Kijk uit voor landmijnen en smul van een gitzwarte risotto: wat je moet weten als je naar Kroatië reist

Op bijna alle snelwegen in Kroatië moet je tol betalen. Er bestaat geen vignet, maar je kan zowat overal met kredietkaarten of cash betalen. Er wordt ook met een soort van prepaidkaartsysteem ENC (Elektronicka Naplata Cestarine) gewerkt. Met dit systeem krijg je tot 20 procent korting en rijd je langs een aparte automatische doorgang, waardoor je files aan de tolhuisjes kan vermijden. Toch is het systeem vooral interessant voor wie regelmatig het land bezoekt.

Op snelwegen geldt een maximumsnelheid van 130 km/u, en als bestuurder in Kroatië mag je maximaal 0,5 promille alcohol in het bloed hebben. Toch als je ouder bent dan 24 jaar. Ben je jonger dan 24, dan gelden strengere regels:  dan mag je maximaal 120 km/u rijden, en mag je, als u achter het stuur zit, geen druppel alcohol gedronken hebben. 

Weet ook dat op de smalle bergwegen het stijgende verkeer voorrang heeft op het dalende verkeer, en dat radarverklikkers verboden zijn.  

Het klimaat in Kroatië is heel erg afhankelijk van welke regio je bezoekt. Paraderen in badpak of zwemshort kan aan de Adriatische kust: daar heerst over het algemeen een mediterraan klimaat met droge, warme zomers. Deze periode is ideaal voor wie houdt van een strandvakantie, omdat de temperaturen er kunnen oplopen tot 30 graden.

Wie het bergachtige deel van Kroatië (met toppen tot boven 1.200 meter) in trekt, stopt beter enkele truien in de koffer: ook in de zomer wordt het er geregeld niet warmer dan 13 graden. 

Hou er ook rekening mee dat er af en toe een hevige wind kan opsteken: de bura of bora (noordoosten wind, van het land naar de zee). Die kan het ferryverkeer over het water in de war sturen en problemen veroorzaken bij het opstijgen en landen van vliegtuigen aan de kuststeden. 

Reis je naar Kroatië, neem dan een Europese ziekteverzekeringskaart (EZVK)  mee. De kaart kun je aanvragen bij je ziekenfonds en staat op naam. De kaart dient als bewijs dat je in orde bent met de ziekteverzekering. 

Medische kosten gemaakt in een openbaar ziekenhuis worden in principe terugbetaald door de Belgische mutualiteit, op voorlegging van een factuur. Maar voor medische kosten gemaakt in privéziekenhuizen, is dit niet altijd het geval. Vraag dit goed na bij je ziekenfonds.

Ga je wandelen in de natuur of in een van de prachtige natuurparken, dan waarschuwt Buitenlandse Zaken voor de  “teek van de Donau”, die een besmetting met tekenencefalitis kan veroorzaken. Dat is een vorm van hersenvliesontsteking die wordt overgebracht door besmette teken in Centraal- en Oost-Europese landen (het gaat hier, voor alle duidelijkheid, niet over de ziekte van Lyme, die ook door teken wordt veroorzaakt). Je kan hierop anticiperen door een lange broek, gesloten schoenen en een T-shirt of trui met lange mouwen te dragen. Of je kan je ook laten vaccineren, maar omdat het om meerdere inentingen gaat, moet je er wel op tijd bij zijn. Bij je huisarts kan je altijd terecht voor meer informatie.

Je euro’s laat je beter thuis, want je kan maar op een beperkt aantal plaatsen met euro betalen. In de tolhuizen aan de snelwegen kan het, ook in sommige hotels en op excursies.

De officiële munt in Kroatië is de kuna (HRK). “Kuna” betekent "marter" in het Kroatisch en verwijst naar de martervellen die in de middeleeuwen als betaalmiddel werden gebruikt. De waarde van de kuna blijft vrij stabiel ten opzichte van de euro. Voor 1 euro krijg je ongeveer 7,40 kuna, oftewel 7 kuna en 40 lipa.

