Kinderrechtencommissaris: "Jongeren moeten kwetsbare groep worden", ook experten GEMS willen meer oog voor hen

Geef jongeren als kwetsbare groep voorrang zodra versoepelingen mogelijk zijn, zegt Vrijens in de open brief. "Jongeren zijn een kwetsbare doelgroep, zeker mentaal. Ze zijn sterk en veerkrachtig, maar ze hebben eigen behoeften die nu extra sterk onder druk staan", klinkt het.

De focus in de crisis voor jongeren ligt te sterk op regels, presteren en leerstof inhalen, volgens Vrijens. Ze hebben meer nood aan erkenning, klinkt het. "Ik sprak met heel wat jongeren die zeggen dat ze erkenning nodig hebben voor wat ze doen. Volledig onterecht wordt de grote groep van jongeren vaak met de vinger gewezen over wat ze fout doen, zonder rekening te houden met de inspanningen die ze leveren." 

Jongeren worden ook te veel behandeld als volwassenen, volgens Vrijens. "Ze moeten alles begrijpen en zonder morren volgen, ondanks hun eigen behoeften en hun ontwikkelende brein."

De Kinderrechtencommissaris vraagt zich daarom af waarom er geen overheidscommunicatie is gericht op jongeren over wat wél nog mag. "Waarom worden jongeren niet vaker uitdrukkelijk bedankt voor hun volgehouden inspanningen? Waarom krijgt hun behoefte om stoom af te laten en niet alleen met school bezig te zijn niet meer aandacht?"

Vrijens pleit voor creatievere oplossingen om jongeren meer buiten te laten samenkomen. Voor jongeren die het nu extra lastig hebben, moeten we daarnaast klaarstaan met hulp en een luisterend oor, zegt ze. 

"Dit is een oproep om jongeren als een kwetsbare groep te beschouwen in de verdere aanpak van de crisis. In de maatregelen, in versoepelingen en in de vaccinatiestrategie. Dit is een oproep om ervoor te zorgen dat de doffe blikken weer oplichten, dat jongeren eindelijk kunnen opstaan uit hun opgelegde winterslaap."

Die oproep kan wel eens beantwoord worden. Want ook de experts van het Gems vragen in hun advies aan het Overlegcomité meer aandacht voor jongeren. Ze beamen dat jongeren bijzonder hard worden geraakt door de huidige maatregelen. Ze komen in aanloop naar het Overlegcomité dan ook met een aantal aanbevelingen om de situatie voor hen draaglijker te maken. 

Zo is het volgens het advies eerst en vooral belangrijk dat de overheid expliciet erkent dat jongeren het extra moeilijk hebben in deze periode en dat zij veel inspanningen leveren in het belang van de samenleving (en niet in hun eigenbelang). 

De experts willen ook dat er initiatieven worden opgezet om hen bij te staan op psychologisch vlak. Zo zou er onder andere meer financiële steun naar universiteiten en hoge scholen moeten gaan om (tijdelijk) extra studentenpsychologen en sociaal werkers aan te werven. Die universiteiten en hoge scholen zouden op hun beurt meer flexibiliteit kunnen bieden in de vereisten om studiepunten te verdienen. 

Daarnaast zou er ook financiële hulp aan de studenten kunnen gegeven worden. Bijvoorbeeld aan zij die afhankelijk zijn van hun studentenjobs en het momenteel zonder moeten doen. 

Een ander opmerkelijk advies werd ook al gecommuniceerd door Ben Weyts (N-VA), Vlaams minister van Onderwijs, na het onderwijsoverleg. De optie voor jongeren om een "alternatieve bubbel" te vormen, buiten de eigen gezinsbubbel. Bijvoorbeeld studenten die samen op kot zitten of middelbare scholieren die op internaat zitten. Hierover zitten het kabinet van Weyts en de Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS) binnenkort samen.

Bovendien stellen de experts voor om voorrang te geven aan bepaalde groepen bij versoepelingen van de maatregelen. Zo zouden vooral de contactberoepen en jongeren prioriteit moeten krijgen. Let wel: die versoepelingen zouden pas kunnen plaatsvinden als aan de eerder bepaalde voorwaarden is voldaan. 

Die voorrang kan volgens de experts in twee vormen: opnieuw meer contactonderwijs voor de tweede graad in het middelbaar onderwijs (3de en 4de middelbaar) of een beperkte heropstart van buitenschoolse activiteiten voor jongeren ouder dan 12 jaar. De expertengroep geeft wel voorkeur aan de eerste optie. 

Voor de studenten in het hoger onderwijs willen de experts ook meer contactmomenten op de campus. Bijvoorbeeld 1 contactmoment per student per week. Dat zou in de vorm van practica of seminaries in kleine groepen van 4 à 8 studenten kunnen, maar ook in de vorm van studiegroepen van evenveel studenten. Maar dat is wellicht in een latere fase. 

De vraag om meer aandacht voor jongeren tijdens de coronacrisis komt daarbij extra luid uit een derde hoek. De hoek van de jongeren zelf. Via ons nieuwskanaal op Instagram voor tieners, nws.nws.nws, kregen we namelijk massaal reacties van jongeren op de adviezen van het onderwijsoverleg en meer bepaald op die van de afkoelingsperiode voor het secundair onderwijs. De rode draad? Verontwaardiging. 

De grote meerderheid van middelbare scholieren zit immers al de helft van de tijd thuis. En ook hun hobby's liggen stil. Enkele jongeren stuurden dan ook een videoreactie naar nws.nws.nws.

Manon (15) vertelt dat ze het sociaal contact gaat missen tijdens de afkoelingsperiode. Het is volgens haar een van de weinige plaatsen waar ze nog mensen kan zien. 

Margo (17) vindt afstandsonderwijs dan weer best ingewikkeld en zegt dan ook dat afkoelingsweek geen goede benaming is. "School... Dat is nog steeds werken, dus niet echt afkoelen", klinkt het.