De verkiezingen in 2024 worden ongemeen spannend én het wordt een heus referendum over het cordon sanitaire

De aliens zijn onder ons, maar we mogen het niet weten.  Daarom maken de Men in Black (in de gelijknamige film) gebruik van geheugenwissers.  Bij wie toch een alien heeft gezien, wordt de herinnering daaraan uitgewist.  Soms lijkt het wel of journalisten en commentatoren aan een soortgelijk procedé worden onderworpen.  Niet ten aanzien van aliens, maar van Vlaams Belangers.  

Daar moest ik vorig weekend aan denken naar aanleiding van Gwendolyn Rutten’s ‘onthulling’ in de Afspraak op Vrijdag.   Meer dan een maand lang hebben N-VA en Vlaams Belang met elkaar gepraat over het vormen van een Vlaamse regering.   Nadien maakte Bart De Wever er geen enkel geheim van dat het de traditionele partijen waren die een veto bleven stellen tegen het Vlaams Belang, niet de N-VA.  De gesprekken met het Vlaams Belang hadden wel geleid tot een nota, die de basis vormde van de onderhandelingen met CD&V en Open VLD.   Nog eind december, toen de Vlaamse regering al drie maanden was gevormd, drukte minister-president Jan Jambon zijn spijt uit over de uitsluiting van het Vlaams Belang.  Blijkbaar was dat allemaal vakkundig weggewist uit het geheugen.  Hoe valt het anders te verklaren dat de banale uitlatingen van Rutten overkwamen als een spectaculaire revelatie?

Het Rutten-verhaal is inmiddels oude koek.  Maar het blijft interessant, omdat het illustratief is voor een algemeen fenomeen van verdringing in de Wetstraat.  Wat wordt er nog meer weggegomd uit het politieke bewustzijn?   Anderhalve maand geleden begonnen Conner Rousseau en Paul Magnette aan hun zogenaamde snuffelronde.  Logisch, zeiden de commentatoren unisono, want de socialisten vormen de grootste politieke familie van het land.  Dat kun je alleen maar zeggen als je de aliens niet ziet.  Want in werkelijkheid zijn het de Vlaams-nationalisten die veruit de grootste politieke familie vormen met 43 zetels.  De socialisten komen slechts aan 29 zetels.

Vóór de verkiezingen kon je er nog aan twijfelen of N-VA en Vlaams Belang wel als één politieke familie beschouwd mochten worden.  Voor de Vlaams Belangers is dat nooit een probleem geweest.  Maar de N-VA leek daar minder tuk op.  Tot 26 mei vorig jaar.  “Vlaanderen kiest Vlaams-nationaal, duidelijker dan ooit tevoren”, verklaarde Bart De Wever onder luid applaus op de verkiezingsavond.  De langdurige gesprekken met Vlaams Belang nadien waren het logische gevolg van die herstelde Vlaams-nationale familieband. 

Volgens de jongste peiling zou de Vlaams-nationale familie nog groter worden.  47,7% van de Vlamingen zou Vlaams-nationaal stemmen.  Vlaams Belang en N-VA halen samen bijna een derde van alle Kamerzetels.  Dat is, tussen haakjes, des te opmerkelijker omdat de Vlaams-nationalisten enkel in Vlaanderen deelnemen aan de verkiezingen.  De andere ideologische families kunnen zetels halen in het hele land.  Het zou voor elk van hen een fluitje van een cent moeten zijn om de Vlaams-nationalisten voorbij te steken.   In de plaats daarvan is er een onoverbrugbare kloof.  Zo marginaal zijn de traditionele partijen geworden.  

Wat ook wordt verdrongen is de reden waarom zoveel Vlamingen voor Vlaamsgezinde partijen stemmen.  Stel je even voor dat Groen bij de verkiezingen van vorig jaar 44% van de stemmen had gehaald in Vlaanderen.  En dat Groen en Ecolo samen bijna een derde van de Kamerzetels hadden bezet.  Dit sterke groene signaal mag men niet negeren, zouden alle commentatoren luidkeels roepen.  Kerncentrales sluiten, bedrijfswagens afschaffen, rekeningrijden invoeren, milieutaksen heffen, radicale betonstop afkondigen : het zou allemaal niet snel genoeg kunnen gaan.  

Of stel dat de SP.A van Conner Rousseau bij de volgende verkiezingen de grootste partij van Vlaanderen wordt.   Een niet mis te verstaan sociaal signaal van de kiezer, zou iedereen zeggen.  Er moet nu snel werk worden gemaakt van een krachtig progressief beleid.  De minimumlonen optrekken, een vermogensbelasting invoeren, de financiering van de sociale zekerheid versterken, de pensioenen verhogen : dat zou meteen de allerhoogste politieke prioriteit worden.

Maar als de Vlaams-nationalisten de ene spectaculaire overwinning op de andere stapelen ?   Geven de kiezers daarmee niet te kennen dat ze de Vlaamse identiteit belangrijk vinden ?   Dat ze nog maar weinig vertrouwen hebben in België ?  Dat niet België maar wel Vlaanderen moet worden versterkt bij een volgende staatshervorming ?  Gek genoeg komt dat niet bij de commentatoren op.

Ach, de kiezer was weer in een boze bui, zegt men in de plaats.  Het was een populistische stem, een antipolitieke stem, een foertstem, ….  En wat voor verwijtwoorden men nog al verzint om uitdrukking te geven aan het dédain voor de ‘verkeerd’ stemmende kiezer.  Het idee dat die kiezer misschien gewoon akkoord gaat met het flamingantische programma van een partij, dat kunnen de analisten zich onmogelijk voorstellen.  Alsof het ook uit het bewustzijn van de Vlamingen is gewist dat N-VA en Vlaams Belang radicaal flamingantische partijen zijn.

Inmiddels halen die partijen volgens bijna alle peilingen een absolute meerderheid in het Vlaams Parlement.  Tegen 2024 kan er natuurlijk nog veel gebeuren.   Het Vlaams Belang surft vandaag op een golf van enthousiasme na de spectaculaire overwinning van vorig jaar.  Net zoals de N-VA na het verkiezingssucces van 2010 tot 40% haalde in de peilingen.  Het is best mogelijk dat dit effect over een paar jaar wegebt en het Vlaams Belang landt op een lager niveau.

Dit neemt niet weg dat de meerderheid in het Vlaams Parlement binnen handbereik ligt van de Vlaams-nationalisten.  Daardoor zullen de verkiezingen van 2024 ongemeen spannend zijn.  We krijgen dan, zoals in een klassiek meerderheidssysteem, een strijd om de macht tussen twee blokken: de Vlaams-nationalisten versus de Belgische mainstream-partijen. 

Nog los van de communautaire en ideologische inzet ervan, worden die verkiezingen ook een heus referendum over het ‘cordon sanitaire’.  Er lopen nogal wat Vlamingen rond die de principiële uitsluiting van het Vlaams Belang niet OK vinden, ook al zijn ze het niet met die partij eens.  Het cordon belemmert nu al bijna dertig jaar lang de normale werking van de democratische instellingen.  De ergernis daarover is groot.  Dat kan de balans finaal doen doorslaan naar een absolute meerderheid voor de Vlaams-nationalisten. 

En die meerderheid wegtoveren, dat zullen zelfs de Men in Black niet kunnen.