Docville focust op jeugd van tegenwoordig en economie: deze 5 documentaires moet u zien

In Leuven start vanavond het documentairefestival Docville, dat begin maart uitgesteld werd naar eind september. Ook in coronatijden kiest het festival resoluut voor de "100% fysieke ervaring", met de nodige afstand en mondmaskers uiteraard in de filmzalen. VRT NWS licht vijf niet te missen documentaires met een actuele insteek uit het uitgebreide programma. 

Traditiegetrouw is er in Leuven de nationale en de internationale competitie. De winnaar daarvan komt automatisch op de longlist terecht voor de Oscarnominatie voor beste langspeelfilmdocumentaire.

En er zijn dit jaar thematische reeksen zoals "It's the economy, stupid" en "De jeugd van tegenwoordig".  De openingsfilm vanavond is "Capital in the twenty-first century". Deze vijf titels zijn een must voor de liefhebber van documentaires. 

"Crazy money" - Steven Janssens

"Crazy money" van Steven Janssens is een van de Belgische documentaires die in de nationale competitie zitten en maakt ook deel uit van het programmaluik "It's the economy, stupid", waarin Docville het thema economie vanuit alle invalshoeken belicht. 

Wat gebeurt er als je de inwoners van een klein Afrikaans dorpje twee jaar lang een basisinkomen geeft? Het experiment loopt in Busibi, Oeganda. Twee jaar lang krijgt elke volwassene maandelijks via zijn telefoon 16 euro. Hoewel het niet voor iedereen een succesverhaal is,  ontwikkelen sommigen zich tot echte ondernemers. Steven Janssens volgde het project op de voet en maakte er een documentaire over die nieuwe mogelijkheden laat zien binnen ontwikkelingswerk.

Interessant voorbeeld van hoe je economie kan gebruiken om iets te veranderen.

Frank Moens, festivaldirecteur

"In deze documentaire komen twee actuele thema's samen", legt festivaldirecteur Frank Moens uit aan VRT NWS. "Het thema van het basisinkomen duikt hier af en toe ook eens op, maar het idee verdwijnt dan weer, vaak met de argumentatie "te duur". En de vraag: hoe doen we aan ontwikkelingswerking? Het Westen of een privé-donor beslist nog al te vaak dat er ergens een ziekenhuis of een waterput gebouwd moet worden. Zelden vraagt iemand zich af: moeten we dit niet in handen van de bevolking zelf leggen? Voor ons toont deze documentaire een interessant voorbeeld van hoe je economie kan gebruiken om iets te veranderen." 

Op zaterdag 26 september is er na de film een debat met Peter Verlinden (oud-VRT-journalist), Maarten Goethals (Eight - Hulp zonder voorwaarden) en Steven Janssens (regisseur). Ook na de vertoning op 30 september is er een gesprek met de regisseur.  

"Jawline" - Liza Mandelup

"Jawline" van Liza Mandelup werd op het Sundance Festival al bekroond met de US Documentary Special Jury Award for Emerging Filmmaker. De documentaire over het echte leven van jonge influencers zit in Leuven in de internationale competitie en maakt ook deel uit van het luik "De jeugd van tegenwoordig", waarin gefocust wordt op de moeilijkheden en uitdagingen van opgroeien in de 21e eeuw. 

Influencer zijn op sociale media is de ultieme droom van veel jongeren. Ook die van Austyn Tester (16) uit het landelijke Tennessee. Dag na dag breekt hij zijn hoofd over de leukste foto, een grappig filmpje of een inspirerende, positieve boodschap.

"Dit visuele pareltje toont vooral hoe leeg zijn bestaan eigenlijk is en hoeveel druk er op hem ligt", zegt Moens. "Hij is wel een beetje succesvol, met een paar 100.000 volgers op YouTube, maar toch is het nog niet genoeg. Hij moet voortdurend content (inhoud) maken, maar hij maakt eigenlijk niet veel mee. Iets wat begint als een leuke hobby wordt uiteindelijk een creatieve burn-out. Wat je in deze documentaire ook ziet is dat dergelijk sterrendom eigenlijk op niets gebaseerd is. Die permanente druk is heel uitputtend voor hem en het draagt ook niet bij tot zijn geluk." 

Dit visuele pareltje toont vooral hoe leeg zijn bestaan eigenlijk is en hoeveel druk er op hem ligt. 

