Paula Marckx overleden: journaliste, pilote, naaktmodel, maar vooral de vrouw die ongehuwde moeders extra rechten gaf

In Antwerpen is Paula Marckx overleden. Ze is 94 geworden. Marckx was een van de eerste feministische boegbeelden in ons land, vooral door het arrest-Marckx, waarmee ze de Belgische staat in 1979 liet veroordelen.

In 1973 was Paula Marckx zwanger geworden. Dat was niet de bedoeling, want ze was toen al 47. Maar ze beslist om het kind te houden, en bevalt van een dochter, Alexandra. Maar dan maakt ze kennis met de Belgische afstammingswet, die nog uit de tijd van Napoleon dateert: "Ik moest mijn kind officieel erkennen, anders zou er geen wettelijke band bestaan tussen mijn dochter en mij. Dan zou die ook mijn naam niet kunnen dragen. Ik had dat kind gewoon op straat kunnen leggen, en iedereen had het kunnen meenemen, want ze was zogezegd van niemand."

Op dat ogenblik maakte de wetgeving in ons land een onderscheid tussen natuurlijke kinderen (van ongehuwde moeders) en wettige kinderen (van getrouwde koppels). Om Alexandra helemaal dezelfde rechten te geven als kinderen van getrouwde ouders, zou ze haar dochter zelfs moeten adopteren. En dat weigerde ze. Daarom dient ze een klacht in bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, in naam van haar dochter: "Je suis un bébé de 10 mois, et je porte plainte contre la Belgique."

Ik ben een baby van 10 maanden en ik dien een klacht in tegen België

Paula Marckx namens haar dochter Alexandra

In 1979 doet het Europees Hof uitspraak, en het geeft Marckx gelijk. Zo krijgen kinderen van ongehuwde ouders in ons land dezelfde rechten als kinderen van getrouwde koppels. Een baanbrekend arrest, dat alle rechtenstudenten tot op de dag van vandaag onderwezen krijgen. In een interview bleef Marckx daar zelf bescheiden over: "Ik heb geen mensen gered uit een brandend huis he. Ik heb gewoon aan mijn keukentafel een briefke geschreven."Overigens had Marckx - veiligheidshalve - intussen haar dochter wel officieel erkend, met toenmalig schepen Leona Detiège (sp.a) als getuige.

Maar voordat ze moeder werd, had Marckx al een heel leven achter de rug. Ze werd in december 1925 geboren in de Seefhoek, in Antwerpen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt ze fotomodel voor het Brusselse modehuis Natan - tegenwoordig hofleverancier. Daarnaast wordt ze naaktmodel voor kunstschilder Lode Seghers. Vooral dankzij hem bouwt ze een groot netwerk uit. Na de oorlog gebruikt ze dat netwerk om als zakenvrouw aan de slag te gaan. Ze importeert condoomautomaten en machines die eau de cologne spuiten. Daarvoor vliegt ze naar eigen zeggen naar het naoorlogse Berlijn, in een van de vliegtuigen waarmee de geallieerden de stad bevoorraden.

Eind 2017 goot VRT NWS het levensverhaal van Paula Marckx in een podcast. Die kunt u hieronder herbeluisteren:

"Bevriend met The Beatles en The Rolling Stones"

Op haar 33e schrijft ze haar autobiografie, waarmee ze op de wereldtentoonstelling in Brussel staat. Ze leert er Dino Vastapane kennen, de directeur van drankenmerk Martini in België. Via hem ontmoet ze toenmalige wereldsterren als Paul Anka en Rita Hayworth. 

Via kunstschilder Lode Seghers komt ze in contact met het CEDI, een conservatief-katholiek netwerk. Op de vergaderingen van dat CEDI ontmoet ze naar eigen zeggen Francisco Franco, de dictator van Spanje: "Franco's dochter woonde naast ons. Ik zag hem daar op zijn sloefen zitten. Dat was voor mij een hele sympathieke mens."

Voor het Canvas-programma "Meer vrouw op straat" ging tv-maker Joris Hessels dit voorjaar op bezoek bij Paula Marckx. Herbekijk hier de reportage:

Videospeler inladen...

Later wordt Marckx journaliste en reist ze door Afrika en het Midden-Oosten met een klein autootje om er reportages te maken. Ze bluft zich binnen bij The Rolling Stones, John Lennon en Yoko Ono: "Ik denk dat het een soort lef is dat ge moet hebben. De mensen hebben nu in ’t algemeen te veel schrik om iets te doen of zeggen, goh dat gaat toch niet. Dat geloof ik niet. Ik geloof niet dat iets niet gaat. Dat het niet gemakkelijk is, dat is iets anders natuurlijk he. Maar ik denk, zoals Walt Disney heeft gezegd: “If you can dream it, you can do it.”"

Marckx was daarnaast ook directeur van het World Trade Center in Antwerpen, en een van de eerste vrouwelijke piloten in ons land, op de luchthaven van Deurne. Ze schreef ook verschillende boeken. "Als ik honderd jaar ben, ga ik bungeespringen", beloofde ze aan Joris Hessels. Maar dat heeft ze dus niet meer mogen meemaken.

Ook auteur en opiniemaker Guillaume Van der Stichelen kende Paula Marckx goed. Hij haalt herinneringen aan haar op in "De wereld vandaag" op Radio 1:

Meest gelezen