5 vragen over de noodzaak van chemotherapie bij borstkanker
Uit Amerikaans onderzoek naar de effectiviteit van chemotherapie bij borstkanker van het type "HER2-negatief en hormoongevoelig", blijkt dat op basis van de eigenschappen van het kankerweefsel van een patiënt het risico op uitzaaiingen of op herval precies kan worden voorspeld. Hierbij helpt de nieuwe genexpressietest "Oncotype DX" om te bepalen of de patiënt wel of geen chemotherapie nodig heeft. Wat betekent dit concreet? 5 vragen over chemotherapie bij borstkanker.
1. Is de nieuwe genexpressietest een nieuw stadium in het onderzoek naar kankerbestrijding?
“In België krijgen patiënten met een laag risico op uitzaaiingen sowieso geen chemotherapie, patiënten met een hoog risico krijgen altijd chemotherapie. Het is de grijze zone, waar men twijfelt om op basis van de klassieke methodes chemotherapie voor te schrijven, die geholpen is met genetische testing van de kankercellen”, zegt Marian Vanhoeij, oncologisch chirurge in de Borstkliniek van het UZ Brussel.
De test gaat de moleculaire eigenschappen van het kankerweefsel na en bepaalt zo het risico op uitzaaiingen of op herval. Dergelijke testen bestaan reeds, zoals bijvoorbeeld de Mammaprint die in 2016 met medewerking van de Belgische onderzoekster Martine Piccart tot stand kwam. “Het onderzoek met deze nieuwe genexpressietest Oncotype DX is dus niet zo baanbrekend maar wel een bijkomende manier om de juiste risicocategorie van patiënten te bepalen” aldus Marian Vanhoeij.
2. Klopt het dat veel borstkankerpatiënten in België onnodig chemotherapie krijgen?
In België krijgen jaarlijks ongeveer 10.000 vrouwen (en mannen) de diagnose van borstkanker. Hiervan krijgt 40 procent, of zo'n 4.000 patiënten chemotherapie. Het grootste deel van die patiënten lijdt aan een agressieve vorm van kanker en voor hen is chemotherapie dus een noodzakelijk kwaad. Van die ongeveer 4000 patiënten is het slechts bij een beperkt aantal twijfelgevallen dat chemotherapie wordt voorgeschreven zonder dat de zekerheid bestaat dat de kanker zal uitzaaien of terugkeren. Het percentage van die twijfelgevallen zou ruw geschat rond de 5 procent liggen.
Dankzij genetische testing van de tumoren kan een genprofiel bepaald worden voor de tumor en zo wordt nagegaan of chemotherapie nodig is of niet", zegt professor Oncologie aan de KU Leuven Hans Wildiers. "Dankzij testen zoals de Oncotype DX en de Mammaprint kan nauwkeuriger bepaald worden welke patiënten een groot risico lopen op uitzaaiingen of herval."
Dankzij deze testen kan nauwkeuriger bepaald worden welke patiënten een groot risico lopen op uitzaaiingen of herval.
3. Voor hoeveel borstkankerpatiënten maakt dit onderzoek een effectief verschil?
In België krijgt 40 procent van de borstkankerpatiënten een chemotherapie-behandeling. “Het is zo dat in de Verenigde Staten veel meer borstkankerpatiënten chemotherapie ondergaan waardoor de impact van de test daar groter zal zijn" zegt professor Hans Wildiers. "Daarnaast is de test slechts van toepassing op patiënten die lijden aan borstkanker van het type "HER2-negatief en hormoongevoelig". Binnen die groep spreken we over een beperkt aantal twijfelgevallen voor wie de nieuwe test kan helpen bepalen of chemotherapie al dan niet voorgeschreven wordt. Het nieuwe onderzoek is dus zeker een meerwaarde, maar niet voor iedere borstkankerpatiënt”, zegt professor Hans Wildiers.
4. Waarom worden de tests zoals Oncotype DX en Mammaprint niet terugbetaald?
De kostprijs van de testen om na te gaan hoe groot de kans van een patiënt is op herval of uitzaaiingen zit tussen de 2.000 en 3.000 euro. In veel Europese landen worden die tests terugbetaald, maar in België is dit niet zo, ondanks de vraag van verschillende oncologen en Think Pink om dit wel te doen.
Het Kenniscentrum voor Gezondheidszorg (KCE) wacht hiervoor op resultaten van de impact van deze testen met het oog op de lange termijn. “De voorspellende waarde op korte termijn van de Oncotype DX en de Mammaprint op korte termijn is goed volgens het rapport van KCE, maar we weten nog niets over de impact van de test met oog op recidiven en overleving op lange termijn”, staat te lezen in het rapport van KCE. “Ofschoon geen enkel resultaat duidelijk ongunstig is, is er evenmin een reden om ten volle voor de test te pleiten. Zo is een van de tekortkomingen van de studie het gebrek aan systematische aandacht voor de levenskwaliteit van de patiëntes bij de opvolging.”
5. Werkt de test ook voor andere vormen van kanker?
“Deze genprofieltesten zijn specifiek voor het bepalen van de risicocategorie voor uitzaaiingen en herval bij borstkanker en kunnen dus niet gebruikt worden bij andere vormen van kanker” zegt Marian Vanhoeij van het UZ Brussel.