Hoe zit het nu met die "beloofde mondmaskers"? "Niét in de brievenbus tegen 4 mei", Nationale Naaiactie op poten 

Tegen 4 mei wordt een mondmasker verplicht in bedrijven waar onvoldoende afstand kan worden gehouden, en op het openbaar vervoer voor wie ouder is dan 12 jaar. Later, wanneer de winkels weer opengaan en de scholen gedeeltelijk de lessen zullen heropstarten, worden mondmaskers ook sterk aanbevolen waar onvoldoende afstand kan worden gehouden en op school verplicht voor leerlingen ouder dan 12 en het onderwijspersoneel. 

“De federale overheid en de deelstaten zullen er samen voor zorgen dat elke burger gratis minstens één standaard stoffen mondmasker krijgt dat de mond en de neus volledig bedekt. Mensen zullen ook twee filters krijgen, om in gekochte of zelfgemaakte maskers te stoppen”, liet de Nationale Veiligheidsraad vorige week vrijdag weten. Maar die levering zal alvast niet tegen 4 mei mogelijk zijn, is nu al duidelijk. De bestelling is ook nog niet gebeurd. 

“Een nationale productie op die korte termijn uitrollen, die voldoende mondmaskers voorziet voor iedereen, is niet mogelijk”, klinkt het op het kabinet van de bevoegde minister Koen Geens (CD&V). De minister van Defensie (Philippe Goffin van MR, red.) zal daarom een aanbesteding doen. "Die aanbesteding is nog niet gebeurd, maar gaat wel gebeuren", zegt Geens. Nochtans had minister Philippe De Backer (Open VLD) gisteren gezegd dat er al 12 miljoen mondmaskers waren besteld.

Minister Geens nuanceert ook verder: "De eerste minister heeft gezegd dat ook een dichtgeweven sjaal of een bandana volstaan op het openbaar vervoer. Bovendien zullen niet alle mensen op 4 mei het verkeer hernemen, het zijn alleen de bedrijven die dan al herstarten. Vanavond zal voor de mondmaskers een aanbesteding gebeuren op de nationale en internationale markt en die maskers zullen geleverd worden binnen de kortst mogelijke tijd."

Voor de filters is de aanbesteding dan weer wél al gebeurd. Dat deed de minister van Economie Nathalie Muylle (CD&V). "Die aanbesteding is vrijdag gebeurd bij twee grote textielproducenten, een Vlaamse en een Waalse", verklaart Geens in "De ochtend" op Radio 1. De filters zouden tussen 4 en 20 mei worden geleverd. 

Politiek journalist Ivan De Vadder kaart in "De ochtend" het heikele punt van "voortschrijdend inzicht" aan als het gaat over de levering van de mondmaskers. De communicatie van de Veiligheidsraad vrijdag was eerder in de voorwaardelijke wijs te verstaan, maar dat kwam niet bij iedereen zo over.

"Als je wil dat een boodschap goed en grondig doordringt tot bij iedereen, moet die ook goed gebracht worden. Dat blijkt niet altijd geslaagd te zijn. Niet iedereen heeft die boodschap op dezelfde manier gehoord", vindt hij. Heel wat mensen verstonden dus dat de mondmaskers en de filters bij hen thuis zouden liggen tegen de versoepeling volgende maandag, op 4 mei.  

Mondmaskers moeten stilaan het "nieuwe normaal" worden. Zodra de scholen opengaan, zal ook daar een masker verplicht zijn voor leerlingen ouder dan 12, en leerkrachten. Ook in het openbaar wordt een masker “sterk aangeraden”.  Intussen ondernemen vrijwllligers en verenigingen zelf al actie en wordt deze week een Nationale Naaiactie gelanceerd.

Via maakjemondmasker.be kan je een patroon downloaden om een veilig mondmasker te maken, mét of zonder naaimachine. In dat laatste geval moet je handmatig naaien. Dat patroon werd nu al 1,8 miljoen keer gedownload, ook door bezoekers uit het buitenland. Daarnaast kan je ook materiaal en mondmaskers doneren in 300 inzamelpunten. Die kan je hier terugvinden.

Het initiatief werd afgestemd met FOD Volksgezondheid en kreeg de zegen van de virologen Marc Van Ranst en Steven Van Gucht. Ook het Vlaamse Kruis, de Katholieke Kerk van België, Scouts & Gidsen Vlaanderen, Femma en meer dan 300 steden en buurtcentra ondersteunen de actie. Meer dan 50.000 vrijwilligers staan startklaar en presentator/wetenschapper Lieven Scheire (foto) heeft zich geëngageerd als gezicht van de campagne. 

Informeer je bij je stads- of gemeentebestuur. Veel steden en gemeenten willen stoffen mondkapjes aanbieden aan de inwoners. "Je kan als bestuur niet achterblijven, als alle andere gemeenten in de buurt wel een mondmasker aanbieden aan de inwoners", zegt Nathalie Debast van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten. 

Verdeelt de lokale overheid geen maskers, pols dan bij de apotheker.  Apothekers mogen wettelijk medisch beschermingsmateriaal verkopen. "Maar de voorraad is beperkt en de vraag is groot", zegt Lieven Zwaenepoel van de Apothekersbond. "In theorie mogen apothekers ook enkel een mondmasker verkopen aan wie een voorschrift heeft en het echt nodig heeft", zegt Zwaenepoel. Wel zijn steeds meer apothekers van plan om nu ook stoffen mondmaskers aan te bieden aan klanten. 

Doe-het-zelf-zaken en supermarkten mogen volgens de overheid geen medisch materiaal verkopen. Al onderzoeken verschillende supermarkten toch of ze stoffen mondkapjes kunnen en mogen aanbieden. Ook ontwerpen steeds meer kledingketens eigen mondmaskers, die ze via hun webshop aanbieden. 

Onze reporter Ann De Bie ging voor "Het Journaal" op zoek naar mondmaskers. Bekijk hieronder haar verslag en lees verder onder de video:

Viroloog Marc Van Ranst licht in "De ochtend" toe dat het materiaal voor zelfgemaakte mondmaskers nog niet zo gek veel uitmaakt. "Het moet wasbaar zijn op een hoge temperatuur (30 minuten op 60 graden OF kort koken OF op de hoogste stand met strijkijzer overgaan) en het moet een beetje aangenaam aanvoelen (aan het gezicht)", zegt hij.

"Het dragen is niet zo leuk, mensen onderschatten dat. Het jeukt, zet het masker op als het écht nodig is." Niet als je thuis bent of als je op straat wandelt waar er weinig volk is. "Maar als je de situatie zelf niet in de hand hebt, is een masker een goed idee om te dragen", legt Van Ranst uit. Hij denkt daarbij aan openbaar vervoer en drukke winkels of winkelstraten.

De linten of touwtjes van het masker moeten - net als het masker - kunnen gewassen en aangespannen worden. "Er moet in de touwtjes een knoopje kunnen gelegd worden", aldus Van Ranst.

"Als je het partoon via maakjemondmasker.be gemaakt hebt, hebben de kapjes twee lagen en kan er een filter tussengeschoven worden. Is een filter heel erg nodig? Nee, maar het maakt een masker beter." Zelfs een koffiefilter als filter gebruiken, kan. "Dat zorgt voor wat extra bescherming."

Bekijk hier het verslag uit “Het Journaal”: