Ondanks tegenslagen komt er uiteindelijk toch "a brand new day"…
De cast, met namen als Diana Ross, Michael Jackson en Richard Pryor, voorspelde veel goeds, alsook de aanwezigheid van de gerenommeerde regisseur Sidney Lumet, die toen toch onder meer "Serpico" en "Network" op zijn palmares had staan. Maar "The wiz", die als een remake van de legendarische "The wizard of Oz" met Judy Garland beschouwd werd maar eigenlijk de verfilming was van de populaire theatervoorstelling op Broadway met de gelijknamige titel, kon de hooggespannen verwachtingen nauwelijks waarmaken. Maar hoe groot de flop ook wereldwijd mocht zijn, Vlaanderen en Nederland vielen als één blok voor het uitbundige feestnummer "A brand new day", dat 40 jaar geleden in onze hitparades terug te vinden was.
De kritieken voor "The wiz", die in oktober 1978 in de Amerikaanse bioscoopzalen verscheen, waren alvast niet altijd even lovend. Vooral Diana Ross, toen 34, moest het ontgelden omdat ze een naïeve vrouw van 24 moest spelen, Dorothy, die tegelijkertijd een lerares was en dus allesbehalve naïef was. TV Guide concludeerde na het zien van de film: "Hoe getalenteerd de acteurs ook zijn en hoe prachtig het uitgangspunt ook is, dit is niet meer dan een knoeiboel. De magie van de musical, en van in een nog vroeger stadium "The wizard of Oz", is helemaal weg." "Overacting, lelijke kostuums, slechte danspassen, schreeuwlelijke decors en een rammelend script. Kortweg, een kwelling van een tweetal uren", was dan weer het besluit op cultuurwebsite Contact Music.
Volgens nieuwswebsite Time was vader Joe Jackson er alvast niet scheutig op om zoon Michael een rol te laten vertolken in "The wiz", vooral omdat Michael zo losgemaakt werd van de andere Jackson-broers. Maar, volgens Time nog, zou hij tot andere gedachten gebracht zijn door hem om en bij de 100.000 dollar te betalen voor Michaels aanwezigheid. Michael Jackson zag het dan weer helemaal zitten om de vogelverschrikker te spelen: "Ik ben op geen enkel moment nerveus geweest. Het materiaal dat me aangeleverd was, was goed. En ik heb ermee gewerkt zo goed ik kon."
Maar de ontvangst in en buiten de filmzalen was dus uitermate koel. Dat had volgens filmproducent Rob Cohen onder meer te maken met de 'all black cast' van de film: "Hoe groots, spectaculair en muzikaal de film ook was, toch liep de distributie van de film op veel plaatsen mank. Filmzalen die een overwegend blank publiek hadden, weigerden "The wiz" bijvoorbeeld te spelen, om hun publiek niet af te schrikken." (Time, december 2015)
Maar voor de zwarte Amerikaanse bevolking bleek de film dan weer wél erg belangrijk te zijn. Cultuurjournalist Gerrick D. Kennedy van Los Angeles Times in oktober 2018: "Voor een hele generatie zwarte Amerikanen die "The wiz" zagen, of het nu als theatermusical of als bioscoopfilm was, was dit de eerste keer dat ze mensen op die manier hoorden spreken, hoorden zingen en zagen bewegen, waardoor "The wiz" een soort van overgangsritueel werd voor de zwarte gemeenschap. Het is dan ook zo’n moment dat iedere zwarte zich herinnert, namelijk die eerste keer dat hij of zij "The wiz" zag. Want het thema was overduidelijk: de volharding om de Amerikaanse droom voor zwarten te realiseren, ondanks de vele tegenslagen en tegenkantingen."
"De grootsheid van deze muzikale film ligt ‘m vooral in het uitbundige "Everybody rejoice/A brand new day", waarbij een tirannieke heks gedood wordt en Dorothy haar nieuwe vriendjes van eenzelfde lot bevrijdt. Je hoort Nipsey Russell (de tinnen man in de film, red) zelfs "Free at last!" zingen, een overduidelijke verwijzing naar de legendarische woorden van Martin Luther King", aldus Kennedy nog.
Volgens de auteurs van het boek "The Wizard of Oz and Philosophy" uit 2008 betekende "Home", het terug naar huis keren voor Dorothy, dan ook "een plaats waar ze als persoon kan groeien, samen met haar nieuwe vrienden, waar er liefde en begrip voor elkaar is. En dat is blijkbaar niet New York, want daar wordt geen melding meer van gemaakt."
Het lied uit "The wiz" dat eind 1979 met als titel “A brand new day" in Vlaanderen en Nederland een gigantische hit werd, had als oorspronkelijke titel "Everybody rejoice". Het was geschreven door de bekende Amerikaanse R&B singer-songwriter Luther Vandross en dat voor de musical "The wiz", die in januari 1975 in het Majestic Theatre in Manhattan in première ging. Hoofdrolspeelster was toen Stephanie Mills, die enkele jaren daarna een wereldhit zou scoren met “Never knew love like this before”. Het lied bejubelde de dood van Evillene, 'the wicked witch of the West'. Het was als het ware een muzikale versie van de lofbetuigingen voor Dorothy door de Winkie-soldaten uit de originele film van 1939: "Hail to Dorothy! The wicked witch is dead!"
Cultuurwebsite Time Out omschreef "A brand new day" ooit als "een prachtig opgebouwde blikvanger". Een blikvanger waarmee in Vlaanderen 40 jaar geleden gescoord werd, toen de single het in de hitparade 4 weken lang op de hoogste positie volhield: