"Ook indexering vangt veel op": premier De Croo en ministers verdedigen zich tegen felle kritiek op energieakkoord

Na een marathonvergadering afgelopen nacht – en wekenlang getouwtrek voorafgaand – heeft de federale regering een akkoord bereikt om de energiefactuur te verlichten. Van 1 maart tot 30 juni komt er een verlaging op de btw van elektriciteit van 21 naar 6 procent, elke aansluiting ontvangt een verwarmingspremie van 100 euro, het sociaal tarief wordt verlengd tot 30 juni, en tegen 1 maart moet er een voorstel voor de hervorming van de accijnzen worden uitgewerkt.

“Een druppel op een hete plaat”, klinkt de kritiek uit zowel politieke hoek als bij heel wat burgers, maar daarmee is Alexander De Croo (Open VLD) het niet eens. “Bovenop al die maatregelen is er de indexering, die compenseert dat het leven duurder wordt. Zo’n indexering zorgt ervoor dat iemand met een gemiddeld loon er maandelijks 50 euro bij krijgt”, aldus de premier. “Een gezin met twee werkende mensen heeft intussen drie indexeringen meegemaakt, goed voor driemaal een verhoging van 100 euro.”

Vicepremier Petra De Sutter (Groen) treedt hem bij: "De indexering op de lonen is echt wel in staat om heel veel op te vangen. We zouden het moeten berekenen om exacte cijfers te kennen, maar we weten dat het voor de middenklasse heel vaak voldoende is. Voor de lagere lonen is dat niet zo, voor hen doen we iets extra in de vorm van het sociaal tarief. Dat zorgt voor een enorme verlichting op de factuur voor de meest kwetsbare mensen."

Een vergelijking met Nederland – waar een gemiddeld gezin 400 euro korting op de energiefactuur krijgt – gaat volgens De Croo niet op. “Nederland heeft geen indexeringsmechanisme. Wij wel, en dat helpt ons zeer veel.”

De reden waarom er geen btw-verlaging op gas is doorgevoerd, is volgens De Croo logisch: “Verwarmen doe je op verschillende manieren. In Vlaanderen alleen al verwarmen 500.000 gezinnen nog met stookolie, en er zijn ook mensen die bijvoorbeeld een warmtepomp hebben geïnstalleerd. Hen kan je niet uitsluiten, we moeten een maatregelen nemen die voor iedereen gelden.” Een verlaging van de btw op stookolie is niet mogelijk: “Dat mag niet van Europa”, vult minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) aan.

De kritiek dat de regering zwaar inzet op gascentrales, maar gas wel zwaarder blijft belasten, heeft volgens Van der Straeten niets met elkaar te maken. “De stijging van de gasprijzen ligt aan de geopolitieke situatie, en aan de economie die aantrekt na corona. De stijging van de elektriciteitsprijzen komt er dan weer doordat twintig procent van de kerncentrales in Frankrijk uitliggen. Meteen de reden waarom we de prijsstijgingen ook in de omringende landen zien."

Zowel De Croo als Van der Straeten benadrukken dat de extra inkomsten die de overheid genereert door de hogere prijzen, worden teruggegeven aan het volk. “Niemand kan en mag zich aan deze crisis verrijken”, aldus Van der Straeten. “De meeropbrengst op btw, de winsten van kerncentrales, de lagere uitgaven voor de ondersteuning van offshore windparken: dat stroomt allemaal terug."

Van der Straeten geeft toe dat de onderhandelingen lang hebben geduurd, “maar we wilden dan ook een goed evenwicht vinden om directe verlichting te brengen enerzijds, en om na te denken over latere stappen anderzijds. Vergeet bovendien niet dat we in oktober al een eerste pakket aan energiemaatregelen hebben genomen, onder meer met de verlenging van het sociaal tarief. Vier maanden later komen we met het tweede pakket.”

Dat FEBEG, de federatie van energiebedrijven, het moeilijk acht om tegen 1 maart de btw-verlaging rond te krijgen, weerlegt Van der Straeten. “Ik kom uit de sector. Het is toch echt niet meer dan op een knopje drukken. Eentje waar je hard op moet drukken misschien, maar de leveranciers hebben een maatschappelijke rol te vervullen.”