Cher: "De opname van "Believe" was historisch. I was the first!"
Momenteel is er niemand die nog opkijkt van computergestuurde geluidjes die de stem van een zanger of zangeres vervormen tot een eigenzinnige creatie. Die digitale manipulaties vallen nauwelijks op, behalve wanneer er live moet gezongen worden en de verschillen soms tenenkrullend zijn. Maar dat was zeker niet iets waar Cher 20 jaar geleden van wakker lag, toen ze haar fel technologisch bijgewerkte "Believe" wereldwijd naar de hoogste regionen van de hitparades katapulteerde, ook bij ons. En dus verkondigt ze ook nu nog met trots: "I was the first!"
Niet dat de techniek van 'Auto-Tune' onbekend was in de jaren 90, maar muziekproducers hielden hem liever geheim, al was het maar om de illusie van puurheid van degene die zong intact te houden. Maar daar had Cher dus lak aan en ze liet haar eigen, unieke stemgeluid maar al te graag 'robotiseren'. "Believe" wordt dan ook beschouwd als de eerste single die de techniek van de 'Auto-Tune' in de populaire popmuziek gemeengoed maakte. En de reden? De originele opname van "Believe" door Cher, die muziekproducer Mark Taylor totaal niet kon bekoren.
Cher: "Mark Taylor kon zich niet vinden in het eindresultaat dat ik afgeleverd had. Ik moest het van hem beter doen. Vooral omdat het nummer nauwelijks aansprak, behalve het refrein dan. Hij bleef maar roepen: "Het is niet goed! Het is niet goed!" Ook al kwamen we goed overeen, die discussies waren erg heftig. "Wel, als je het niet goed genoeg vindt, zoek dan maar iemand anders", snauwde ik terug." (Muziekwebsite Billboard, augustus 2015)
Het was echt prutswerk zonder te weten wat het resultaat zou zijn
Maar het was Cher zelf die met een suggestie kwam om haar nummer beter te maken. Dat nadat ze singer-songwriter Andrew Roachford bezig gehoord had, die een 'vocoder' (waardoor een stem een robotachtige klank krijgt, die metaalachtig en monotoon klinkt, nvdr) gebruikte om zijn stem te vervormen. Met een CD van Roachford in de hand, wist ze Taylor te overtuigen, ook al was het gebruik van de 'vocoder' uitgesloten omdat Chers stem al op band stond.
Mark Taylor: "Met alle technologische snufjes die ik in mijn studio ter beschikking had, probeerde ik van alles uit. Het was echt prutswerk zonder te weten wat het resultaat zou zijn. Maar uiteindelijk, door allerlei elementen bij elkaar te voegen, kwam ik uit op iets compleets uniek." (muziekwebsite Sound On Sound, februari 1999)
"Het resultaat was vrij radicaal. Het kwam er eigenlijk op neer dat Chers eigen stemgeluid volledig naar de knoppen geholpen werd. Je kan begrijpen dat ik erg nerveus was, toen ik het haar moest laten beluisteren. Ook al vond ik het resultaat grandioos. Maar ze reageerde op een fantastische manier, met "It sounds great!" En toegegeven, die speciale geluidseffecten maakten dat nummer écht speciaal." (Sound On Sound)
Cher: "Toen ik Taylors versie hoorde, was mijn eerste reactie: "Stop even. Dit moment moeten we in ons geheugen vasthouden." Hoe meer ik het nummer hoorde, hoe meer opgewonden iedereen geraakte. We sprongen in het rond, gaven elkaar voortdurend 'high fives'." (Billboard)
"Het verrassende was dat je bij een eerste beluistering nauwelijks hoorde dat ik het was die zong. Dat bleek dan weer een probleem voor de platenmaatschappij, waar gezegd werd: "De Duitsers gaan dit niets vinden, omdat ze jou niet herkennen." Maar ik heb toen gezegd: "Als je iets wil veranderen, dan gebeurt het over mijn lijk." En wat bleek? Everyone loved it!" (Billboard)
"Het blijft me verbazen dat ik, toen al zo oud, iets afgeleverd heb waar ook nu nog jongeren zoveel plezier aan beleven. Maar, "I was the first!"" (The Guardian, november 2013)
"Het had een eenmalige gimmick kunnen zijn, maar door Chers hit werd het digitaal bewerken van iemands zangstem een wereldwijd ingeburgerde techniek bij muziekopnames", concludeerde radiozender NPR onlangs. Niet voor niets dat dan ook nu nog gesproken wordt van "het Cher-effect", duidelijk hoorbaar in haar hitsingle "Believe", die exact 20 jaar geleden ook in Vlaanderen de hoogste positie in de hitparade wist te behalen: