Honderden mensen lopen overgangsuitkering mis wanneer partner overlijdt, maar minister verzekert: "Tegen eind dit jaar opgelost"
Heel wat mensen lopen een overgangsuitkering mis na het overlijden van hun partner, omdat ze niet weten dat ze daar recht op hebben. Dat blijkt uit het jaarrapport van de Ombudsdienst Pensioenen. Om de uitkering te krijgen, moet je een aanvraag indienen en veel mensen doen dat niet. Minister van Pensioenen Karine Lalieux (PS) garandeert dat de uitkering vanaf eind dit jaar automatisch zal verlopen.
Xavier Taveirne is jouw consumentenman. Hij presenteert elke werkdag tussen 9 uur en 10 uur 'WinWin' op Radio2. Heb je een vraag, tip of probleem? Mail naar winwin@radio2.be.
Te veel mensen weten niet dat ze recht hebben op een overgangsuitkering, concludeert de ombudsdienst. Sommige mensen weten zelfs niet dat het bestaat, laat staan wat het precies is. "Honderden mensen lopen de uitkering daardoor mis", vertelt ombudsman Tony Van Der Steen aan 'WinWin' op Radio2.
Minister van Pensioenen Lalieux is zich naar eigen zeggen bewust van het probleem waarmee jonge weduwen en weduwnaars te maken krijgen. Ze verwijst onder meer naar een campagne die ze samen met de federale pensioendienst op poten heeft gezet om mensen te sensibiliseren over de overgangsuitkering en het overlevingspensioen.
De FOD werkt nu aan een project om de toekenning van alle overbruggingstoelagen te automatiseren. Dit project zal tegen eind 2024 geïmplementeerd zijn, aldus Lalieux.
150 mannen en 731 vrouwen
Dat die automatisch uitkering en betere kennis over het systeem een verschil zal maken, blijkt uit de cijfers van afgelopen jaren. In 2022 hebben 150 mannen en 731 vrouwen een aanvraag ingediend. "Er zijn ongeveer evenveel mannen als vrouwen in ons land, dus die verhouding zit sowieso al scheef. Zelfs al ga je ervan uit dat een aantal overleden vrouwen misschien nooit gewerkt hebben." (dan heeft de overlevende partner geen recht op een overgangsuitkering, red.)
Waarom vragen er zoveel minder mannen de uitkering aan? "Volgens mij heeft dat te maken met het feit dat ze denken dat je niet of slechts beperkt mag bijverdienen wanneer je die uitkering krijgt. Dat was in het oude systeem zo, maar vandaag mag je wel onbeperkt bijverdienen."
Wat is een overgangsuitkering?
Een overgangsuitkering is een tijdelijke tegemoetkoming die je krijgt wanneer je huwelijkspartner overlijdt en je zelf te jong bent om een overlevingspensioen te ontvangen. Er zijn een paar voorwaarden verbonden aan de uitkering.
- Op het moment dat jouw man of vrouw (dit jaar) overlijdt, moet jij zelf jonger zijn dan 49 jaar en 6 maanden. Ben je toch ouder? Dan heb je recht op een overlevingspensioen.
- Je moet voor het overlijden minstens 1 jaar gehuwd zijn geweest. Was je minder dan 1 jaar getrouwd? Dan worden een aantal uitzonderingen toegestaan.
- Je mag niet hertrouwd zijn.
- Je mag niet veroordeeld zijn voor misdrijven tegenover de overleden huwelijkspartner.
Hoeveel de uitkering precies bedraagt, wordt berekend op basis van de loopbaan van de overleden partner. "Het is de bedoeling om het plotse inkomensverlies van het gezin tijdelijk op te vangen. Gemiddeld gaat dat over 1.400 euro per maand. In principe krijg je dat voor een periode van anderhalf jaar, maar als je kinderen ten laste hebt, wordt dat opgetrokken tot 3 jaar. Als die kinderen jonger zijn dan 13, wordt dat zelfs 4 jaar."
De wet moet worden aangepast zodat de uitkering automatisch uitgekeerd kan worden. In de meeste gevallen kan de pensioendienst die info zonder problemen opvragen
Wie aan de voorwaarden voor de overlevingsuitkering voldoet, moet eerst een aanvraag indienen. Daar loopt het nu nog vaak mis. De Ombudsman Pensioenen wil daarom dat de overheid de uitbetaling automatisch toekent.Â
"Om dat automatisch op te starten, moet de wet aangepast worden. Daar pleiten wij voor. Op een paar uitzonderingen na, kan de pensioendienst alle info zonder problemen terugvinden. In 98 procent van de gevallen kunnen ze daarvoor voldoende gegevens automatisch opvragen."
Wat als je er nu pas achter komt?
De uitkering met terugwerkende kracht aanvragen, kan alleen binnen het jaar na het overlijden van je man of vrouw. "Je moet de aanvraag binnen het jaar indienen. Als dat pas daarna gebeurt, kan je enkel de resterende tijd vanaf de maand volgend op die aanvraag krijgen."
Hoe je de uitkering aanvraagt, kan je nalezen op de website van de Federale Pensioendienst.
Wanneer de overleden partner al met pensioen was, wordt de uitkering wél automatisch geregeld.
Let op voor de belastingen
Als de overgangsuitkering je enige inkomen is, zal je op het uitgekeerde bedrag geen belastingen moeten betalen. In alle andere gevallen wel. Als je een ander inkomen hebt omdat je werkt, kan je dus wel eens voor verrassingen komen te staan wanneer je het aanslagbiljet krijgt.
De fiscus telt de overgangsuitkering op bij jouw loon om de belastingen te berekenen. De pensioendienst houdt geen bedrijfvoorheffing af. De belasting op je overgangsuitkering moet je dan achteraf in een keer betalen.
"Om dat te vermijden, kan je het sociaal secretariaat van je werkgever het bedrag van de uitkering meedelen, zodat die meer bedrijfsvoorheffing van je loon kan afhouden." Een andere optie is om zelf elke maand een bedrag opzij te leggen om achteraf je belastingen mee te betalen.