2023: het laatste jaar waarin de regeringen hun programma kunnen uitwerken
"Het zou misdadig zijn om van 2023 een overgangsjaar naar de verkiezingen van 2024 te maken", zei Vlaams minister-president Jan Jambon in 'De ochtend', en hij heeft gelijk: 2023 wordt het laatste jaar dat er nog voluit bestuurd kan worden, en dat de plannen kunnen gerealiseerd worden.
Vanaf 2024 zal de verkiezingscampagne het besturen moeilijker maken. In 2023 wil de regering-De Croo nog altijd de pensioenen aanpassen, om ze betaalbaar te houden; socialisten én liberalen zeggen nog altijd in koor dat er, ondanks 100.000 nieuwe banen, maatregelen nodig zijn om de arbeidsmarkt te hervormen, met als doel 80% aan het werk te krijgen (al zei premier De Croo in De Zondag - tot grote teleurstelling van Hilde Crevits van de CD&V - dat het niet zal gebeuren via het beperken in de tijd van de werkloosheidsuitkering); en tenslotte kijkt iedereen uit naar de fiscale hervorming van CD&V-vicepremier Vincent Van Peteghem die het mogelijk moet maken dat mensen netto meer overhouden van hun brutoloon.
Met ook nog een begrotingscontrole in het voorjaar van 2023 waarin premier De Croo het whatsapp-incident achter zich moeten laten. Bovendien moet zijn regering ook bekijken of de btw-verlaging op energieproducten permanent wordt, en wanneer ze gecompenseerd wordt door hogere accijnzen.
De invloed van de partijvoorzitters
De vraag is dus of de federale regering er nog in zal slagen om die hervormingen door te voeren. De regering-De Croo heeft al eens een pensioenplan goedgekeurd, én zelfs een arbeidsmarktplan. Maar die hebben onvoldoende hervormingen doorgevoerd. En wanneer de premier zelf een nieuw pensioenplan op de tafel legt, reageert de voorzitter van de PS, Paul Magnette, boos. Maar blijkbaar alleen in de pers, zo liet de premier gisteren weten in De Zondag, niet rechtstreeks bij de premier.
De voorbije jaren hebben de partijvoorzitters zich het vaakst gemoeid met die federale regering, denk maar aan de discussie over het openhouden van de kerncentrales. Hoe licht premier De Croo er ook over gaat, die tussenkomsten blijven het hem moeilijk maken. Meer dan de Vlaamse minister-president Jambon. Zo gaf premier De Croo ook toe: "Is het makkelijk met zeven partijen? Neen. Zeker het voorbije jaar was het vaak moeizaam." Maar hij blijft ook tijdens het laatste volle regeringsjaar ambitieus: "Het komende jaar moeten we tonen dat we beter kunnen. Ik heb nog veel ijzers in het vuur en ik wil die realiseren.”
De Vlaamse regering
De Vlaamse minister-president Jan Jambon keek dan weer trots naar 'Het verhaal van Vlaanderen'. De Vlaamse regering blijft inzetten op 'identiteit', met de uitwerking van de Vlaamse canon, zoals dat 'Verhaal van Vlaanderen' en de nieuwe versie van de technologiebeurs 'Flanders Technology and Innovation'. Wat niet wil zeggen dat de Vlaamse regering zorgeloos naar 2023 kijkt.
Sinds een aantal maanden staat de kwaliteit van de kinderopvang in Vlaanderen op de politieke agenda. Het aantal gemelde incidenten met baby’s en kleuters groeit aan, en het aantal sluitingen van crèches ook. En ook de Vlaamse landbouwers kijken met argwaan naar 2023. Zo is de vraag in welke mate de duizenden bezwaarschriften tegen het stikstofplan het beleid nog kunnen wijzigen, en ook het mestactieplan dat op stapel staat, bezorgt de boeren kopzorgen. Of zoals Hilde Crevits het zei: 'Het zijn dossiers die buiten de stedelijke context vallen'.
En in 2023 wordt - zo gaat dat in de politiek - ook meteen 2024 in een adem vernoemd: het jaar van vele verkiezingen, en met de grote onbekende dat bij de gemeenteraadsverkiezingen de opkomstplicht verdwijnt, en dat de populairste politicus van de grootste partij in de coalitie meteen ook burgemeester wordt. Die nieuwe regels zouden wel eens grote verschuivingen op gang kunnen brengen: komen er samenwerkingsverbanden tussen centrumpartijen, of blijven lokale afdelingen van CD&V en Open VLD varen onder de nationale partijnaam?
Verkiezingen in 2024
En dan spreekt een liberale Gwendolyn Rutten plotseling van 'interviduen', dat zijn 'individuen die intermenselijk handelen, of omgekeerd: mensen die samenwerken om individuele vrijheid te garanderen'. Een idee dat meteen goed ontvangen werd bij de CD&V, omdat die partij daarin haar eigen 'personalisme' herkent. Vooral in het centrum zijn de politieke geesten aan het rijpen en net daar is er voor het eerst sinds lang sprake van een nieuwe politieke partij, rond de figuren van Rik Torfs en Dyab Abou Jahjah.
Want de verkiezingen mogen dan wel in 2024 plaatsvinden, ze zijn altijd al present in het jaar daarvoor. In 2023 dus.