Eén jaar na invoering: helft huisartsen kiest voor elektronisch doktersbriefje, "briefje voor mutualiteit" verdwijnt

Precies een jaar geleden kondigde minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) het "elektronische doktersbriefje" aan. Tegen het einde van het jaar zouden de dokters hun boekjes met Getuigschriften van Verstrekte Hulp (GVH) niet meer nodig hebben. 

Intussen heeft 50 procent van de ruim 12.000 huisartsen voor het e-Attest gekozen. Aarzelend aanvankelijk, maar in de tweede helft van vorig jaar zijn de artsen massaal overgestapt op het digitale systeem. In januari van dit jaar werkten 6.212 huisartsen met het e-Attest en hebben de ziekenfondsen zo'n 5,5 miljoen elektronische attesten ontvangen. 

Dat het niet meteen stormliep, kwam wellicht door de onduidelijke fiscale situatie. Roel Van Giel van Domus Medica: "De GVH's zijn voor ons de bewijsstukken om aan de fiscus te bewijzen wat wij verdienen. Met het papieren document was dat eenvoudig, als de fiscus de huisarts wilde controleren keek hij de boekjes met de kopieën van de getuigschriften na om te zien of de bedragen overeenkwamen met wat de arts had aangegeven."

"Met het e-Attest verdween het boekje en dus ons bewijsmateriaal. Het heeft enkele maanden geduurd voor we samen met de fiscus en het RIZIV een eenduidige manier hadden gevonden om onze inkomsten aan te geven."

Van Giel kaart nog een technisch probleem met de software aan. "Het gebeurt dat er een vergissing sluipt in het getuigschrift en dat de huisarts de fout wil corrigeren. Met een papieren document is dat makkelijk, maar een e-Attest is meteen vertrokken, de eerste maanden moest je een omslachtige procedure via de ziekenfondsen volgen om iets aan het getuigschrift te veranderen. Maar onder anderen de mensen van Domus Medica hebben gezorgd voor een snelle manier om vanuit het dossier toch nog een rechtzetting te kunnen doen."

Zoals alle digitale toepassingen gaat het e-Attest via het e-Health-platform. "Dat systeem laat weleens te wensen over", zegt Roel Van Giel, "je kan vier goede consultaties hebben en bij de vijfde loopt het mis, het e-Health-platform valt uit en de arts moet het papieren boekje bovenhalen. De stabiliteit van e-Health moet voor de overheid de volgende jaren echt een prioriteit zijn." 

Er zijn nog momenten waarop de arts toch een briefje meegeeft, ook als hij op het digitale systeem is aangesloten. Van Giel: "Als ouders gescheiden zijn en één van hen komt met een kind op consultatie, vraagt die ouder soms een briefje om zelf naar het ziekenfonds te brengen, zodat het geld op zijn of haar rekening wordt gestort. Want met het e-Attest komt het bedrag automatisch op de rekening van de ouder bij wie het kind is ingeschreven. Dan kunnen we het digitale systeem gewoon even uitvinken."

Al bij al zijn de huisartsen tevreden over het elektronische getuigschrift, ze hebben minder papierwerk en voor de patiënt is het e-Attest zoveel handiger. Van Giel: "Wij hoorden weleens dat onze patiënten vergaten om het briefje naar het ziekenfonds te brengen, dat kan nu niet meer gebeuren."

De ziekenfondsen hebben aan hun leden gevraagd wat ze vinden van het e-Attest. Paul Callewaert van de Socialistische Mutualiteiten: "Dankzij een enquête bij 8.000 leden van alle ziekenfondsen weten we dat bijna alle patiënten erg tevreden zijn. Logisch, want ze hoeven geen sticker meer te plakken en bij het ziekenfonds langs te lopen. Het briefje kan niet meer zoek raken of vergeten worden of 'opgegeten door de hond'."

Voor een papieren GVH terug wordt betaald, gaan er altijd enkele dagen voorbij. De verwerking en betaling van een e-Attest gebeurt automatisch, de patiënt ziet het geld meestal al de dag na de consultatie op zijn rekening staan.

Er komt wel nog een beetje papier kijken bij een e-Attest want de huisarts moet een bewijs van betaling meegeven. "Sommige patiënten vinden dat verwarrend", zegt Paul Callewaert, "als de dokter er niet genoeg uitleg bij geeft, denken ze soms dat ze dat briefje bij het ziekenfonds binnen moeten brengen."

Om alle verwarring te voorkomen, bieden de Socialistische Mutualiteiten hun leden de e-mut app aan. Callewaert: "Dankzij die app kan de patiënt meteen als hij bij de dokter is geweest al nagaan of de aanvraag tot betaling is aangekomen bij het ziekenfonds. De patiënt kan ook zien wanneer de betaling precies plaatsvindt. Of hij merkt het als er iets fout loopt."

Minder papierwerk ook voor de ziekenfondsen. Reken maar uit hoeveel mensen hoelang bezig zijn met de verwerking van 5.665.403 getuigschriften, want dat is het aantal e-Attesten dat alle huisartsen in ons land in 2018 hebben uitgeschreven. 

"Qua administratie scheelt het inderdaad een slok op de borrel", zegt Callewaert. Hij geeft wel een sneer naar de overheid. "Deze inspanning komt ons goed van pas want de regering heeft ons drie jaar geleden getrakteerd op een besparing van 120 miljoen. We hadden dat geld eigenlijk nodig om te digitaliseren maar we hebben nu de inspanning moeten doen zonder die middelen en eigenlijk is het voor ons nu een manier om die 120 miljoen verteerd te krijgen."

De ziekenfondsen en de huisartsen hebben op de recentste medicomut een opmerkelijke vaststelling gedaan. In het derde trimester van 2018 zijn er 9,4 procent méér raadplegingen bij huisartsen geregistreerd. Roel van Giel van Domus Medica: "Het is goed mogelijk dat die stijging kan verklaard worden door het e-Attest. Uit eerder onderzoek wisten we al dat tot tien procent van de getuigschriften nooit het ziekenfonds bereikt en dus niet wordt terugbetaald.

Maar dat zal steeds minder voorvallen omdat de betaling met het e-Attest automatisch gebeurt . We hadden voorspeld dat het e-Attest een meer-uitgave voor het RIZIV zou betekenen en het lijkt erop dat we gelijk krijgen. Maar op basis van één trimester kunnen we nog geen conclusies trekken, we wachten op de jaarresultaten."  

Ook minister van Volksgezondheid De Block noemt de doorbraak van het e-Attest een positieve evolutie. "Dat is in de eerste plaats uitstekend nieuws voor de patiënt, maar ook voor de huisartsen en de ziekenfondsen, er komt tijd en ruimte vrij voor kerntaken." 

Voor minister De Block is het duidelijk dat het gebruik van e-Attest alleen maar zal toenemen. "En we zullen deze dienstverlening ook uitrollen naar de andere sectoren. Dit jaar al naar de tandartsen, en we werken aan een planning voor de specialisten en de kinesitherapeuten."

Minister De Block is ook van plan een speerpunt te maken van "operationele excellentie" in verband met e-health, dat mag blijken uit het nieuwe Actieplan eGezondheid 2019-2021.

“Dankzij het slim gebruik van technologie kunnen we de kwaliteit en de efficiëntie van de zorg voor onze patiënten blijven verbeteren. Nieuwe toepassingen spelen daarbij een rol, maar we moeten ook de bestaande mogelijkheden uitbouwen. Het werk stopt niet als je een toepassing hebt gelanceerd, nee, dan begint het pas. In dit nieuwe beleidsplan besteden we daarom bijzondere aandacht aan infrastructuur en ondersteuning, om zo de toegankelijkheid en de gebruiksvriendelijkheid van eGezondheid te verbeteren voor zorgverleners én patiënten."

Minister De Block stelt ook een live “dashboard” in het vooruitzicht waarop iedereen de status van alle eHealth-diensten zal kunnen opvolgen en ook zal kunnen zien wáár het probleem precies zit bij een storing.