Na El Chapo komen Los Chapitos: 's werelds beruchtste drugsbaron krijgt levenslang, maar zijn kartel is springlevend
Wie gedacht had dat de veroordeling van drugsbaron El Chapo een einde zou maken aan het Sinaloakartel, laat staan aan de meedogenloze Mexicaanse drugsoorlog, komt bedrogen uit. El Chapo's plaats aan de top van het kartel is al lang ingenomen en de drugshandel neemt alleen maar toe.
Sinds de dood van de Colombiaanse drugsbaron Pablo Escobar gold Joaquín Guzmán Loera, ook "El Chapo" ("De kleine") genoemd, als de meest beruchte drugsbaron ter wereld. Misschien wel aller tijden.
Zijn Sinaloakartel zwaait al jaren de plak in Mexico en ver daarbuiten. Het kartel is in meer dan vijftig landen actief - naar verluidt ook in ons land - en is de belangrijkste verdeler van heroïne en cocaïne in de Verenigde Staten. Op zijn hoogtepunt telde het kartel 100.000 werknemers. Het draait een jaaromzet van 3 tot 6 miljard dollar.
Los Chapitos nemen het over
De onthoofding van het Sinaloakartel, nu El Chapo tot levenslang en 30 jaar is veroordeeld, lijkt op het eerste gezicht een klap voor het kartel zelf en de drugshandel in Mexico, maar niets is minder waar. Al lang voor hij eerder dit jaar schuldig werd bevonden, werd zijn plaats aan de top van het kartel ingenomen. Al ging daar wel een hevige machtsstrijd aan vooraf. Hoofdrolspelers: enkele zonen van El Chapo, "Los Chapitos" genoemd, en diens voormalige rechterhand Dámaso López Núñez. Het leidde enkele jaren geleden tot een piek in het kartelgeweld in de deelstaat Sinaloa.
Dámaso López Núñez werd in 2017 gearresteerd en een jaar later uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Wat meteen ook het gevecht om de macht beslechtte (al stopt dat eigenlijk nooit helemaal). Het Sinaloakartel is nu stevig in handen van enkele zonen van El Chapo, samen met Ismael Zambada García, die samen met El Chapo het kartel heeft opgericht en de laatste overgeblevene is van de oude garde die destijds de lakens uitdeelde.
Jesús Alfredo Guzmán Salazar (36), de oudste zoon van El Chapo, staat nu op de most-wantedlijst van het Amerikaanse antidrugsagentschap DEA. Er lopen ook aanklachten tegen verschillende van El Chapo's zonen wegens drugshandel. En ook een dochter uit El Chapo's eerste huwelijk, en zus van Jesús, heeft naar verluidt het een en ander in de pap te brokken binnen het kartel.
Het is een patroon dat geregeld terugkomt in de drugsoorlog. Als een belangrijke leider van een kartel wegvalt, nemen anderen snel zijn plaats in. Zo zal het ook zijn mochten de nieuwe leiders van het Sinaloakartel worden opgepakt: ook dan zal het kartel wellicht blijven voortbestaan.
En dat heeft te maken met de structuur van het kartel, schreef InSight Crime, een nonprofitorganisatie van onderzoeksjournalisten die gespecialiseerd zijn in georganiseerde misdaad in Latijns-Amerika, eerder dit jaar. "Het Sinaloakartel slaagt er op verbazende wijze in door te gaan in de afwezigheid van hun leiders. Door hun horizontale structuur van beslissingen nemen, blijven ze een van de machtigste criminele organisaties in Mexico." Toch hopen de Amerikaanse autoriteiten, door nu ook Los Chapitos en anderen op te jagen, het kartel op een dag volledig te kunnen ontmantelen.
Concurrentie uit Jalisco
Maar zover is het nog lang niet. Het Sinaloakartel is op dit moment allesbehalve verslagen. De nieuwe leiders hebben het zelfs nog efficiënter gemaakt en het territorium heeft zich nog meer uitgebreid in grote delen van het noordwesten van Mexico.
Drugshandel vormt overigens maar één onderdeel van de zeer lucratieve activiteiten van het kartel. Het houdt zich evengoed bezig met mensenhandel, wapenhandel, orgaanhandel en prostitutie. De Mexicaanse drugskartels controleren bijvoorbeeld ook heel wat migratieroutes in Mexico, waarlangs Centraal-Amerikaanse migranten de Verenigde Staten proberen te bereiken. Migranten worden er zwaar afgeperst en in het slechtste geval gewoon omgebracht.
Toch heeft de arrestatie van El Chapo wel degelijk gevolgen voor het Sinaloakartel. Onder El Chapo was het het grootste en machtigste kartel in Mexico. De laatste jaren krijgt het echter stevige concurrentie van Jalisco Nueva Generación (Nieuwe Generatie), uit de zuidelijkere deelstaat Jalisco, met als belangrijkste stad Guadalajara.
De twee kartels voeren een gewelddadige strijd om hun territorium uit te breiden, bijvoorbeeld naar de grensstad Tijuana in het noordwesten en de regio aan de Caraïbische kust, waar belangrijke havens liggen, en zo het machtigste kartel van Mexico te worden. Twee zonen van El Chapo werden in 2016 zelfs even ontvoerd door het Jaliscokartel. De twee kartels zijn ook de belangrijkste Mexicaanse leveranciers van de drug fentanyl, die aan een opmars bezig is ten nadele van heroïne.
Bovendien speelt zich in Mexico af wat eerder ook het geval was in Colombia: een versplintering van de drugskartels, waarbij de grote kartels terrein prijs geven aan kleinere kartels. Voor de strijd tegen de drugshandel en het drugsgeweld allerminst een goede zaak. Want hoe meer kartels en hoe kleiner, des te moeilijker ze te pakken zijn.
Bekijk hieronder het verslag van "Het Journaal":
