Tranen en kussen in Griekenland - Willem Van Mullem
"Wat denken de mensen in België van wat wij meemaken?" De vraag komt bij elke ontmoeting weer opduiken. Een student op een terrasje, een wildvreemde in de metro of op bezoek bij een lokale ondernemer. Dan moeten we soms toegeven dat een deel van onze publieke opinie - als die al bestaat - het helemaal heeft gehad met de Grieken.
Een zucht. Want het versterkt nog maar eens het gevoel dat OXI of NAI, neen of ja, de kloof niet heeft verkleind.
De Europese solidariteit, het ultieme doel van het oudste continent. De reden waarom zowel de Europese Unie als het Eurovisiesongfestival werden opgericht. Het is ver weg…
"Are u German?", vraagt een vrouw ons. Nederlands en Duits, moeilijk te onderscheiden door al dat neen-feestgedruis. "Wat als we dat zouden zijn, mevrouw?", kaats ik de bal terug. Ze blijft even stil, maar heeft vervolgens een waslijst verwensingen voor Angela Merkel. Iets met kokende olie, pek en veren.
Dit is niet langer politiek wantrouwen. Het is diepgewortelde afgunst. En toch hoor je hier nergens dat ze uit de euro willen, uit de Unie.
De Grieken zeggen neen tegen Europa. Het opent talrijke radio- en nieuwsbulletins. Maar de Grieken zeggen geen neen tegen elkaar. Solidariteit en begrip blijven bestaan. Respect voor democratie, daar waar het principe werd geboren.
Tranen en kussen
Beelden van de dansende Grieken op Syntagma gaan de wereld rond. Verenigd door een drieletterwoord en een sirtaki. Maar de volgende morgen blijft het koud wakker worden. We gaan op bezoek bij een bejaard echtpaar en hun 38-jarige zoon. Zoon zonder job, vader en moeder de wanhoop nabij. Als de camera niet langer loopt, wil de moeder ons kussen en omhelzen. Met tranen in haar ogen wil ze ons bedanken. Omdat we naar haar verhaal hebben geluisterd. Met trillende stem vraagt ze om met haar te hopen. Hopen dat ook haar zoon kan werken, ook vrij mag zijn, ook mag dromen.
Vangelis, zo heet haar zoon. Business consultant en nu zes maanden werkloos. Een plan B heeft hij al. Het buitenland. Het Verenigd Koninkrijk. Maar ook Duitsland en België komen in aanmerking. Hij stuurde al talrijke cv’s richting de Europese instellingen. Zoals de Europese Commissie. Op het eerste gezicht een vreemde keuze. Hij mag dan wel ‘neen’ hebben gestemd, voor Vangelis betekent dat geen afwijzing van het Europese verhaal. Vangelis is pessimistisch. Zijn generatie in Griekenland is een verloren generatie. “Wij worden opgeofferd om de volgende generatie te laten herrijzen.”
Game over?
Wie ja stemde, heeft vandaag angst. Jongeren uit wijken rondom Athene durven niet meer naar huis. Angst voor onrust. Dus blijven ze maar bij hun ouders. Ver of minder van Athene verwijderd. Ondernemers houden winkels dicht. “Ik kan niet met u praten. In dit land is er van vrije meningsuiting nu geen sprake”, vertrouwt een ja-stemmer me toe.
En toch blijft er hoop. Jonge Griekse ondernemers werken aan hun start-up. Gesteund door de Nederlandse ambassade in Athene, gefinancierd door het Nederlands-Grieks bedrijfsleven in Griekenland. “Een kans voor alle jonge Grieken die werkloos zijn”, aldus de 30-jarige Athina. “Als je vroeger de sprong niet durfde wagen, dan kan het nu wél lukken.” Hier willen ze niet van een verloren generatie spreken. Integendeel. “Deze jonge mensen zijn de toekomst van Griekenland”, gaat Athina verder. “We moeten er alles aan doen om hen in Griekenland te houden. “
Het einde van 48 uur Athene nadert. En als we de taxi instappen, met camera en heel wat materiaal, roept een man ons toe: “The game is over. Dus jullie mogen naar huis?” Stof tot nadenken, maar toch ons wederwoord. “Het is nog lang niet voorbij. En wij komen nog wel terug.”
Al vreesde hij misschien wel voor dat antwoord…
(De auteur is journalist bij Ter Zake.)