Wel, niet of liever een eigen feest: hoe de Belgian Pride vandaag niet (meer) iedereen op straat krijgt

Met 2.000 waren ze, de deelnemers aan de allereerste Pride in Brussel, toen nog beknopt "Belgian Lesbian and Gay Pride Roze Zaterdag Samedi Rose" genoemd. De Pride is 25 edities later uitgegroeid tot een massa-evenement dat 100.000 kijklustigen lokt, maar de redenen om op straat te komen zijn veranderd. VRT NWS peilt waarom presentator en auteur Tom De Cock, theatermaker en zanger Jaouad Alloul en muzikanten Marie Van Uytvanck en Amber Piddington vandaag wel of niet deelnemen.  

Als presentator bij Qmusic neemt Tom De Cock geen blad voor de mond. Ook in zijn boeken schijft hij open over zijn gezin, met man en dochter. Maar op de Pride zal je De Cock niet snel terugvinden: “Ik ben absoluut niet tégen een Pride, er is een tijd geweest dat dat soort bijeenkomsten heel hard nodig was. Maar een groot deel van de strijd is al voor mij gevoerd, waardoor ik mij niet zo geroepen voel om ernaartoe te gaan.”

Al is zijn kritiek ook fundamenteler: “Ik voel me geen onderdeel van een gemeenschap die onder een bepaalde vlag thuishoort. Alles wat in de richting van unicorns en regenbogen gaat, dat is gewoon niet wie ik ben. Voor mij gaat het om concrete rechten: het recht om te trouwen en te erven, het recht op adoptie of het recht om niet in elkaar getimmerd te worden. Dat staat voor mij helemaal los van op een vrachtwagen staan dansen op luide muziek.”

“Sommigen gaan vandaag met hun kinderen naar Brussel, maar ik vind niet dat mijn dochter mee moet lopen in een betoging voor mijn rechten. Want dan zou ik ook moeten uitleggen dat we anders zijn en beschermd moeten worden, terwijl dat in ons leven niet zo speelt. We hebben de luxe om in vrijzinnig Leuven op te gaan in de massa.” 

Tom De Cock werd door çavaria, de Vlaamse belangenverdediger van LGBTI+, al eens smalend “verkavelingshomo” genoemd. Toch is ook hij bezig om het bewustzijn in Vlaanderen te vergroten. Zo heeft Lily, het personage uit zijn jeugdboekenreeks, twee papa’s. 

“Het is niet zo dat de strijd is gestreden”, maakt hij duidelijk. “Maar het lijkt wel alsof je moet kiezen: ofwel doe je mee aan de regenboogparade en ben je flink voor homorechten aan het strijden, ofwel doe je niet mee en dan kunnen die homorechten jou niets schelen. Het feit dat Pommelien Thijs drie weken geleden heeft gezegd dat ze ook op vrouwen valt en niet gelabeld wil worden, dat vind ik veel belangrijker. Zo’n nieuws heeft ook veel meer effect.”

Voor muzikanten Amber Piddington (20) en Marie Van Uytvanck (23) is de Pride extra bijzonder: ze leerden elkaar kennen tijdens Antwerp Pride, vier jaar geleden. Zonder Pride, geen Kids With Buns. Vorig jaar speelden ze tijdens de corona-editie van de Pride in Antwerpen ook een gesmaakt concert.  “Een emotioneel moment”, vertelt Marie Van Uytvanck. “Een van de mooiste optredens die we ooit speelden. Alles kwam samen.”

Morgen tekenen ze heel bewust ook present in Brussel. “Ik herinner me de laatste Pride die in Brussel heeft plaatsgevonden, in 2019. De hele Kunstberg stond vol mensen”, weet Van Uytvanck. “Ik was toen nog niet uit de kast. Dat was voor mij echt een plaats waar ik mezelf kon zijn, een sleutelmoment. Ik kijk er letterlijk al drie jaar naar uit om terug naar de Pride te gaan.” 

“Het is een safe place waar je queer kunt zijn, zonder meer. Waar je het even kunt beleven zoals jij het wilt, zonder schrik te moeten hebben om beoordeeld of lastiggevallen te worden”, vat Amber Piddington samen. “In het coronatijdperk zonder Pride zijn er ook wel een paar choquerende dingen gebeurd, denk maar aan de moord in Beveren of de situatie in Hongarije. Daardoor besef je dat zo’n Pride echt nog wel nodig is, niet alleen om vrienden terug te zien en te feesten. Het is een Moment, geen evenement.”

Volgens het duo zorgt de Pride ook voor extra aandacht op school, al tonen media vooral de opvallendste deelnemers. “Voor mij was dat een lichtpuntje op school, toen ik nog in de kast zat”, vertelt Marie Van Uytvanck. Amber Piddington vult aan. “Ik snap dat het voor de media interessanter is om al die extravagantie te tonen dan een groep lesbiennes op café, maar het is veel meer dan enkel die stoet en het feestje. De hele stad leeft. De Pride geeft je de energie om de strijd terug aan te gaan.” 

Naast de Pride vindt vandaag nog een veel kleinschaliger initiatief plaats in Brussel, waar theatermaker en zanger Jaouad Alloul (35) zijn schouders mee onder zet: “De Pride is een fantastische en heel grote viering, maar voor veel mensen is dat te intimiderend. Dus houden wij een kleiner straatfeest voor mensen die een veilige plek zoeken, met een eigen parade in Elsene.”

“Ik heb jarenlang deelgenomen aan de Pride en er zelfs gepresenteerd. Ik voel me daar ook veilig, maar ik begin ook een verantwoordelijkheid te hebben voor mensen die nog niet uit de kast zijn. Die kunnen zo’n Pride niet aan, waar overal fotografen staan.” 

Alloul ziet genoeg mensen rondom hem voor wie de situatie nog altijd problematisch is, daarom heet het initiatief in Elsene ook “Back to the roots”: “Wij vergeten vaak de strijd die we gevoerd hebben. Het gaat niet over mogen trouwen of kindjes krijgen, voor veel mensen gaat het over leven of dood. Het gaat over veiligheid en over jezelf zijn, zonder dat iemand daar misbruik van maakt. Ik denk dat we terug moeten naar de essentie.” 

“Die LGBTQ+ beweging in het Westen is niet het toonmodel hoe andere gemeenschappen het moeten doen. Die beweging is heel kapitaalkrachtig geworden, omdat bedrijven en politieke partijen zagen dat dat een heel interessante doelgroep is.” Volgens Jaouad Alloul zijn jongere generaties ook veel minder bezig met hun coming out, en de beweging wordt alleen maar diverser. Een diversiteit waar binnen een groot evenement als de Pride misschien minder aandacht voor kan zijn.

“De Pride is ondertussen wel vrouwelijker en diverser geworden”, besluit Jaouad Alloul. “Het blijft ook prachtig om te zien dat ze in ons verdeeld land toch één Pride kunnen organiseren. Maar ik ga ook wel werk maken van andere initiatieven, Brussel is groot genoeg.”