Frank Moens, festivaldirecteur

De voorstelling van 28 september is gratis voor studenten met de Cultuurkaart KU Leuven (vooraf reserveren is wel noodzakelijk). Op 1 oktober is er na de film "Sing me a song", waarin een monnik in Bhutan verslingert geraakt aan de smartphone, een debat met als insteek "Maken social media (on)gelukkig?", met o.a. Lieve Swinnen, psychiater en auteur van "Help! Mijn kind leeft online" in het panel. 

"The world according to Amazon" - Thomas Lafarge, Adrien Pinon

In "The world according to Amazon" ontbloten Thomas Lafarge en Adrien Pinon de mechanismen achter het duizelingwekkende succes van de allergrootste online supermarkt: Amazon van Jeff Bezos. Ze spraken met pioniers van het eerste uur, sommigen van hen hebben zich intussen gedistantieerd van het bedrijf. Maar ook met de Amazon-werknemers, die - overal ter wereld - in de frontlinie staan en het Amazon-systeem en zijn beperkingen dagelijks ondervinden. 

Door corona is de rol van Amazon alleen nog maar toegenomen. 

Frank Moens, festivaldirecteur

"The world according to Amazon" is nog last minute toegevoegd aan het programma van Docville. "Als corona 1 ding bewezen heeft, dan is het wel dat de rol van Amazon alleen nog maar toegenomen is", zegt Moens. "Langs de ene kant is dit een kritische documentaire over de monopoliepositie van het rijkste bedrijf en de rijkse man ter wereld. Langs de andere kant biedt deze documentaire ook een unieke inkijk in het distributiemodel van deze gigantische webshop. Hoe werkt dit op logistiek vlak? Het gaat zelfs zo ver dat op basis van voorspellingen van ons gedrag als consument, producten zelfs al vooraf naar de depots worden gebracht." 

Op 29 september is er na de documentaire een gesprek met prof. Robert Boute, onderzoekgroep productie en logistiek, KU Leuven.

"#Unfit: The psychology of Donald Trump" - Dan Partland

Op dinsdag 3 november zijn er in de VS presidentsverkiezingen, de huidige president Donald Trump is het onderwerp van "#Unfit: The psychology of Donald Trump". Dan Partland, die eerder al twee Emmy’s won voor spraakmakende documentaires, vroeg aan een groep dokters en psychologen hoe het nu echt gesteld is met de mentale gezondheid van Donald Trump. 

""Unfit" probeert de diagnose van extreem narcisme te staven, een syndroom dat verschillende experts wereldwijd, onder wie ook Joris Bruyninckx , openlijk aan Trump linken. De manier waarop dat gebeurt in deze documentaire, is echt hilarisch, maar het gaat hier natuurlijk wel over de machtigste man ter wereld."

De vertoning van 3 oktober wordt uitgeleid door Joris Bruyninckx, mediapsycholoog bij VRT.

"iHuman" - Tonje Hessen Schei

Artificiële intelligentie (AI) is een bloeiende industrie geworden die zich steeds dieper in ons dagelijkse leven nestelt. Aan de ene kant kan AI de mogelijkheden om te leren en creëren oneindig vergroten en zou het een antwoord kunnen bieden op de grote uitdagingen van de toekomst. Maar, waarschuwen sceptici: AI zet ook de deur open naar politiestaten en manipulatie van de waarheid.  

"iHuman" laat verschillende standpunten aan het woord: van het tech-optimisme van Jurgen Schmidhuber, ook wel "de vader van AI" genoemd, tot het meer bezorgde geluid van journalisten en mensenrechtenadvocaten. 

"Deze documentaire toont dat het probleem van AI is dat we zelf niet weten hoe de computer tot zijn beslissing komt, op basis van de tonnen informatie en data die we erin stoppen", zegt Moens. "Hoe fel willen we ons beslissingrecht uit handen geven? We zouden manueel nog dingen willen aanpassen, maar dat lukt al niet meer omdat we het hele proces erachter al niet meer snappen. Een zeer actuele documentaire." 

De vertoning van 27 september wordt gevolgd door een nagesprek met prof. dr. Seppe vanden Broucke (Research Centre for Information Systems Engineering, KU Leuven).

Docville loopt van 25 september tot en met 3 oktober op verschillende plaatsen in Leuven. Op 3 oktober worden de prijzen ook uitgereikt en is er de slotfilm "Hi my name is Jonny Polonsky", een documentaire van Otto-Jan Ham. 

Meest gelezen