Niet meer verplicht stemmen, wel vanaf 16 jaar: Open VLD wil herziening Grondwet, zonder klassieke staatshervorming

Een staatshervorming in de klassieke betekenis van het woord gaat vaak over de verdeling van de bevoegdheden tussen het federale niveau en de gewesten. "Wie is verantwoordelijk voor wat?", lijkt dan de belangrijkste vraag. Zo willen bijvoorbeeld N-VA en Vlaams Belang dat Vlaanderen meer bevoegdheden krijgt, of zelfs onafhankelijk wordt. CD&V wil ook meer bevoegdheden voor Vlaanderen, maar pas vanaf 2024. 

Voor dat type staatshervorming zijn de liberalen alvast niet te vinden. Naar eigen zeggen hebben ze geen zin in een nieuw "communautair rondje". Vreemd, want eerder hield vicepremier Alexander De Croo (Open VLD) nog een pleidooi om bepaalde bevoegdheden naar het federale niveau te brengen (te herfederaliseren). 

Een ander soort hervorming zien de liberalen wél zitten. Zo willen ze een inleidende tekst of preambule aan de Grondwet toevoegen die gaat over de rechten en vrijheden van burgers in België. "Gelijkheid van man en vrouw, vrijheid van meningsuiting, veel jonge mensen vinden het evident, maar het zijn waarden van de Verlichting die we in ere moeten houden", zegt Patrick Dewael, fractieleider in de Kamer voor Open VLD in "De ochtend" op Radio 1.

Daarnaast wil Open VLD de opkomstplicht afschaffen, de Senaat afschaffen en het stemrecht van 18 naar 16 jaar brengen. Ook de scheiding tussen kerk en staat moet nog duidelijker worden. "Er zijn heel wat nieuwkomers die zeggen dat religieuze wetten voorgaan op onze Grondwet. Dat kan niet", vindt Dewael. 

Bekijk hier hoe de verschillende partijen denken over de Belgische staatsstructuur: 

Om die aanpassingen te kunnen doen, moeten een aantal artikelen van de Grondwet - zoals dat heet - "voor herziening vatbaar worden verklaard". De volgende regeringsperiode wordt dan beslist of de Grondwet écht wordt aangepast.

Voor Open VLD moet al zeker artikel 1 voor herziening vatbaar worden verklaard, samen met enkele "gerelateerde artikels", "zoals die over de vrijheid van onderwijs, over de scheiding van kerk en staat", klinkt het. N-VA pleitte vorige week nog om de héle Grondwet te herzien (net zoals Vlaams Belang dat wil), maar dat zien de liberalen dus niet zitten. Open VLD zal haar voorstel vandaag voorleggen in de bevoegde Kamercommissie. 

Voor Dewael is het parlement nu aan zet in het debat over de Grondwet. "Nu is de regering in lopende zaken en moet het Parlement het voortouw nemen", zegt hij. "Als Kamer en Senaat (die vormen samen het Parlement, red.) tot een lijst van artikelen kunnen komen, lijkt het me niet meer dan normaal dat de regering die lijst overneemt." Dat is vooral een duidelijke boodschap aan het adres van CD&V, en misschien nog meer naar de Franstalige MR, die niet staan te springen voor een grondige herziening van de Grondwet: "Als MR en CD&V zich zouden verzetten tegen die meerderheid in Kamer en Senaat, zou dat toch onuitgegeven zijn", waarschuwt Dewael.

Beluister hier het interview met Patrick Dewael in "De ochtend" op Radio 1: