Belangrijke Iraanse generaal gedood bij Amerikaanse raketaanval in Bagdad, VS roept burgers op Irak te verlaten

Het Pentagon heeft bevestigd dat de Amerikaanse president Donald Trump het bevel heeft gegeven om de Iraanse generaal Qassem Soleiman te doden. Hij kwam om bij een raketaanval op de luchthaven van Bagdad. In totaal stierven minstens acht mensen toen drie raketten een konvooi van de sjiitische groepering al-Hashd al-Shaabi raakten in de buurt van de luchtvrachtruimte van de internationale luchthaven van Bagdad.

Soleimani is een van de dodelijke slachtoffers. Maar ook de nummer twee van al-Hashd al-Shaabi, Abu Mahdi al-Muhandis, kwam om bij de raketaanval, net zoals vier andere leden van de militie. 

De Iraanse Revolutionaire Garde heeft de dood van Soleiman bevestigd. Hij was een van de belangrijkste generaals van het Iraanse leger en was verantwoordelijk voor de elitetroepen.

De militie spreekt over een "Amerikaanse aanval" en ondertussen heeft het Pentagon bevestigd dat de VS achter de aanval zit. "In opdracht van de president heeft het Amerikaanse leger beslissende, defensieve maatregelen genomen om het Amerikaanse personeel in het buitenland te beschermen door Qassem Soleimani te doden", stelt het Amerikaanse ministerie van Defensie in een mededeling. Trump tweette al een foto van de Amerikaanse vlag, zonder verdere commentaar te geven.

De raketaanval vond drie dagen na de bestorming van de Amerikaanse ambassade in Bagdad plaats.

De Iraanse hoogste leider ayatollah Ali Khamenei heeft al laten weten dat de dood van zijn machtige generaal Qassem Soleimani gewroken zal worden. Hij riep ook op tot drie dagen van nationale rouw in het land.

"Hij is een martelaar geworden door zijn onvermoeibaar werk gedurende al die jaren. (...) Als God dat wil zal zijn werk hier niet stoppen en er wacht de criminelen die zijn bloed, en dat van andere martelaars, aan hun handen hebben een meedogenloze wraak."

Ook Iraans president Hassan Rohani spreekt van wraak. "Er bestaat geen enkele twijfel over het feit dat de grootse natie van Iran en de andere vrije naties van de regio hun wraak zullen nemen op het misdadige Amerika voor deze vreselijke moord", aldus Rohani in een persbericht op de website van de overheid.

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Mohammad Javad Zarif spreekt van een "extreem gevaarlijke en dwaze escalatie". De nationale veiligheidsraad van Iran is naar verluidt bijeengekomen om de raketaanval te onderzoeken.

Mohsen Rezai, een voormalige leider van de Iraanse Revolutionaire Garde, laat via Twitter weten dat "onze wraak op Amerika verschrikkelijk zal zijn". Na het vrijdaggebed zijn in verschillende Iraanse steden duizenden mensen op straat gekomen om te protesteren tegen de VS.

Ook in Irak wordt gevreesd voor de gevolgen van de aanval. De ontslagnemende Iraakse premier Adel Abdel-Mahdi denkt dat de Amerikaanse luchtaanval in Irak "een verwoestende oorlog in Irak" zal veroorzaken. Hij verwijst vooral naar de dood van Irakees Abu Mahdi al-Muhandis.

"De moord op een Iraakse militaire commandant die een officiële post bekleedt, is een agressie tegen Irak, de staat, de regering en het volk", aldus de Iraakse premier. "Het uitvoeren van fysieke liquidatie-operaties tegen leidende Iraakse figuren of van een bevriend land op Iraakse grond is een flagrante schending van de Iraakse soevereiniteit en een gevaarlijke escalatie die een verwoestende oorlog in Irak, de regio en de wereld veroorzaakt", aldus de premier. De aanval is volgens hem ook een schending van de voorwaarden die de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in het land toestaan.

(Lees verder onder de journaalreportage:)

De Belgische FOD Buitenlandse Zaken liet vanochtend al weten de situatie te monitoren. "De ambassade in Jordanië, waaronder Irak valt voor België, en onze diensten hier volgen de situatie op", zegt woordvoerder Karl Lagatie. "Er zijn consultaties aan de gang met de Europese partners over Irak, maar daar zijn nog geen conclusies getrokken."

Lagatie wijst erop dat het reisadvies voor Irak sowieso erg streng is. Reizen naar Irak worden afgeraden, en in de Koerdische autonome regio's worden de niet-essentiële reizen afgeraden. Buitenlandse Zaken roept de Belgen op zeer voorzichtig te zijn en hun verblijf te registreren.

In Irak verblijven momenteel een kleine 100 Belgen, onder wie 35 in Bagdad. "Het gaat wel enkel om mensen die officieel zijn aangemeld bij de ambassade of op de website Travellers Online", zegt de woordvoerder.

De Amerikaanse, Israëlische en de Nederlandse overheid maken zich duidelijk ook zorgen over wat er komen gaat. Zo heeft de Amerikaanse ambassade in Irak Amerikaanse burgers opgeroepen om Irak onmiddellijk te verlaten, zo mogelijk per vliegtuig en anders over land. 

Ook het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken roept de Nederlanders op om Bagdad te verlaten: "De onrust en gewelddadigheden zijn verder toegenomen in Bagdad en rond het vliegveld. De situatie is onvoorspelbaar. Blijf alert en volg het nieuws. Volg de instructies van de lokale autoriteiten op. Bent u in Bagdad? Verlaat Bagdad als dit op een veilige manier kan."

De Nederlandse Defensie bekijkt op haar beurt nog of de Nederlandse militairen die in het noorden van Irak zijn gelegerd, hun werk veilig kunnen blijven doen. Bij eerdere momenten dat de spanningen in Irak of in de regio hoog opliepen, kregen zij bijvoorbeeld het bevel voorlopig binnen te blijven. Dat gebeurde voor het laatst in mei vorig jaar. De militairen zijn in Irak om Iraakse commando's en Koerdische strijders op te leiden voor de strijd tegen bijvoorbeeld IS.

En ook Israël bereidt zich voor op mogelijke wraakacties. Premier Benjamin Netanyahu onderbreekt zijn buitenlandse missie in Griekenland en keert naar Israël terug. Defensieminister Naftali Bennett heeft de top van het leger en de veiligheidsdiensten bij hem geroepen.

Netanyahu zegt dat de VS het recht heeft om zich te verdedigen. "Qassem Soleimani is verantwoordelijk voor de dood van Amerikaanse burgers en andere onschuldigen en hij plande nieuwe aanvallen", zegt de Israëlische regeringsleider. De Amerikaanse president Trump heeft volgens Netanyahu "snel en zonder aarzeling" gehandeld.

Hamas, de radicale Palestijnse beweging die aan de macht is in de Gazastrook, heeft de Amerikaanse aanval op de Iraanse generaal al veroordeeld en spreekt van "een Amerikaanse misdaad die de spanningen in de regio doet toenemen". 

Europees president Charles Michel roept op tot de-escalatie. "Er is een risico op een algemene opflakkering van geweld in de hele regio, en op de opkomst van obscure terroristische krachten die gedijen in tijden van religieuze en nationalistische spanningen", waarschuwt hij in een korte persmededeling.

"Irak blijft een erg fragiel land. Te veel wapens en te veel milities vertragen het proces naar de terugkeer van het normale dagelijkse leven voor de Iraakse burgers. De cyclus van geweld, provocaties en vergeldingen die we de afgelopen weken in Irak hebben gezien moet stoppen. Verdere escalatie moet te allen prijze worden vermeden."

China heeft zijn bezorgdheid uitgedrukt en opgeroepen tot kalmte. China is een van de landen die het akkoord over het Iraanse nucleaire programma ondertekenden, en een van de voornaamste importeurs van Iraanse olie. De Verenigde Staten trokken zich unilateraal terug uit het akkoord.

"We verzoeken dringend aan alle betrokken partijen, vooral de Verenigde Staten, om hun kalmte te bewaren en terughoudendheid te tonen, om een nieuwe escalatie van de spanningen te vermijden", aldus een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, Geng Shuang.

Rusland heeft dan weer gewaarschuwd voor de gevolgen van de moord. "De moord op Soleimani (...) is een gewaagde stap die zal leiden tot een verhoging van de spanningen in de regio", aldus het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, geciteerd door de nieuwsagentschappen RIA Novosti en Tass. "Soleimani diende toegewijd de zaak van de bescherming van de Iraanse nationale belangen. We betuigen ons oprecht medeleven aan het Iraanse volk."