Zo houden dansende tieners Donald Trump springlevend op TikTok

De meest begeesterde aanhangers van Trump, dat zijn bebaarde mannen met een pick-uptruck en enkele wapperende vlaggen, toch? Het is een verleidelijke veralgemening, zeker voor wie de beelden van de bestorming van het Capitool op zes januari gezien heeft. Maar op het socialemediaplatform TikTok stuurt een heel andere achterban zijn gedachtegoed de wereld in: jonge, dansende (en vaak blonde) meisjes.

Bekijk hier de video waarin Tim Verheyden uitlegt hoe TikTok werkt (lees verder eronder verder)

Een van die meisjes is Koko, of “de dansende patriot”, zoals ze zichzelf noemt. Waartegen ze dan precies danst? Tegen de censuur van big tech bijvoorbeeld, de grote technologiebedrijven die volgens sommigen te ver gegaan zijn door Trump van hun platformen te bannen. Dat is, voor alle duidelijkheid, een mening waar op zich niets mis mee is. 

Maar daarmee houdt het niet op. Zo beweert ze in een ander filmpje dat de volgende Amerikaanse president Joe Biden al overleden is, of dat hij een virus zal ontwikkelen om de machtsoverdracht aan vice-president Kamala Harris te vergemakkelijken. Voor de grap, of is er meer aan de hand? Het zijn in elk geval je reinste complottheorieën waarvan niet altijd even duidelijk is of ze meent wat ze beweert. 

En Koko is lang niet de enige jonge Amerikaanse vrouw die op TikTok geen geheim maakt van haar politieke overtuiging. 

Naast die persoonlijke TikTokprofielen van de meisjes zelf, bestaan er ook grotere kanalen die die filmpjes van verschillende afzenders bundelen en verder verspreiden. Op die manier halen populaire accounts als “Republikeinse meisjes”, “Conservatieve meisjes” en “Patriottische meisjes” duizenden likes door filmpjes door te delen van knappe, jonge vrouwen die trots verklaren voor Trump te stemmen. Sommigen van hen noemen zichzelf politieke influencers.

Opnieuw: dat mag natuurlijk. Met het verkondigen van een politieke mening is niets mis. Maar ook op deze accounts worden radicalere meningen verspreid. De cultuuroorlog tegen the left en liberals (links en liberalen) woedt er hevig. En ook complottheorieën worden niet geschuwd.

Een greep uit die complottheorieën? Dat de verkiezingen doorgestoken kaart waren, bijvoorbeeld (hoewel daar tot nu toe geen bewijzen voor zijn gevonden). Dat de volgende president, Joe Biden, zijn verkiezing zou hebben geregeld door samen te werken met de activisten van Black Lives Matter. Of dat Biden lid zou zijn van het pedofilienetwerk van Jeffrey Epstein - de bewijzen daarvoor zouden te vinden zijn op de laptops van Biden en zijn zoon.

Het gaat overigens niet allemaal over Joe Biden. Ook coronasceptische filmpjes doen het er goed. 

Hoewel het duidelijk een Amerikaans fenomeen is, belanden deze politieke influencers ook soms in Vlaamse TikTokfeeds. Hoe kan dat eigenlijk?

Veel heeft te maken met het algoritme van TikTok. Dat is de manier waarop het platform beslist welke video’s je te zien krijgt. En dat algoritme verschilt nogal van dat van platforms zoals Facebook en Twitter. Die traditionelere platforms registreren op welke inhoud je klikt en wat je bekijkt, en zullen je daarna meer van hetzelfde geven. Blijf je vaak hangen bij Facebookvideo’s van De Ideale Wereld, bijvoorbeeld, of reageer je vaak op een tweet van Rik Torfs, dan zullen Facebook en Twitter je steeds meer gelijkaardige content van dezelfde afzender aanbieden. 

Maar TikTok werkt anders. Het platform schotelt je een eindeloze reeks aan hyperkorte video’s voor, vaak met dansjes. Welke video’s je precies te zien krijgt, wordt niet zozeer bepaald door wat erin te zien is, maar vooral door de muziek op de achtergrond. Heb je een viertal keer een video met het liedje Jerusalema bekeken, dat in 2020 hyperpopulair was, dan zal je ook een vijfde en een zesde Jerusalema-video voorgeschoteld krijgen.

Dat maakt het makkelijk voor politieke influencers om zich een weg te banen tot in de feeds van TikTokkers overal ter wereld. Je neemt een filmpje op, gooit er een populair deuntje onder, en je hebt een gegarandeerd publiek. In zo’n filmpje kan je vervolgens zeggen of schrijven wat je wil.

Wat is TikTok, en hoe werkt het precies? We hebben het uitgelegd in deze korte video. Het artikel gaat daaronder verder.

Zo proberen politieke influencers als Koko en andere Republican girls zaadjes te planten in de hoofden van TikTokkers. Hoe succesvol ze daarin zijn, is moeilijk te bepalen. TikTok geeft weinig informatie over hoe populair video’s zijn, hoe vaak of waar ter wereld ze precies bekeken worden. 

Daardoor valt ook moeilijk te zeggen hoe groot de impact van Amerikaanse politieke influencers in ons land is. Het blijft bij enkele anekdotische getuigenissen van Vlaamse TikTokkers, die ook zulke filmpjes in hun timeline gevonden hebben.

Wel is duidelijk dat er alvast in de VS een publiek bestaat voor zulke video’s. Met 33.000 volgers heeft de Amerikaanse Koko een relatief beperkt publiek, vergelijkbaar met een gemiddeld populaire Instagram-influencer in Vlaanderen. Maar de verschillende verzamelaccounts die we bekeken, zoals de Republikeinse meisjes, tekenen vlot voor een veelvoud daarvan. Die halen een bereik van enkele honderdduizenden tot zelfs boven het miljoen. Filmpjes worden er al snel honderden keren doorgedeeld, en tienduizenden keren geliket.

Vier jaar geleden, in de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen, verspreidde alt right (het nieuwe uiterst rechts) zijn radicale ideeën en desinformatie via Facebookmemes en -cartoons. Tegenwoordig verloopt die propagandaslag volgens de wetten van het socialmediaplatform dat anno 2021 hoge toppen scheert: TikTok. Daar zullen Trumps ideeën blijven rondwaren, ook lang nadat de volgende Amerikaanse president is aangetreden.