Europa wil "klimaatneutraal" worden, maar wat betekent dat? En hoe zal Europa er dan uitzien in 2050?

Volgens het woordenboek (Van Dale) betekent klimaatneutraal: “geen effect hebbend (op het klimaat), met name doordat het aantal broeikasgassen dat wordt uitgestoten bij een bepaalde activiteit, wordt gecompenseerd, bijvoorbeeld door het planten van bomen.”

Europa zelf definieert klimaatneutraal als: “een evenwicht bereiken tussen de hoeveelheid koolstof (CO2, broeikasgassen) die wordt uitgestoten en de hoeveelheid koolstof die door de natuur of technieken uit de atmosfeer wordt gehaald.”

Tot zover de theorie, maar wat betekent klimaatneutraal in de praktijk voor Europa en voor ons? 

Met de hulp van klimaatexpert Tomas Wyns van het Instituut voor Europese Studies van de Vrije Universiteit Brussel schetsen we hieronder een beeld van hoe het klimaatneutrale Europa er in 2050 mogelijk zal uitzien.

In het wegverkeer zullen geen fossiele brandstoffen meer gebruikt worden. Zowel personen- als vrachtwagens zullen rijden op elektriciteit of waterstof. Ook zullen er minder wagens op de wegen zijn. Voor korte afstanden zullen mensen kiezen voor de fiets of het openbaar vervoer, dat ook op elektriciteit zal rijden.   

Tussen de Europese hoofdsteden zullen er (hogesnelheids)treinen rijden waardoor er geen korte vluchten meer zullen zijn. Vliegtuigen zullen alleen nog maar lange afstanden afleggen en vliegen op bio- of synthetische brandstoffen.

(Lees verder onder de foto)

Goederentransport zal ook meer met schepen gebeuren. Ook die zullen varen op elektriciteit of bio- (of synthetische) brandstoffen.

Onze huizen en kantoren zullen beter geïsoleerd zijn zodat ze in de winter minder verwarmd moeten worden en in de zomer minder gekoeld. Zo zijn ze energiezuiniger.

Voor de verwarming zullen de meeste gebouwen aangesloten zijn op collectieve warmtenetten die bijvoorbeeld restwarmte gebruiken uit de industrie. Andere gebouwen zullen verwarmd worden met warmtepompen of elektriciteit.

De economie in Europa zal voor een groot stuk circulair zijn: grondstoffen en materialen zullen zoveel mogelijk opnieuw gebruikt worden en goederen zullen ook duurzamer zijn, waardoor ze minder snel vervangen moeten worden.   

In de industrie zullen er andere productieprocessen zijn die minder energie verbruiken. Al zal vooral de chemische industrie nog altijd fossiele grondstoffen nodig hebben om basismaterialen te maken. Het broeikasgas CO2 dat daarbij vrijkomt zal moeten worden opgevangen en opgeslagen zodat het niet in de atmosfeer terechtkomt. Het kan ook gebruikt worden als grondstof om bijvoorbeeld synthetische brandstoffen mee te maken.   

(Lees verder onder de foto)

Landbouw en vooral veeteelt zijn belangrijke bronnen van het broeikasgas methaan. De landbouw zal met minder mest moeten werken en er zal minder veeteelt zijn. 

Dat heeft ook gevolgen voor ons voedsel. We zullen minder vlees eten en meer vlees vervangende producten, die qua smaak en uitzicht op vlees zullen lijken.

Het elektriciteitsnetwerk in Europa zal eengemaakt zijn, waardoor overschotten in het ene land makkelijker gestuurd kunnen worden naar landen en regio’s waar op dat moment een stroomtekort is. 

De elektriciteit zal grotendeels opgewekt worden door hernieuwbare energiebronnen, zoals windmolenparken voor de kusten. Ook zullen er hier en daar nog kerncentrales zijn.   

De CO2 en andere broeikasgassen die in 2050 nog altijd in de atmosfeer terechtkomen, zullen er weer moeten worden uitgehaald. Dat zal gebeuren door bomen die tegen dan massaal zijn aangeplant, of met technologie die op dit moment ontwikkeld wordt. 

(Lees verder onder de foto)

Tomas Wyns maakt een belangrijke kanttekening bij de klimaatneutraliteit van Europa: als we ons in 2050 echt klimaatneutraal willen gedragen, dan zullen we ook ons koopgedrag moeten aanpassen.

Wyns: “Het volstaat niet dat we hier in Europa klimaatneutraal produceren. We zullen ook moeten opletten dat we geen producten kopen uit landen die nog niet klimaatneutraal produceren. Want anders houden we de uitstoot van broeikasgassen elders ter wereld in stand.”

“We zullen dus twee keer moeten nadenken vooraleer we iets kopen via Alibaba of een ander internetplatform. Want die producten komen misschien wel uit een ver land dat nog nooit van klimaatneutraliteit heeft gehoord.”