Videospeler inladen...

Oud-topman Fortis: "We zijn bedrogen door de Amerikanen"

Precies 10 jaar geleden brak een nooit geziene financiële crisis uit. In een mum van tijd kwamen banken over de hele wereld aan de rand van de afgrond te staan en dreigden spaarders hun spaargeld kwijt te spelen. In de reeks “De val: 10 jaar na de crisis”, die vanavond begint op Canvas, leggen we de puzzel van toen weer samen. We beginnen met de oorzaak van de crisis.

analyse
Michaël Van Droogenbroeck
Michaël Van Droogenbroeck is financieel journalist bij VRT NWS.

In de late avond van zondag 14 september 2008 zijn het bij ons de die hards die naar hun scherm zitten te turen. Het is wachten op witte rook in de Verenigde Staten, want Lehman Brothers moet van de ondergang worden gered.

Lehman Brothers is een gerenommeerde zakenbank en een monument op Wall Street, maar zit in de problemen door de rommelhypotheken die de Amerikaanse financiële wereld op dat moment al even teisteren. Nieuw zou de redding van Lehman Brothers in elk geval niet zijn, de Amerikaanse overheid had eerder al onder meer Bear Sterns moeten bijspringen.

Videospeler inladen...

Dat turen naar schermen, die zondagavond, wordt plots en heftig onderbroken, want witte rook komt er niet. Het is integendeel een donderslag bij heldere hemel: de Amerikaanse overheid beslist om Lehman Brothers niet te redden.

De zakenbank kan niets anders dan het faillissement aan te vragen. Het monument valt die zondagavond als een kaartenhuisje in elkaar. Werknemers van de bank gaan in hun zomerse outfit diezelfde avond nog naar het hoofdkwartier van de bank vlak bij Times Square om hun bureaus leeg te maken.

Het zijn iconische beelden die meteen de wereld rondgaan en die het begin van een nooit eerder geziene financiële crisis inluiden. Het vertrouwen van spaarders in hun banken, en tussen banken onderling, is die zondagavond volledig weggesmolten.

Een hond en een kat konden een lening krijgen

Gillian Tett van de Financial Times

Het is die golf van wantrouwen die kort erna ook Fortis, Dexia en KBC zal meesleuren. De drie Belgische grootbanken hebben in aanloop naar 2008 gretig geïnvesteerd in die Amerikaanse rommelhypotheken. Dat gebeurde via extreem complexe bankproducten die waren uitgedokterd op Wall Street. "Het was financieel Latijn", zeggen enkele ex-bankiers daarover nu in "De val". "Maar ze kregen wel de beste scores van de kredietbeoordelaars, waardoor ze geacht werden veilig te zijn. En ze leverden mooie rendementen op."

Videospeler inladen...

Die complexe producten steunden allen op rommelhypotheken: woonleningen die gretig verleend waren aan mensen waarvan het risico groot was dat ze de lening niet konden terugbetalen, omdat ze geen of een onzekere job hadden. Maar dat hield kredietverstrekkers niet tegen die mensen toch een lening op te dringen.

"Leningen werden gretig rondgestrooid. Werkelijk iedereen kon een lening krijgen. Er was geen enkele vorm van controle aan wie of wat die woonlening werd gegeven. In Amerika werd al lachend gezegd dat zelfs een hond of een kat zo’n lening konden krijgen", zegt Gillian Tett die voor de Financial Times de huizencrisis coverde.

Het was rommel verkopen, het was leuren met hypotheken

Karel De Boeck, ex-Fortis

Dat die rommelhypotheken ooit voor problemen gingen zorgen, daar leek toen niemand van wakker te liggen. Net daardoor was de confrontatie des te groter wanneer in de zomer van 2007 de eerste signalen komen dat er in de Verenigde Staten een vastgoedcrisis op til is. Veel van die rommelhypotheken zitten, in de vorm van complexe producten, ook bij Europese banken. Voor hen was het toen een confrontatie met het risico dat ze in werkelijkheid liepen.

Videospeler inladen...

“Het was rommel verkopen. Het was leuren met hypotheken”, zegt Karel De Boeck die destijds voor Fortis in het directiecollege zat.  “Alle Europese banken zijn toen bedrogen geweest. En ze zijn dan individueel moeten teruggaan naar de partij waardoor ze bedrogen waren, maar ze zijn allemaal van een koude kermis teruggekomen, dat heeft 1.000 miljard euro gekost aan de Europese banken.”

De Val, 10 jaar na de crisis. Vanavond om 21u20 op Canvas.

Videospeler inladen...

Bekijk het gesprek met Michaël Van Droogenbroeck en Johan Van Overtveldt in "De afspraak"

Videospeler inladen...

Bekijk de eerste aflevering van "De val, 10 jaar na de crisis"

Videospeler inladen...

Meest gelezen