Waar blijft dat nationale actieplan tegen racisme?
Al bijna 20 jaar beloven opeenvolgende federale regeringen een nationaal actieplan tegen racisme. Maar dat is er nog steeds niet. Ook premier Wilmès - in de Kamer aan de tand gevoeld naar aanleiding van de dood van de zwarte Amerikaan George Floyd en de daaropvolgende antiracismebetogingen - wil of kan er geen deadline op plakken.
De dood van de zwarte Amerikaan George Floyd heeft ook verschillende leden van de Kamer diep geschokt. Niet alleen zijn de meeste partijen bezorgd over wat momenteel in de VS gebeurt, ze benadrukken ook dat er ook in onze samenleving nog veel "open en verdoken" racisme is, zoals CD&V-Kamerlid Els Van Hoof het verwoordde.
We moeten niet verontwaardigd maar beschaamd zijn, want er zijn misschien meer parallellen tussen de VS en België dan we willen toegeven
"Eigenlijk zouden we niet verontwaardigd moeten zijn over wat in de VS gebeurt, maar beschaamd", begon Open VLD-Kamerlid Goedele Liekens haar scherpe betoog. "Misschien zijn er meer parallellen tussen de Verenigde Staten en België dan we willen toegeven." In België is iedereen wettelijk gelijk, maar hoe gelijk zijn we in de praktijk, vroeg ze zich af. Ook vandaag getuigen nog heel veel Vlamingen en Belgen over racisme, gaf ze aan. "We moeten beschaamd zijn dat we dat al zolang laten gebeuren."
Het racisme in onze samenleving is voor veel te veel mensen de dagelijkse denkbeeldige knie op hun luchtpijp
Ons land is er de afgelopen jaren niet op vooruitgegaan, stelde SP.A-fractieleidster Meryame Kitir. "Het wij-zijdenken is toegenomen. Het taalgebruik is onbeschofter geworden, zeker op sociale media. De verruwing van de maatschappij is toegenomen, het zwijgen helaas ook. Daar moeten we nu een einde aanmaken."
Jessika Soors van Groen verwoordde het zo: het racisme waarmee veel mensen in ons land bijvoorbeeld bij het solliciteren te maken krijgen, "is voor veel te veel mensen de dagelijkse denkbeeldige knie op hun luchtpijp waartegen ze zich moeten verzetten", verwijzend naar de arrestatie van Floyd. "En het politiek klimaat draagt daartoe bij. Het probleem van racisme zit structureel ingebakken in onze maatschappij."
Actieplan "on hold" door coronacrisis
Bijna unisono (de partijen Ecolo, PVDA, Open VLD, PS, SP.A, DéFI, MR, Groen en CD&V stelden een vraag - CDH, N-VA en Vlaams Belang niet) klonk de vraag hoe het nu zit met dat nationale actieplan tegen racisme waarover al bijna 20 jaar sprake is. Opeenvolgende federale regeringen hebben beloofd er werk van te maken, maar het ligt er nog steeds niet. En ook premier Sophie Wilmès (MR) kon of wilde geen deadline noemen in de Kamer.
Begin januari kondigde Wilmès een interministeriële conferentie over racisme aan, na de aangestoken brand in een asielcentrum in Bilzen. Die is er geweest, zei Wilmès en kan in de toekomst nog dienen als adviesorgaan voor een actieplan, maar door de coronacrisis is de voortgang van dat proces stopgezet, gaf ze aan. "Het is de bedoeling om die stappen zo snel mogelijk af te ronden."
De premier verwees wel naar het al jaren bestaande, "duidelijke, wettelijke kader om racisme en discriminatie te bestrijden". "Mensen die zichzelf als slachtoffer beschouwen, worden aangemoedigd om een klacht in te dienen." Ze verwees ook naar instellingen als Unia, die mensen begeleiden en opleidingen aanbieden voor bijvoorbeeld de politie op vlak van de antidiscriminatiewetgeving.
Het ontwijkende antwoord over het actieplan stelde onder meer Jessika Soors (Groen) teleur. "Er is echt nood aan een politieke ondersteuning van organisaties als Unia. We moeten ook racisme als een crisis beschouwen en dus moet dat als een prioriteit behandeld worden door de volgende regering", zei ze in "Villa politica".
Kamervoorzitter leidt debat in met citaat over racisme, "heel ongebruikelijk"
Net voor het thema racisme aan bod kwam in het vragenuurtje in de Kamer, nam Kamervoorzitter Patrick Dewael (Open VLD) even het woord. Dewael, van wie de grootvader tijdens de Tweede Wereldoorlog in een concentratiekamp heeft gezeten, citeerde kort de Roemeens-Amerikaanse schrijver Elie Wiesel: "Geen enkel ras is meerderwaardig, geen enkel geloof is minderwaardig. Alle collectieve oordelen over mensen zijn verkeerd, alleen racisten doen dat."
Een heel ongebruikelijke tussenkomst, volgens politicoloog Carl Devos (UGent). "Hij is daar natuurlijk persoonlijk heel erg mee verweven, maar aan de andere kant kun je zeggen dat er nog andere erge problemen zijn. Waarom leidt de Kamervoorzitter dan geen groot debat in over armoede?"
Devos vindt de tussenkomst niet zozeer ongepast, maar stelt zich de vraag of het wel moest. "Het zou veel beter zijn, mochten er minder vragen komen in het parlement, maar meer actie op het terrein. Het zou beter zijn om er minder over te toeteren en er ook iets aan te doen. Dan zou het racismeprobleem misschien minder groot zijn."
Bekijk hier de tussenkomst van Kamervoorzitter Patrick Dewael en het commentaar van politicoloog Carl Devos:
Herbekijk de volledige uitzending van "Villa politica" van 4 juni:
Deze video is niet meer beschikbaar. We beschikken momenteel niet over de rechten om deze video aan te bieden.