Elektronisch betalen nog niet overal mogelijk, ondanks verplichting

Elektronisch betalen moet sinds 1 juli overal mogelijk zijn, en dus hoeven mensen in theorie niet langer cash op zak te hebben. Al loopt het in de praktijk toch net wat anders. Op de redactie van "De Inspecteur" op Radio 2 liepen heel wat vragen en meldingen binnen van mensen die de afgelopen maand toch nog verplicht met cash moesten betalen.

Zo laat Magda Snoeck weten dat ze enkel contant kon betalen in een bistro in Aalst. "Ik dacht dat het verplicht was om op één of andere manier een digitale betaling aan te bieden. Gelukkig had ik net voldoende centjes bij", vertelt ze. 

"Dit is wettelijk niet oké", klinkt het op het kabinet van staatssecretaris voor Consumentenzaken De Bleeker. Sinds de invoering van de verplichting werden volgens het kabinet al 103 inbreuken gemeld. Ze raden consumenten aan om melding te blijven doen via meldpunt.belgie.be.

"Die  103 klachten worden allemaal onderzocht door de FOD Economie", zegt de staatssecretaris. "Als blijkt dat er inderdaad geen mogelijkheid was om digitaal te betalen, dan zal die handelaar eerst een aanmaning krijgen met de vraag om zich in orde te stellen en duidelijke gegevens over de huidige regelgeving krijgen. Indien hij dat daarna nog niet doet, riskeert hij een boete tot 80.000 euro."

Sommige handelszaken waar je niet met een betaalkaart kan betalen, wenden zich tot betaalapps om toch aan de verplichting te voldoen. Radio2-luisteraar Jan Daems kon op een Mechels terrasje bijvoorbeeld niet met zijn betaalkaart betalen, maar wel met de Bonsai-app. De serveerster zei laconiek: "Niemand kent die app toch, maar ondertussen zijn wij wel wettelijk in orde." Jan betaalde uiteindelijk contant, maar liet weten dat het café nu wel een klant armer is.

Helaas is daar weinig aan te doen. "De onderneming behoudt zelf de keuzevrijheid om een elektronisch betaalmiddel aan te bieden", klinkt het bij de FOD Economie." Dit moet gaan over een betaalmiddel dat voldoende toegankelijk is voor de consument." Er is dus geen verplichting om naast cash ook betalen per bankkaart aan te bieden. Een exotische betaalapp is perfect legaal, zolang de onderneming achter de app een vergunning heeft om actief te zijn in ons land.

Ook Radio2-luisteraar Luc Mertens maakte kennis met Bonsai. Hij installeerde de betaalapp snel toen hij op een terras elektronisch wilde betalen en de Bonsai-app de enige mogelijkheid bleek te zijn. Daarna wilde hij de app verwijderen, maar Bonsai liet weten dat ze zijn gegevens tien jaar lang bijhouden. Ze verzekerden hem er wel van dat ze die niet voor lucratieve doeleinden zullen gebruiken. 

Volgens Febelfin, de federatie van de financiële sector, heeft dit te maken met anti-witwaswetgeving. Hierdoor zijn banken en andere betaalinstellingen zoals Bonsai verplicht om betaalgegevens te bewaren. Die kunnen enkel opgevraagd worden door het gerecht in het kader van een onderzoek. 

Bovendien worden betaalinstellingen regelmatig gecontroleerd door de Nationale Bank. Het kabinet van De Bleeker laat nog weten dat Bonsai in ons land een vergunning heeft die uitgevaardigd is door de Nationale Bank. 

Naast Bonsai zijn er nog andere minder bekende apps die nu door handelszaken naar voren worden geschoven als mogelijkheid tot elektronisch betalen. Hoe kun je nu als consument weten of die apps wel degelijk betrouwbaar zijn? Helaas is dat niet evident.

Elk bedrijf dat in ons land elektronische betalingen aanbiedt, moet daarvoor een vergunning hebben bij de Nationale Bank. Die vergunning is dan van toepassing in quasi heel Europa. Dat betekent ook dat andere nationale banken uit de Europese Economische Ruimte vergunningen kunnen geven voor bedrijven om in België actief te zijn.

Navraag van onze redactie bij zowel de Nationale Bank als bij de FOD Economie leert dat er geen overzichtelijke lijst bestaat van apps die actief zijn op de Belgische markt. Er bestaan wel verschillende lijsten van de bedrijven die actief mogen zijn op de Belgische markt.

Via deze link vind je de Belgische lijst

En hier de lijst van andere Europese bedrijven die op onze markt  betalingen mogen aanbieden.

Het is niet omdat een bedrijf een vergunning heeft, dat het ook effectief op onze markt actief is, klinkt het nog bij de Nationale Bank. Tegelijk zijn de lijsten verre van helder. "De marketingnaam van hun product is jammer genoeg vaak verschillend van hun vennootschapsnaam", klinkt het. "Zodat je niet altijd op basis van de lijst kan checken of een betaaloplossing een vergunning in België heeft."

Zowel de FOD Economie als de Nationale Bank heeft geen cijfers over hoeveel betaalapps er precies gebruikt worden in ons land en hoe vaak welke app wordt gebruikt.