de paus eindelijk op bezoek was, bleken velen met de Popie Jopie-sjaals langs de weg waar hij passeerde te zwaaien. En werd het liedje gespeeld. Te gek voor woorden. Die man moet echt gedacht hebben: "Waar ben ik hier terechtgekomen?" Wel ja, in een bezoek dat wat in het honderd is gelopen. Daarin is hij terechtgekomen." ("Adieu God?")

Henk Spaan: "De bedoeling was om het pausbezoek een klein beetje uit het lood te slaan. En ik denk dat "Popie Jopie" de secularisatie toch wat versneld heeft. In de zin van: als de paus het vliegtuig afstapt, beginnen veel Nederlanders wellicht spontaan te roepen van: "Hé, daar heb je Popie Jopie!" Zeker bij kinderen speelt dat een belangrijke rol. Zo vertelde iemand me: "Mijn zoontje, die in het 5e leerjaar zit, kreeg tijdens een proefwerk de vraag wie het hoofd van de rooms-katholieke kerk was. Wel, 80 procent vulde Popie Jopie in. En dat heeft de onderwijzer dan maar goed gerekend."" (VPRO-programma "Een uur Ischa", mei 1985)

In die sfeer was het dan ook geen verrassing dat de single "Popie Jopie" het goed deed in de Nederlandse hitparade. Harry Vermeegen: "Vaak waren er ook omroepen, die geen zin hadden om onze muziek te draaien en om ons te ondersteunen. Het nummer werd dan alleen bij de VARA gedraaid en verder nergens. In die tijd ging een dj van de TROS niet een plaatje van die jongens van de VARA draaien. Maar ze konden ons niet blijven boycotten toen het nummer toch doorbrak en een hit werd. Bij "Popie Jopie" was er geen houden aan. Die andere omroepen moesten ons wel draaien." (Mediawebsite Spreekbuis, februari 2019)

En als het toen regende in Nederland, dan druppelde het in Vlaanderen. Dat bleek zeker voor "Popie Jopie" - er werd zelfs een speciale versie voor België gemaakt -, dat begin april 1985 in de hitparade verscheen en het daar bijna 3 maanden volhield:

Meest gelezen