Marokko versus Spanje: een eeuwenoud verhaal van spanning en rivaliteit, op en naast het voetbalveld
Marokko heeft Spanje verslagen op het WK voetbal in Qatar en gaat voor het eerst door naar de kwartfinales. Het was een zenuwslopend duel, niet alleen op sportief vlak. De twee landen staan altijd al op gespannen voet met elkaar. Van waar komen die spanningen? Antropologe Christiane Stallaert voert ons mee naar de geschiedenis van Spanje en Marokko.
Voetbal is oorlog, zo wordt gezegd. Maar in het geval van Marokko en Spanje ligt de uitdrukking misschien wat gevoelig. De twee buurlanden hebben veel met elkaar gemeen, maar staan ook geregeld lijnrecht tegenover elkaar. Dit al honderden jaren lang.
"Als we teruggaan in de geschiedenis zijn er voor Spanje twee belangrijke data", vertelt hoogleraar Christiane Stallaert (UAntwerpen) in "De wereld vandaag" op Radio 1. "Vanuit Spaans oogpunt wordt het jaar 711 gezien als de start van de moslimbezetting, waardoor er eeuwenlang een islamitische heerschappij is geweest op het Iberisch schiereiland. De tweede datum is 1492: het jaar waarin Granada werd heroverd op Marokko en wat het einde betekende van de moslimoverheersing op het schiereiland."
Waarom staat de relatie tussen Spanje en Marokko geregeld onder spanning? Herbeluister het volledige gesprek met Christiane Stallaert uit "De wereld vandaag" op Radio 1:
De wedstrijd tussen Spanje en Marokko is niet alleen een interessante confrontatie om sportieve redenen
(Delen van) Marokko vallen later nog in Spaanse en Franse handen. In 1956 werd Marokko uiteindelijk onafhankelijk, maar nog steeds lopen de spanningen tussen Spanje en Marokko geregeld op. "Er zijn veel aspecten waar de gedeelde belangen keer op keer onderhandeld moeten worden", zegt Stallaert. "En geregeld wanneer de spanningen oplopen, legt Marokko de steden Ceuta en Melilla op de onderhandelingstafel, om Spanje onder druk te zetten."
Ceuta en Melilla zijn twee Spaanse enclaves in Noord-Marokko. De twee kuststeden werden in de 15e eeuw veroverd door de Portugezen en de Castilianen, de voormalige Spanjaarden. Ceuta en Melilla behoren vandaag nog steeds tot Spanje, en dus tot de Europese Unie. Veel migranten zien de steden als een ideale toegangspoort naar Europa.
"Voor de toetreding van Spanje tot de Europese Unie was er eigenlijk geen migratiestroom naar Spanje", zegt Stallaert. "Sinds 1992 heeft Spanje de taak om de buitengrenzen van Europa te bewaken. Enerzijds zijn er enorme dranghekken en zelfs een muur gebouwd om Ceuta en Melilla af te schermen van het omringend gebied, anderzijds zijn beide steden ook economisch afhankelijk van het Marokkaanse binnenland."
"Meteen na het uitbreken van de coronapandemie heeft Marokko bijvoorbeeld eenzijdig de grens gesloten, wat onmiddellijke gevolgen had voor de economie van Ceuta en Melilla. Maar ook de Marokkanen die rond Ceuta en Melilla wonen, hebben er belang bij dat de grens open staat en dat ze handel kunnen drijven met beide steden."
"De spanningen tussen Spanje en Marokko laaien af en toe hoog op, maar ze hechten er toch ook belang aan om hun diepe, traditionele vriendschap te benadrukken. Er zijn grote gedeelde belangen, maar ook een aantal hangende kwesties."