Geen betere kandidaten uit meer dan 320 miljoen inwoners?

Pennsylvania (PA) is vier keer groter dan België, maar heeft met 12,8 miljoen inwoners een redelijk vergelijkbaar aantal kiezers. Ook het kiesgedrag kan zoals in België topografisch gekwalificeerd worden. Swingstaat Pennsylvania ligt gekneld tussen een overtuigend Democratische staat (New York) en een Republikeinse staat (West Virginia).

Binnen de staat zijn er dan enerzijds de Democratische regio’s rond de grootsteden Philadelphia (oostelijk) en Pittsburgh (westelijk) en anderzijds een overwegend Republikeinse kiesbevolking in het rurale deel (door bepaalde stedelingen smalend Pennsyltucky genoemd).

Exit polls zijn uiterst onbetrouwbaar door een niet-significante steekproefomvang, maar ook omdat men mag aannemen dat een grote meerderheid inhaakt bij elke elektronische telefoonstem. Toch kan er niet naast gekeken worden dat vóór het eerste presidentiële debat van 27 september beide kandidaten nek aan nek lagen (<2% verschil) in PA.

Na elk van de eerste twee debatten was er een duidelijk momentum voor Clinton (tot >8% marge) en werd het ongenoegen over Trumps uitspraken steeds openlijker geuit. Na het laatste debat van 19 oktober blijven er nog drie weken over tot het verdict. De polls fluctueren hier in Pennsylvania meer dan de beurs, wat de allerlaatste poll-trend lijkt te bevestigen.

Waar in België compromissen noodzakelijk zijn door een divers topografisch kiespubliek, gaat in Pennsylvania de winnaar met alle 20 kiesmannen/kiesvrouwen aan de haal (een swing van 40 kiesmannen/vrouwen op 538 is niet min). Aangezien er maar twee kanshebbende kandidaten/partijen zijn, kan 8 november gezien worden als een referendum voor het presidentschap. De begeleiding van Nigel Farage, tijdens Trumps voorbije debatvoorbereidingen, wordt op dat vlak dan ook logisch bevonden.

De gêne dat er geen betere kandidaten uit de +320 miljoen inwoners uit de bus kwamen, hoor je vaak. Beide partijen focussen op het negatieve van de tegenstander om proteststemmen te genereren, eerder dan pro-stemmen voor zichzelf.

In een swingstaat zoals PA doet de politieke lobby kolossale (anti-)propaganda-investeringen op televisie en radio, wat enkel leidt tot een grotere frustratie tegenover de kandidaten. Hetzelfde geldt trouwens voor de verkiezingen voor de Senaat en voor het Huis van Afgevaardigden (die ook op 8 november zullen plaatsvinden), waar het antipolitieke moddergooien buitensporige proporties aanneemt via "commercials".

Een horde die door de media gelukkig niet genomen werd, zijn tv-onderbrekingen tijdens de drie presidentiële debatten. Dat alleen al maakte de debatten best interessant om te volgen, omdat het van onze verhuis geleden was dat we langer dan een uur naar de televisie konden kijken zonder storende onderbrekingen.

Fact checks van uitlatingen worden enkel via de subjectieve websites van de kandidaten of via partijdige media verspreid. Het ontbreken van onpartijdige fact checks (zoals bij deredactie) maakt uithalen en ontkennen een deel van het vuile spel waarbij de waarheid alsmaar vertroebelt. Na het laatste debat werd de songtekst van rapper LL Cool J treffend geciteerd op CNN door een analist: “You lied about the lies that you lied about”.

De presidentskandidaat die de onbesliste of onverschillige kiezer alsnog de deur uit kan jagen tégen de andere kandidaat, wordt de beste kansen toegedicht. Net als Farage in de brexit-campagne in de UK tracht Trump VS-kiezers die voorheen zelden of nooit gingen stemmen, te mobiliseren tegen het establishment. In dat verhaal wordt Hillary Clinton door een terugkerende familiale politieke macht een bureaucratisch aura aangesmeerd. Ook heel veel Democratische, liberale kiezers hebben het daar enorm moeilijk mee. Bernie Sanders' aanhangers overwegen enkel te gaan stemmen om "the lesser evil" te bekomen.

Tezelfdertijd positioneert Trump zich als een pionier die tradities breekt als eerste kandidaat die zijn belastingaangiftes niet publiek maakt, als eerste kandidaat die de democratische uitvoering in vraag stelt nog voor de verkiezingen hebben plaatsgevonden, als eerste kandidaat die zich van politieke correctheid geen zier lijkt aan te trekken en als eerste kandidaat sinds mensenheugenis die de andere kandidaat onrechtmatig vindt en zelfs meteen wil opsluiten.

Intussen blijven de sporadische Trump/Pence-borden wel staan in onze straat, terwijl een Clinton/Kaine-bord tussen het prachtige herfstpalet ontbreekt in de onmiddellijke omgeving.

In september had ik het genoegen om te mogen deelnemen aan een vierdaags multicultureel diversiteitstrainingsprogramma. Het was impressionant om op een lange muur de Amerikaanse evolutie van de mensenrechten, de rechten voor minderheden en de vrouwenrechten opgelijst te zien. Helemaal op het einde van de tijdslijn stond er: Hillary Clinton, eerste vrouwelijke presidentskandidaat voor één van de gevestigde partijen.

Merkwaardig werd het bevonden dat een land waar vrijheid en gelijkheid een grondbeginsel is, historisch achterloopt op andere landen wat betreft vrouwelijke leidsters, met voorbeelden in Costa Rica (Laura Chinchilla Miranda), Argentinië (Cristina Fernández de Kirchner) of Duitsland (Angela Merkel).

Trump schuift de laatste weken alsmaar dieper van de spreekwoordelijke evolutionaire vrouwenemancipatieladder. In hoeverre dat de doorslag zal geven, zal binnen enkele weken moeten blijken, maar het heeft wel vele vooraanstaande Republikeinse partijleden aangezet hun steun voor Trump openlijk op te zeggen, wat Clinton wel eens tot pionier zou kunnen kronen.

De laatste zes presidentsverkiezingen had Pennsylvania een Democratische overwinnaar (1992/1996: Clinton, 2000: Gore, 2004: Kerry, 2008/2012: Obama). Het is van Bush Senior geleden, in 1988, dat Pennsylvania nog Republikeins stemde. Moest Trump alsnog zijn achterstand goedmaken in deze staat, zou dat een enorme breuk met een 24-jarige traditie zijn. Als Trump verliest en daarbij de ganse democratische uitvoering in twijfel trekt wegens vermeende samenzwering of vervalsing, dan kunnen we alleen maar hopen dat zijn volgelingen het hoofd koel houden.

Op 8 november 2016 wordt alleszins weer geschiedenis geschreven, opnieuw met een soort referendum. De winnaar wacht een titanenwerk om de ganse natie te verenigen alsook internationale wonden te helen.