Rusland, de VS of toch nog een ander? Deze landen zitten mogelijk achter de sabotage van Nord Stream

Sinds gisterenavond lijkt het erop dat de onderzeese pijpleidingen van Nord Stream 1 en 2 bewust gesaboteerd zijn. De Zweedse seismologische dienst liet weten dat er maandag meerdere krachtige ontploffingen zijn geweest in de buurt van de pijpleiding. Een teken dat dus sprake zou kunnen zijn van een opzettelijke daad. Maar wie zou baat hebben bij het beschadigen van Nord Stream 1 en 2?  

Nederlands oud-commandant Mart de Kruif ziet maar één mogelijkheid. "Wat mij betreft wijst alles in de richting van Rusland", zegt hij in "De wereld vandaag" op Radio 1. "Ze hebben er de kennis voor, ze profiteren hier het meeste van én het past in hun patroon van oorlogsvoering van de laatste weken." 

De Kruif ziet namelijk een heel duidelijke lijn in wat Rusland de laatste weken doet. "Het valt op dat de Russen er een totale oorlog van willen maken", verklaart hij. "Er is de gedeeltelijke mobilisatie, er zijn de referenda, het spreken over annexatie. Het saboteren van die pijpleiding past in dat plaatje. Ze focussen niet meer alleen op het front, want daar hebben de troepen het moeilijk. De Russen zoeken andere wegen."

Maar waarom zou Rusland zijn eigen pijpleiding saboteren? Het Russische staatsbedrijf Gazprom is hoofdaandeelhouder én Rusland heeft zelf miljarden geïnvesteerd in de bouw van Nord Stream 1 en 2. "Dat is een goede vraag", zegt de Kruif. "Het zal veel geld kosten om de lekken te repareren, maar tegelijk komt bij Rusland ook veel geld binnen door de hoge gasprijzen. Dus vanuit business perspectief is dit geen ramp."

Rusland zelf ontkent in elk geval elke betrokkenheid. De woordvoerder van het Kremlin zei dat het "dom" en "absurd" is om Rusland te verdenken, al hadden ze het wel verwacht, zegt hij. Hij noemde de beschuldigingen "voorspelbaar". 

Als je puur naar de praktische kant kijkt, wordt het lijstje met verdachten al fors uitgedund. "Om zo'n onderzeese pijpleiding te beschadigen heb je veel maritieme expertise nodig", legt De Kruif uit. "Er zijn maar een handvol landen die dat hebben."

Een land dat in theorie wél in aanmerking komt, is de Verenigde Staten. Zouden het ook de Amerikanen kunnen geweest zijn? "Zij hebben er wel de kennis voor, maar een motief ontbreekt", meent de Kruif. "Europa is hun bondgenoot in deze oorlog én ze zullen Europa ook na de oorlog nog nodig hebben. Dus dat lijkt me onwaarschijnlijk." 

Blijft dus over: Rusland. Maar welk effect hopen de Russen dat die sabotage zal hebben? "De bedoeling van Rusland is wellicht onenigheid en instabiliteit te veroorzaken binnen Europa", denkt de Kruif. "En ze willen mogelijk ook een waarschuwing uitsturen. Let op, volgende keer is jouw infrastructuur aan de beurt."

Volgens de Kruif hebben we daar in het Westen maar beter oren naar, want onze infrastructuur is heel kwetsbaar. Denk bijvoorbeeld aan internet- en elektriciteitskabels of tankstations. "De voorbije jaren is dat gebleken uit allerlei rapporten", waarschuwt de Kruif. "We hebben daar niet naar willen luisteren en nu betalen we daar de prijs voor." 

Maar de Kruif waarschuwt tegelijk dat we mogelijk nooit écht zeker zullen weten wie er achter de sabotage van de Nord Stream zat: "Deze operatie is zo goed voorbereid. Het kan maanden duren voor we de dader kennen, mogelijk weten we het zelfs nooit."

"Sowieso verwacht ik dat het lang zal duren voor de lekken hersteld kunnen worden", besluit De Kruif. En hij ziet bij die herstellingsoperatie ook nog een ander potentieel gevaar opduiken. "Stel dat het Russische schepen zijn die de schade gaan herstellen, dan komen die plots wel heel dicht bij de kust van enkele NAVO-landen. Vanuit militair perspectief is dat iets om in de gaten te houden."