Wat hebben die paashaas en die chocolade eieren in godsnaam te maken met geloof?

De paashaas heeft meer te maken met Pasen, dan u zou denken. Om dat te begrijpen, is het nodig om uit te leggen waar Pasen eigenlijk vandaan komt. Het Paasfeest valt bijna niet meer weg te denken uit onze samenleving. We vieren het elk jaar op de eerste zondag -en de maandag die erop volgt- na de eerste volle maan na het begin van de lente. Dit jaar is dat op 21 april, best laat dus. Maar waarom vieren we eigenlijk Pasen?

Pasen is een door en door christelijk feest. Het is de dag waarop de christenen de herrijzenis -de wederopstanding- van Jezus Christus herdenken. Volgens de Bijbel -het heilige boek van de christenen- is Christus opgestaan uit de dood, op de derde dag nadat hij was gekruisigd (op Goede Vrijdag) Het is één van de belangrijkste christelijke feesten, want de gelovigen herdenken dat hun Messias gestorven is voor de zonden van de mens. Dat vormt de grondslag voor hun geloof in het leven na de dood.

Net zoals het christendom zelf, vindt ook de christelijke traditie van het paasfeest zijn oorsprong in het jodendom. Het stamt namelijk af van het joodse lentefeest, ook wel "Pesach" of "Pasach" genoemd. Op die dag vieren de joden hun uittocht uit Egypte en daarmee het einde van hun slavernij. Geen toeval dus dat Pasen altijd in de lente valt.

Lees verder onder de foto:

In het paasfeest zitten ook heel wat andere "heidense" invloeden. Dat zegt Frank Bosman, theoloog en onderzoeker aan de Universiteit van Tilburg. "Pasen is eigenlijk een combinatie van christelijke en pre-christelijke elementen." Met andere woorden: het zou wel eens kunnen dat de paashaas en zijn paaseieren teruggaan op de Germaanse tijd.

Er bestaat een christelijke uitleg voor de oorsprong van paaseieren. Het heeft alles te maken met de vasten, de periode waarin christenen 40 dagen lang geen snoep, niet al te veel vlees, én geen eieren mochten eten. Na de vasten zouden er altijd eieren in overvloed zijn geweest. Zo zou de traditie ontstaan zijn om met Pasen de overschot op te eten, die de paasklokken of de paashaas kwam brengen.

Lees verder onder de foto:

Maar er zijn ook theorieën dat de geschiedenis van het paasei nog veel verder teruggaat. Het ei heeft namelijk in veel culturen een belangrijke symbolische betekenis, ook bij de Germanen. Het ei stond in die tijd namelijk symbool voor vruchtbaarheid en de lente. Voor nieuw leven dus, zoals de verrijzenis van Christus. Boeren zouden eieren begraven hebben in hun akkers, in de hoop dat ze de grond vruchtbaar zouden maken.

Ook rond de oorsprong van de paashaas doen er gelijkaardige verhalen de ronde. Een daarvan is dat de figuur van de paashaas ontspringt van een volksverhaal van de Teutonen -een Germaanse stam- over Ostara. Deze godin van de vruchtbaarheid zou een gewond vogeltje veranderd hebben in een haas om het te genezen. Die haas zou ieder jaar terugkomen met eieren als teken van dankbaarheid.

Lees verder onder de foto:

De Germaanse wortels van de paashaas -neen niet zijn wortelen- moeten we wel met een korrel zout nemen. Dat zegt Hans Geybels, theoloog aan de KU Leuven. "De boosdoeners zijn enkele romantische schrijvers uit de negentiende eeuw. Die waren in tijden van nationalisme op zoek naar onbestaande verbanden met het pre-christelijke verleden. Maar eigenlijk weten we daar nauwelijks iets over omdat er zo weinig bronnen zijn. Ze hebben dus vooral veel verhalen uit hun duim gezogen."

Hoe het ook zij, één ding weten we wel zeker: Pasen zou zonder al die verschillende culturen en religies nooit geworden zijn wat het vandaag is. Een complexe smeltkroes van geloof, bijgeloof en traditie. Maar het is vooral een fijn feest om samen te vieren met de mensen om je heen, én natuurlijk ook met genoeg chocolade eitjes en paashazen.

Bekijk hieronder de uitleg van Peter Decroubele: