Copyright 2018 The Associated Press. All rights reserved.

Wat betekent vertrek VS uit Wereldgezondheids­organisatie? "Dit is dramatisch, zal vooral zuidelijke landen treffen"

De beslissing van de Amerikaanse president Donald Trump om te breken met de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) betekent een flinke financiële klap voor die organisatie. De Verenigde Staten zijn goed voor zowat een kwart van het budget van de WHO, die nu allicht een aantal gezondheidsprogramma's zal moeten terugdraaien. Volgens professor Internationaal Recht Jan Wouters zal dit vooral de armere landen uit het zuiden treffen.

De Amerikaanse president Donald Trump trekt zijn land terug uit de Wereldgezondheidsorganisatie. De World Health Organization, kortweg WHO, is in 1948 opgericht als gespecialiseerd agentschap van de Verenigde Naties. Ze speelt een voortrekkersrol in de strijd ter verbetering van de gezondheid van de wereldbevolking: ze financiert wetenschappelijk onderzoek, ondersteunt bewustmakingscampagnes en zet grootscheepse vaccinatiecampagnes op. 

Dit is dramatisch

Professor Jan Wouters (KU Leuven)

Donald Trump lag al een tijdje op ramkoers met de WHO, die hij medeverantwoordelijk acht voor de verspreiding van het coronavirus. Eerder had hij al de Amerikaanse bijdragen opgeschort, maar dat was tijdelijk.

Een kleine twee weken geleden schakelde hij een versnelling hoger en dreigde hij de bijdragen definitief stop te zetten en zelfs uit de WHO te stappen. In een brief verwijt hij de WHO-top te veel onder invloed van China te staan en Peking te hebben geholpen om de uitbraak van de corona-epidemie in Wuhan te minimaliseren. 30 dagen kreeg de WHO om haar beleid bij te sturen, maar hoe dat moest, maakte hij niet concreet. WHO-baas Tedros Adhanom Ghebreyesus gaf toe dat er "lessen getrokken kunnen worden" en toonde zich bereid om de werking van de WHO te laten onderzoeken. 

Lees verder onder de tweet.

Maar Trump, die in eigen land kritiek krijgt voor zijn aanpak van de coronacrisis, heeft niet zoveel geduld. Eergisteren kondigde hij aan dat de Verenigde Staten "hun relatie met de WHO stopzetten". "De Verenigde Staten staan in voor zo'n 22 procent van het budget", rekent professor Internationaal Recht Jan Wouters voor. "Voeg daarbij nog een hele hoop vrijwillige bijdragen en je zit al gauw aan een kwart van het budget. Dit is dramatisch." 

De meeste WHO-programma's lopen in de ontwikkelingslanden

Professor Jan Wouters (KU Leuven)

Zo'n grote hap uit het budget, dat kan niet zonder gevolgen blijven. "Dat betekent dat de Wereldgezondheidsorganisatie programma's zal moeten terugschakelen", zegt Jan Wouters. "De meeste van die programma's lopen in de ontwikkelingslanden. De beslissing van Trump treft dus indirect de landen uit het zuiden."

Waarmee houdt de WHO zich dan concreet bezig? "Haar belangrijkste verwezenlijking is ongetwijfeld de uitroeiing van de pokken", zegt Jan Wouters. Pokken is een erg besmettelijke en levensbedreigende virusziekte die is uitgeroeid na een wereldwijde vaccinatiecampagne. De WHO was en is ook erg actief in de strijd tegen ebola, SARS en malaria. Vandaag staat de strijd tegen het coronavirus hoog op de agenda. 

Het is duidelijk dat de VS al een tijdje geen multilaterale mindset meer hebben

Professor Jan Wouters (KU Leuven)

Eerder deze week heeft WHO-baas Tedros Adhanom Ghebreyesus nog een nieuwe stichting voorgesteld die onafhankelijk van de WHO moet werken, maar er wel geld voor moet zien op te halen. Daarvoor zullen niet alleen lidstaten worden aangesproken, maar ook privéstichtingen zoals die van ex-Microsoftbaas Bill Gates en zijn echtgenote Melinda. Het initiatief stond al langer gepland.

"Ik zie niet in wie in dat gat gaat springen dat de VS achterlaat", aldus een sceptische Jan Wouters. Hoe dan ook stond het in de sterren geschreven dat de WHO op zoek zou moeten naar een financieringsmethode. "Het is duidelijk dat de VS al een tijdje geen multilaterale mindset meer hebben. Alleen komt de timing van Trump om er nu uit te stappen bijzonder ongelegen."

Het is inderdaad niet de eerste keer dat Trump een internationale organisatie de rug toekeert. Kort na zijn eedaflegging al kondigde hij aan dat hij af wilde van het klimaatakkoord van Parijs omdat dit slecht zou zijn voor Amerikaanse ondernemingen. Nog in 2017 stapte de VS uit de Unesco, de VN-organisatie voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur, wegens "het voortdurende vooroordeel tegen Israël".  

In 2018 volgde de aankondiging dat de VS zich zou terugtrekken uit het INF-verdrag uit 1987, dat het bezit, produceren en testen van kernraketten voor de korte en middellange afstand vanaf de grond verbood. Eerder deze maand moest het Open Skies-verdrag eraan geloven,  waarmee militaire bewegingen en wapenreducties van de lidstaten kunnen worden gecontroleerd. De Amerikaanse president laat ook geregeld horen dat de VS zich misschien ook maar uit de NAVO moet terugtrekken omdat die organisatie Washington te veel geld kost.

"America first", reciteerde Donald Trump na zijn eedaflegging als president. Het was beslist geen holle slogan. 

Meest gelezen