Groen: "Dading tussen bouwheer Oosterweelverbinding en 3M is onwettig"

Het verhaal van de dading veroorzaakte vorige week beroering. Toen bleek dat Lantis en 3M een juridische overeenkomst hadden gesloten: Lantis zou de meest vervuilde gronden rond de 3M-site saneren en een waterzuiveringsinstallatie aanleggen, 3M zou 75.000 euro investeren in een veiligheidsberm rond het bedrijf om de meest vervuilde grond te stockeren, die dan eerst ingepakt wordt.

De ophef lag hem vooral in het feit dat de kosten nogal scheefgetrokken lijken: Lantis - de Vlaamse overheid dus, en bij uitbreiding de belastingbetaler - betaalt een factuur van 63 miljoen euro. De vervuiler, 3M, komt ervan af met 75.000 euro. Maar, nuance: het principe dat de vervuiler betaalt, blijft wel van toepassing. Dus in principe moet 3M opdraaien voor de saneringskosten, dat schrijft het bodemsaneringsdecreet voor. 

Groen zegt nu dat de dading onwettig is. Dat zit zo: als in de verontreinigde grond PFOS-waarden boven de 70 microgram per kilo droge stof gemeten worden, moet die grond afgevoerd worden naar een stort. En die waarden worden overschreden, soms zelfs tien keer. Maar die grond gaat toch in de bewuste berm belanden: in de dading staat dat 3M de meest vervuilde grond - 135.000 kubieke meter - op zijn terrein aanvaardt.

Beluister hier Vlaams parlementslid voor Groen Mieke Schauvliege in "De Ochtend" op Radio 1 en lees daarna verder:

"Maar die berm is niet vergund als een stort", zegt Mieke Schauvliege, Vlaams parlementslid voor Groen. En dus kan de dading nietig verklaard worden. "Er is een arrest van de Raad van State dat inderdaad zegt dat een dading nietig verklaard kan worden als die niet conform de wet is."

Ook de omgevingsvergunning die in 2019, een jaar na de dading dus, door de provincie uitgereikt werd is niet wettig, denkt Schauvliege. Bij de aanvraag voor de omgevingsvergunning voor de berm - die 1,3 km lang is en 6,5 meter hoog - was namelijk geen sprake van verontreinigde grond.

Nog een jaar later is er wél een vergunning voor een stortplaats uitgereikt. "Maar die slaat op de werfzone en ze is maar geldig voor een jaar. Ze maken hier eigenlijk de ene fout na de andere." Voor Schauvliege is de conclusie duidelijk: de werken aan de veiligheidsberm moeten stoppen en de grond moet afgevoerd worden naar een stortplaats of gesaneerd worden."

Volgens toenmalig Vlaams minister van Openbare Werken Ben Weyts (N-VA) is de dading helemaal niet illegaal. "En als dat toch zo is zal dat blijken uit de parlementaire onderzoekscommissie die opgestart wordt. Blijkbaar willen sommige mensen daarop vooruit lopen door halve waarheden en hele leugens in de media te vertellen. Laat die onderzoekscommissie haar werk doen", zegt hij in "De Ochtend".

Beluister hier het gesprek met Ben Weyts in "De ochtend" op Radio 1 dat eerst over de laptops voor de scholen gaat en op het einde ook over het PFOS-dossier:

Dat er zo'n onderzoekscommissie komt, vindt Weyts een goede zaak. "Ik denk dat Lantis en de dienst Openbare Werken altijd in eer en geweten hebben gehandeld om ervoor te zorgen dat de Oosterweelwerken van start konden gaan", klinkt het. "Bovendien heeft Lantis ervoor gezorgd dat die saneringsproblematiek naar voren is gekomen en dat die kon aangepakt worden. Dat is een goede zaak voor de volksgezondheid en Lantis heeft zijn verantwoordelijkheid daar genomen."

Ook Lantis zelf zegt dat de vergunning voor de aanleg van de veiligheidsberm met verontreinigde grond wel degelijk wettig verleend werd en dat het hergebruik van de vervuilde grond goedgekeurd werd door de Vlaamse bodembeheerorganisatie Grondbank. 

Die laatste zou, volgens Lantis, een door een erkend bodemsaneringsdeskundige opgesteld technisch verslag over het hergebruik hebben goedgekeurd, mits er nog extra maatregelen werden genomen zoals het afdekken met folie. "De grond kwalificeert derhalve als bodemmateriaal (uitgegraven bodem) en niet als afvalstof", zegt Lantis. "Het materialendecreet (afvalstoffenwetgeving) is hier dus niet op van toepassing." 

Ook met de omgevingsvergunning is volgens Lantis niets mis. Die werd verleend in 2019 en bevat geen advies van OVAM of het Agentschap Zorg en Gezondheid. Maar door de goedkeuring door de Grondbank was dat ook niet nodig, stelt Lantis. De Oosterweelbouwheer ontkent ook dat de dading een invloed had op de vergunning, aangezien de provincie - die de vergunning verleende - geen kennis had van de dading.