Maak je in ieder geval niet te veel zorgen dat je niet aan kuna's zal raken: er zijn veel meer bankautomaten dan bij ons. 

Gastronomen komen in het Zuid-Europese land zeker aan hun trekken. Kroatië biedt een gevarieerde keuken omdat het verschillende invloeden kent. Aan de kust merk je de Italiaanse invloeden. De “Risot”, oftewel zwarte risotto, is zo’n voorbeeld. De Kroaten verwerken er traditioneel inkt in, waardoor je een gitzwarte maaltijd voorgeschoteld krijgt. Er wordt in die regio ook veel vis en schaaldieren gegeten.

In het binnenland merk je meer invloeden van Centraal-Europese landen zoals Hongarije en Oostenrijk, en kan je bijna overal een stoofpot bestellen. En wie een stoofpot liever links laat liggen en zoet wil, kan er zijn hart ophalen aan het grote aanbod taarten en gebak.

Maar ook de Turkse keuken heeft zijn sporen nagelaten. Sarma is daar een goed voorbeeld van. Het zeer populaire gerecht bestaat uit zuurkoolbladeren gevuld met gehakt, rijst en knoflook. 

En uiteraard zijn de typische Balkangerechten ook erg in trek. Proef er zeker lekkernijen zoals “ċevapčiċi” de Balkanversie van kebab, of de “burek”, een gerecht gemaakt van blader- of filodeeg gevuld met kaas, vlees of groenten.

En heb je van al dat lekkers dorst gekregen, aarzel dan vooral ook niet om kraantjeswater van het openbare leidingnet te drinken: dat is in het hele land drinkbaar (tenzij expliciet anders aangegeven).

Kroatië staat bekend als een veilig land, al zijn een aantal streken in het binnenland nog niet vrij van landmijnen. Wandelaars wordt daarom gevraagd om de waarschuwingsborden te respecteren en zich te informeren bij lokale autoriteiten. 

Buitenlandse Zaken raadt holebi's aan discreet te blijven. "In dit eerder conservatieve land wordt homoseksualiteit nog niet helemaal aanvaard”, staat op de site te lezen.   

En omdat een gewaarschuwd man (of vrouw) er twee waard is: in de bergachtige gebieden en in sommige natuurparken zijn er nog beren, wolven, adders en schorpioenen aanwezig.

Toeristen hebben de afgelopen jaren massaal hun weg gevonden naar de prachtige historische stad Dubrovnik, al heeft dat weinig met geschiedenis maar alles met de succesreeks "Game of Thrones" te maken. De stad diende als decor voor een deel van de reeks, en de fans willen maar al te graag de stad bezoeken om zich eventjes figurant in de serie te wanen. 

Maar de ommuurde vestingstad kreunt onder de explosie van toeristen, en daarom liggen er plannen op tafel om de stad, die ook op de Unesco-werelderfgoedlijst staat, deels af te sluiten en dagelijks nog maximaal zo'n 4.000 toeristen de stad binnen te laten. Ter vergelijking: in augustus 2016 kreeg de stad op een drukke dag zo’n 10.000 toeristen over de vloer.

Er zijn camera’s die nagaan hoeveel toeristen de stad kunnen bezoeken. Op deze openbare website zijn het aantal bezoekers in realtime te volgen. Maar voor alle duidelijkheid: voorlopig zijn die plannen nog niet doorgevoerd en kun je er dus zeker van zijn dat je de stad binnen kunt. 

Kroatie is een parlementaire democratie met een verkozen president. Het land verklaarde zichzelf in 1991 onafhankelijk van Joegoslavië. Kolinda  Grabar-Kitarović, van de conservatieve partij Kroatische Democratische Unie, is president van het land. Ze werd in 2015 verkozen voor een termijn van vijf jaar.

Zes jaar geleden, in 2013, werd Kroatië lid van de EU (dus ook geen roamingkosten!), en wil nu als volgende stap ook toetreden tot de eurozone. Maar de EU wil dat het land eerst aan alle voorwaarden voldoet en zijn grensgeschillen oplost.