AFP or licensors

Rusland bevrijdt Amerikaanse basketbalster Brittney Griner in ruil voor de vrijlating van wapensmokkelaar Viktor Boet

De Amerikaanse basketbalster Brittney Griner is door Rusland vrijgelaten in ruil voor de Russische wapensmokkelaar Viktor Boet, de zogenoemde "koopman van de dood". Griner werd in februari op de luchthaven van Moskou gearresteerd voor drugssmokkel, Boet zat al 12 jaar in een Amerikaanse gevangenis voor illegale wapenhandel. De wapensmokkelaar werd bij zijn aankomst in Rusland als een ware held onthaald. Ook Griner is intussen weer op Amerikaanse bodem.

De Verenigde Staten en Rusland hebben gisteren een akkoord bereikt over de controversiële gevangenenruil tussen basketbalspeelster Brittney Griner en wapenhandelaar Viktor Boet. Griner werd in februari op de luchthaven van Moskou gearresteerd voor het bezit van cannabisolie en vorige maand naar een strafkolonie gestuurd. Ze had die cannabisolie in haar bagage voor een e-sigaret. Naar eigen zeggen gebruikt Griner de olie voor medicinale redenen en stak ze het per ongeluk in haar bagage. Volgens de Russen deed ze aan drugssmokkel, waarvoor ze 9 jaar celstraf kreeg.

Het is het beste wat we konden krijgen

Het Witte Huis

Verschillende Amerikaanse media spreken echter van "een dramatische ruil". Het akkoord met Rusland is ook niet helemaal wat de Amerikaanse autoriteiten zelf wilden. Zeker wanneer je ziet wat Boet zoal op zijn kerfstok heeft: illegale wapenhandel, corruptie, ... Griner daarentegen werd veroordeeld tot een zware straf voor het bezitten van cannabisolie. In de Verenigde Staten is het bezit daarvan gewoon legaal. Dat maakt de ruil met Rusland extra zuur. 

BEKIJK - "Blijdschap overheerst, maar er is ook ontgoocheling omdat een andere Amerikaanse gevangene, Paul Whelan, niet betrokken is in de deal", legt Björn Soenens uit in "Het journaal":

Videospeler inladen...

In Rusland werd er volledig anders gereageerd op de gevangenenruil. Daar werd de ruil met de VS gevierd als een overwinning. Het wordt er gezien als een grote overwinning van de Russische diplomatie en wordt verkocht als een gigantisch succes. Dat kan Rusland wel gebruiken, nu het land in Oekraïne het ene verlies na het andere lijdt. Ondertussen is Boet ook al aangekomen in Rusland. Hij werd er onthaald als een ware held. Nadat hij uit het vliegtuig was gestapt - met een bloemenboeket - omarmde hij zijn moeder en echtgenote.

BEKIJK- Viktor Boet is geland op de luchthaven van Moskou en vliegt in de armen van zijn moeder en vrouw:

Videospeler inladen...

Wie is Viktor Boet?

Viktor Boet - met de bijnaam "koopman van de dood" - is een erg beruchte en gevreesde figuur in de schimmige wereld van internationale illegale wapenhandel. Hij is een voormalig officier van het Sovjetleger die na de val van de Sovjet-Unie voor eigen rekening wapens van Sovjetmakelij wereldwijd begon te verhandelen. 

In 1995 streek Boet neer in België, in Oostende. Dat was te danken aan de luchthaven daar. Die stond ervoor bekend dat er erg weinig controles waren. Dat bood opties voor het smokkelaarsnest dat Viktor Boet er wou oprichten. 

BEKIJK - Viktor Boet "koopman van de dood" wordt geruild tegen basketbalster Brittney Griner:

Videospeler inladen...

Viktor Boet bouwde een erg efficiënte organisatie uit en leverde wapens aan tegen elkaar vechtende partijen in onder meer Liberia en Sierra Leone in West-Afrika, maar ook in Afghanistan en Colombia. Ook zou hij in 1997 een vliegtuig hebben geregeld om de zieke dictator Mobutu uit het in elkaar stortende Zaïre weg te halen. Boet verzorgde ook transport voor troepen van de Verenigde Naties in Somalië en Franse troepen in Rwanda. In 2008 werd hij in Thailand opgepakt en nadien uitgeleverd aan de Verenigde Staten. In 2012 werd hij in de VS veroordeeld tot 25 jaar cel. 

Dat Rusland zo happig was om de wapensmokkelaar terug op eigen bodem te krijgen, heeft mogelijk te maken met de link die Boet heeft met de Russische militaire geheime dienst. Bovendien suggereren rapporten dat hij nauwe banden zou kunnen hebben met Igor Sechin, een voormalige vicepremier van Rusland en een bondgenoot van de Russische president Vladimir Poetin.

BEKIJK - "In de veertien jaar sinds zijn arrestatie is Viktor Boet uitgegroeid tot een icoon met een heldenstatus in Rusland", analyseert Geert Groot Koerkamp de Russische kijk op de gevangenenruil:

Videospeler inladen...

Intussen is ook Griner geland op Amerikaanse bodem. De overhandiging van Griner vond volgens Russische persagentschappen plaats op de luchthaven van Abu Dhabi. Haar vliegtuig landde in Texas. Ze wordt nu eerst naar een militair ziekenhuis gebracht voor een gezondheidscontrole.

"Ik heb gesproken met Brittney Griner", zei president Biden gisteren tijdens een persconferentie. "Ze zit op het vliegtuig en is op weg naar huis. Binnenkort valt ze in de handen van haar geliefden, iets wat al veel eerder moest gebeuren. We hebben lang naar deze dag toegewerkt, het heeft lang geduurd, maar het is ons gelukt", zei hij toen. Ook Cherelle Griner, de echtgenote van Brittney, nam het woord. "Ik ben blij dat mijn familie vandaag opnieuw samen is", zei ze. 

BEKIJK - Griner zet eerste stappen op Amerikaanse bodem:

Videospeler inladen...

Geen Paul Whelan

Dat de Amerikaanse overheid ermee ingestemd heeft om de beruchte wapenhandelaar Viktor Boet vrij te laten in ruil voor Brittney Griner heeft veel te maken met de status van de basketbalster. Griner is een van de beste spelers van haar generatie

Tijdens de persconferentie verwees Biden ook naar Paul Whelan, een andere Amerikaan die volgens de president onterecht in Rusland gevangengehouden wordt. Enkele weken geleden werd hij overgebracht naar een ziekenhuis. Het blijft koffiedik kijken wanneer Whelan opnieuw naar zijn thuisland overgebracht kan worden.

BEKIJK - Joe Biden is erg tevreden dat Brittney Griner veilig op weg is naar huis:

Videospeler inladen...

Meest gelezen