Salman Rushdie 6 maanden na mesaanval: "Zo zie ik eruit", nieuwe roman komt vandaag uit

Rushdie werd midden augustus tijdens een lezing aangevallen door een man met een mes. Tegen de auteur liep al sinds 1989 een fatwa (een religieus decreet, in dit geval een doodvonnis) voor zijn roman "De duivelsverzen". De Iraanse Ayatollah Khomeini had die fatwa uitgesproken omdat hij de roman godslasterlijk vond.

Salman Rushdie liep zware verwondingen op. Op de foto die Rushdie nu op Twitter heeft gezet, zien we hem inderdaad met een bril waarvan het rechterglas donker is. "De foto in The New Yorker is dramatisch en krachtig. Dit is, wat meer prozaïsch, hoe ik er uitzie", aldus Rushdie.

Het is naar aanleiding van het interview in The New Yorker dat Rushdie een foto op Twitter heeft geplaatst. Journalist David Remnick kon met de schrijver net voor Kerstmis spreken. "Ik ben er al beter aan toe geweest. Maar gezien de omstandigheden gaat het niet zo slecht. Zoals je kan zien, zijn de ergste verwondingen genezen", vertelde Rushdie hem.

Typen lukt de schrijver amper, omdat hij geen gevoel heeft in een aantal vingers. "Schrijven doe ik wat trager, maar ik geraak er wel", klinkt het. Rushdie heeft het ook over nachtmerries, waardoor slapen soms moeilijk was. "Maar die lijken af te nemen." Salman Rushdie neemt het woord posttraumatische stresstoornis in de mond, een psychische schok die je kan ontwikkelen na een traumatische gebeurtenis.

"Ik had het erg moeilijk om te schrijven. Ik ga zitten om te schrijven, maar er gebeurt niets. Een combinatie van leegte en rommel. Zaken die ik schrijf, doe ik de volgende dag weg. Die problemen ben ik nog niet echt te boven gekomen." Het is nog maar sinds kort dat hij naar eigen zeggen de "sappen" voelt terugkomen.

Zal hij ooit iets schrijven over de aanval op zijn leven? Dat idee ergerde hem aanvankelijk "omdat het me haast werd opgedrongen door de gebeurtenissen". Toch begint het kennelijk stilaan een beetje te rijpen. Al zou het werk dan eerder "microscopisch klein" zijn, in tegenstelling tot zijn andere werk.

Vandaag verschijnt zijn nieuwe boek "Victory city" (meteen ook in Nederlandse vertaling als "Victoriestad") dat al klaar was voor de aanslag in augustus vorig jaar. "Dit boek is nu symbolisch heel beladen", zegt VRT NWS-journalist Annelies Beck en fan van Rushdie in "De ochtend" op Radio 1. "Hij zegt het ook nog eens in het interview: schrijven is het enige wat ik kan, mijn hele leven heb ik daaraan gewijd. Dat dit boek er nu is, is voor hem een enorme overwinning op wat er gebeurd is, op alle discussies die er de afgelopen decennia rond zijn persoon geweest zijn. Hij is er heel erg van overtuigd dat hij weer zal schrijven, de ironie is dat "Victoriestad" daarover gaat, over de kracht van woorden en over hoe die uiteindelijk alles overleven." 

Het verhaal speelt zich af in een middeleeuwse setting, gebaseerd op een echte historische stad, in Zuid-India. "Pampa Kampana, een jong meisje, krijgt van een godin de opdracht en de kracht om een stad te stichten", legt Beck uit. "Ze heeft een ideaalbeeld van die stad: dat er tolerantie heerst, dat vrouwen er in een gelijkwaardige positie leven. Dat gebeurt aanvankelijk, maar de mens is ook op zoek naar frictie, strijd, oorlog. Zij volgt die geschiedenis 250 jaar lang, ze wordt niet oud, ze schrijft alles op en we lezen in dit boek een soort samenvatting van de geschiedenis van de stad die zij gesticht heeft." 

"Het is een verhaal vol mythologisch figuren, erg rijk, typisch Rushdie in dat opzicht. Hij is een heel belezen schrijver, zowel in oosterse als in westerse tradities. Hij speelt met de kracht van verhalen, met de grote dromen die we als mensen hebben die soms in nachtmerries ontaarden, hij verweeft dat met elkaar rond sterke personages. Dat hangt samen met zijn visie op de wereld, die is meerstemmig en pluralistisch idealiter. Over de roman heeft hij ooit gezegd: die moet een viering van de onzuiverheid zijn, het leven is niet zwart-wit, niet af."

Doordat Rushdie nog steeds in een zwaar revalidatieproces zit, zal hij geen promotournee doen voor zijn nieuwe roman. "Maar het boek staat wel bijzonder in de belangstelling en nogmaals: het essentiële thema van het boek kon niet mooier uitkomen", benadrukt Beck. "Rushdie is de verpersoonlijking van de strijd voor verbeelding en literatuur en dat die nog altijd niet verworven is, is met de aanslag op hem duidelijk geworden. Dus ja, dat verdient allemaal wel die aandacht."