Naar het gemeentehuis? Ook na corona wil helft gemeenten dat je eerst een afspraak maakt
De helft van de Vlaamse gemeenten wil na corona vooral nog op afspraak werken. Dat blijkt uit een rondvraag van Radio 2 en het Centrum voor Lokale Politiek van de Universiteit Gent, naar aanleiding van "1 jaar corona in jouw gemeente". De meeste gemeenten werken nu noodgedwongen op afspraak, om drukte aan de loketten te vermijden. "Maar de tevredenheid bij inwoners en gemeentebesturen is zo groot dat velen het systeem willen behouden en zelfs uitbreiden", zegt Nathalie Debast van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG).
"Het is tijdswinst voor de inwoners en efficiëntiewinst voor de besturen", zegt Els Lambrecht, coördinator Burgerzaken van de West-Vlaamse stad Tielt. "De mensen moeten niet meer in de rij staan aanschuiven, want iedereen krijgt tien minuten en is zo weer buiten. Daar krijgen we heel positieve reacties op. En wij kunnen ook veel efficiënter werken, want we bundelen alle afspraken mooi, waardoor er momenten vrijkomen om te overleggen met het team, dossiers af te werken en de meer complexe afspraken voor te bereiden."
De Oost-Vlaamse gemeente Nazareth was voor corona al van plan om over te schakelen naar werken op afspraak. "Op maandagavond waren we laat open en er stonden soms wel 15 mensen aan te schuiven. Dat leidde tot wat wrevel bij ons", legt burgemeester Danny Claeys (CD&V) uit. "Door te werken op afspraak wilden we die wachtrij doen slinken. We hebben dat uitgeprobeerd tijdens de eerste coronagolf en dat werkte prima. Tijdens de tweede golf hebben we het systeem zelfs nog uitgebreid. En na corona zullen alle diensten op afspraak werken."
Vooral centrumsteden deden het al
Veel steden, zoals Antwerpen, Mechelen, Genk, Leuven en Kortrijk, werkten voor de coronacrisis al op afspraak. Vaak om lange wachttijden in te perken. Maar in de kleinere steden en gemeenten was er vanuit politieke hoek wat meer weerstand. Er zijn burgemeesters die vrezen dat gemeentehuizen geen open huizen meer zullen zijn en dat ze daardoor sommige mensen niet meer zullen kunnen bereiken. En die vrees is voor een stuk terecht. "Bepaalde doelgroepen hebben het inderdaad moeilijk om een afspraak te maken", zegt Els Lambrecht.
Bekijk hier de journaalreportage vanuit het gemeentehuis in Steenokkerzeel: (lees daaronder verder)
In Tielt passen ze daar een mouw aan door mensen die zonder afspraak het gemeentehuis binnenlopen, toch te ontvangen en te helpen. "Dat gebeurt echt heel weinig, zeker 80 tot zelfs 90 procent van de inwoners komt al op afspraak." Ook andere gemeenten, zoals Hoeilaart in Vlaams-Brabant, voorzien die mogelijkheid. In Dilsen-Stokkem in Limburg houden ze dan weer een snelbalie open: "Voor het afhalen van identiteitskaarten en rijbewijzen en dergelijke. Maar voor veel andere zaken moet je nu een afspraak maken", zegt burgemeester Sofie Vandeweerd (Open VLD).
Tijdens de coronacrisis mogen de lokale besturen van de hogere overheid sowieso ook meer digitaal doen, om zo weinig mogelijk verplaatsingen te hebben. Seizoensarbeiders bijvoorbeeld moesten zich vroeger aanmelden op het gemeentehuis om hun tijdelijke verblijfsdocument te tekenen, nu mogen ze het document digitaal ondertekenen. "Maar niet alles wat we nu digitaal mogen regelen, zullen we ook na corona mogen blijven doen", zegt Els Lambrecht nog.
Luister naar een fragment uit het gesprek met Nathalie Debast (VVSG) over de voordelen van digitale loketten (en lees verder na de audio):
Digitale loketten
Wat ook al veel verplaatsingen uitspaart en zeker zal blijven, zijn de "digitale loketten" die zijn opgericht om de meest gangbare formulieren met één druk op de knop aan te vragen. Dat gaat dan bijvoorbeeld over een attest van woonst, een geboorteakte, toelating voor minderjarigen om naar het buitenland te reizen of een document van gezinssamenstelling. Dat loopt nu allemaal geautomatiseerd. Wie zo’n document online aanvraagt, krijgt het binnen de vijf minuten in zijn mailbox.
Gemeenten moeten wel rekening houden met inwoners die niet zo mee zijn met de digitalisering.
Dus zeker voor kleinere steden en gemeenten heeft corona voor een ommekeer in de dienstverlening gezorgd: meer op afspraak en een doorgedreven digitale dienstverlening. Een tendens die ook de Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) bevestigt: "We horen gewoon heel veel tevredenheid bij de gemeentebesturen over de online dienstverlening en het werken op afspraak. Al roepen we wel op om altijd rekening te blijven houden met mensen die digitaal niet helemaal mee zijn en met mensen met diverse achtergronden," zegt Nathalie Debast van VVSG.
"Maar door de coronacrisis is de digitale dienstverlening alleszins in een enorme stroomversnelling gekomen. Het heeft gewoon veel voordelen: het zorgt ervoor dat gemeenten zich beter kunnen voorbereiden en het personeel kan efficiënter ingezet worden. En voor de mensen verdwijnen de lange wachtrijen. Al blijft het voor gemeentebesturen ook wel erg belangrijk om autonoom te kunnen beslissen hoe ze hun dienstverlenging op maat van hun inwoners krijgen."
