Ophef over witte vertaler van zwarte dichteres Amanda Gorman: Marieke Lucas Rijneveld geeft opdracht terug
Kan en mag een witte persoon het intussen wereldbekende gedicht van de zwarte Amerikaanse dichteres Amanda Gorman vertalen? De voorbije dagen was daar in Nederland felle discussie over op sociale media. Marieke Lucas Rijneveld die door de uitgever was gevraagd als vertaler - een keuze waar Amanda Gorman het zelf mee eens was - heeft zich nu teruggetrokken. "Ik heb begrip voor de mensen die zich gekwetst voelen", schrijft ze op Twitter.
Amanda Gorman stal vele harten op de inauguratie van de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden. Ze droeg daar heel bevlogen het gedicht "The hill we climb" voor. De beelden van de jonge zwarte dichteres gingen de wereld rond. Herbekijk ze hier:
Uitgeverij Meulenhoff kocht de rechten voor de vertaling en vroeg aan Marieke Lucas Rijneveld om het gedicht "The hill we climb" en ook de nog te verschijnen volledige dichtbundel van Amanda Gorman in het Nederlands om te zetten.
Rijneveld heeft twee succesvolle romans geschreven: de debuutroman "De avond is ongemak" won als eerste Nederlandstalige roman ooit de International Booker Prize; "Mijn lieve gunsteling" staat op de longlist voor de Libris Literatuurprijs. De auteur heeft ook al twee dichtbundels gepubliceerd. De tweede, "Fantoommerrie", was in 2020 genomineerd voor de Herman de Coninckprijs. Volgens uitgeverij Meulenhoff was Rijneveld de geknipte kandidaat om de poëzie van Amanda Gorman te vertalen. Ook Amanda Gorman en haar team gingen akkoord met die keuze.
Maar er rees kritiek, als zou Rijneveld als witte persoon niet geschikt zijn om het gedicht van de zwarte Gorman te vertalen. Op sociale media kwam het tot felle discussies. Voortrekker van het protest was de zwarte journaliste, activiste en curator Janice Deul, die de keuze voor Rijneveld "onbegrijpelijk" vond. "Waarom niet gekozen voor een literator die – net als Gorman – spoken word artist is, jong, vrouw én: unapologetically Black? (onbeschaamd zwart, red.)" schreef Deul in De Volkskrant. "We lopen weg met Amanda Gorman – en terecht – maar zijn blind voor het spoken word talent in eigen land. "
Nu heeft Marieke Lucas Rijneveld de eer aan zichzelf gehouden. In een boodschap op Twitter laat ze weten: "Ik ben geschrokken van de ophef rond mijn betrokkenheid bij de verspreiding van de boodschap van Amanda Gorman en ik heb begrip voor de mensen die zich gekwetst noemen door de keuze van Meulenhoff om mij te vragen."
Ook het besluit van Marieke Lucas Rijneveld om de vertaalopdracht af te wijzen lokt veel discussie uit. Uitgeverij Meulenhoff heeft begrip voor de beslissing , zegt "veel geleerd" te hebben en gaat nu op zoek naar een team om "de boodschap van hoop en inspiratie" van Amanda Gorman "zo goed mogelijk en in haar geest in vertaling te brengen."