Europa lanceert plan rond artificiële intelligentie: "Veelbelovend, maar moet altijd in dienst staan van de mens"
De Europese Commissie heeft een nieuwe digitale strategie voor artificiële intelligentie en data gelanceerd. Dat moet de leidraad worden van een Europees beleid als antwoord op de concurrentie uit China en de Verenigde Staten. Er zullen ook meer regels komen om de risico's van artificiële intelligentie te beperken. Europa wil een voortrekkersrol spelen bij het toepassen van AI in de gezondheidszorg en in de strijd tegen klimaatverandering, maar niet tegen elke prijs.
Artificiële intelligentie (AI) is een topprioriteit voor Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Bij haar aantreden in december vorig jaar beloofde ze een gecoördineerd Europees plan binnen de eerste 100 dagen. "Artificiële intelligentie kan verbazende dingen doen. We hebben het niet vaak genoeg over de manier waarop de technologie ons dagelijkse leven kan verbeteren", aldus von der Leyen bij de voorstelling van het witboek voor artificiële intelligentie (AI).
Ze haalde daarbij het voorbeeld aan van hoe artificiële intelligentie kan helpen bij het stellen van vroege kankerdiagnoses. Of hoe robots kunnen helpen bij precisie-operaties. Maar ook in de strijd tegen de klimaatverandering is AI cruciaal volgens von der Leyen: "De inzet van AI in de landbouw of bij de verwarming van gebouwen is nodig om onze doelstelling te bereiken van een klimaatneutraal Europa tegen 2050."
Transparantie
Artificiële intelligentie is de verzamelnaam voor technologie die in staat is om menselijke intelligentie na te bootsen, en zichzelf zaken bij te leren, zoals spreken of voorwerpen herkennen. Slimme computers dus, waar we volgens Von der Leyen niet bang voor hoeven te zijn. Ze wil dat Europa er voluit op inzet.
We zullen extra voorzichtig moeten zijn wanneer artificiële intelligentie dreigt te botsten met fundamentele mensenrechten.
Maar de technologie moet wel ten dienste staan van de mens, en niet omgekeerd. Daarom moet AI altijd transparant zijn, meent de Commissie. "We zullen extra voorzichtig moeten zijn wanneer de technologie dreigt te botsten met fundamentele mensenrechten", waarschuwt von der Leyen. Geen discriminatie of schending van de privacy, dus. En daar wringt het schoentje bij veel artificiële intelligentie die vandaag op de markt is. Daarom denkt Europa aan testen en certificaten.
Voortrekkersrol van Europa
Komen er dan nieuwe regels van Europa om AI in het gareel houden, zoals we die gezien met de Europese privacywetgeving GDPR? Het lijkt onvermijdelijk, want Europa wil een voortrekkersrol blijven spelen in het ethisch gebruik van nieuwe technologieën.
Maar technologiebedrijven zijn er als de dood voor, omdat het de ontwikkeling van artificiële intelligentie in Europa dreigt dood te knijpen. Zeker omdat grote concurrenten China en de VS nauwelijks beperkingen opleggen aan hun bedrijven.
"We moeten ervoor waken dat onze AI-bedrijven niet overbelast worden met nieuwe GDPR-achtige regels", aldus Frederik Meulewaeter van technologiefederatie Agoria. "We moeten vooral aanmoedigen en stimuleren, met natuurlijk de bijpassende waarschuwingen. Er is hoe dan ook veel potentieel."
Eerst bevraging, dan regels
Om artificiële intelligentie optimaal te laten werken heb je data nodig, die je kan vergelijken met brandstof. Hoe meer data, hoe beter de AI. De Commissie stelt alvast voor om data die voor AI gebruikt worden op dezelfde manier te behandelen als auto's of speelgoed. Als ze niet aan de regels voldoen, mogen ze niet binnen op de Europese markt.
Maar voorlopig is nog niet meteen sprake van nieuwe regels. Eerst kan het publiek zijn zegje doen en komt er een grote bevraging, over onder meer de toepassing van gezichtsherkenning. Kun je dat bijvoorbeeld ook gebruiken in voetbalstadions om racisme aan te pakken? Nu is dat verboden in de EU, tenzij in uitzonderlijke gevallen.
Maar Europees Commissaris voor Justitie Didier Reynders sluit niet uit dat daar in de toekomst uitzonderingen worden op gemaakt. "Er is nood aan een publieke discussie hierover, en die willen we de komende maanden voeren." Ook Agoria begrijpt de bezorgdheden rond gezichtsherkenning, maar is tegen het verbannen van de technologie. "We mogen het kind niet met het badwater weggooien. We zien onze samenleving niet direct evolueren naar een Chinees systeem."
Eengemaakte datamarkt
De Europese Commissie beseft dat er investeringen nodig zijn om van Europa een mondiale leider te maken in artificiële intelligentie. "Er zullen publieke en private investeringen nodig zijn voor een bedrag van 20 miljard euro per jaar."
De Commissie mikt daarom op een eengemaakte markt waar data kunnen worden opgeslagen en gedeeld. "We willen betere toegang geven tot die data", aldus von der Leyen. "Omdat ze nieuwe ideeën en innovaties mogelijk maken, moeten we ze ook kunnen aanboren."
Herbeluister het gesprek in De Ochtend met Petra De Sutter, Europarlementslid voor Groen in de commissie Interne Markt en Consumentenbescherming.
