De grote renovatie van het viaduct van Vilvoorde in 5 vragen
Vandaag start een heuse marathonrenovatie van het bekendste viaduct van het land die het verkeer in en rond Brussel tot 2030 parten zal spelen. Waarom nu? En waarom moet dat zo lang duren?
Het viaduct van Vilvoorde heeft een lengte van 1.700 meter, is meer dan 30 meter hoog en rust op 22 rijen van pijlers. “Momenteel is er geen enkel probleem met de veiligheid van de constructie,” zegt Marijn Struyf van De Werkvennootschap, dat de renovatie van het viaduct voor de Vlaamse overheid uitvoert.
“Aan de hand van metingen houden we de toestand van het viaduct nauwkeurig in het oog. Maar we kijken verder dan vandaag en willen de slijtage aan het viaduct nu al aanpakken. Zo vermijden we straks problemen op of onder het viaduct,” aldus nog Struyf.
Waarom nu die grootschalige werken?
Net als een auto of een woning, hebben ook bruggen en wegen onderhoud nodig. Zeker als die infrastructuur zeer veel gebruikt wordt. Het viaduct ging open in 1978. Eind jaren tachtig van de vorige eeuw – nauwelijks 10 jaar later dus - zat de constructie al overvol met verkeer en ontstonden de eerste files. Vandaag rijden er elke werkdag méér dan 150.000 auto’s en vrachtwagens over de brug.
BEKIJK - Onze journaalploeg kon in maart de schade aan het viaduct in beeld brengen:
En dat zorgt voor flink wat slijtage, meer dan de ingenieurs in de jaren zeventig konden voorspellen. Dat komt ook omdat er in de jaren zestig en zeventig nog een zuidelijke ring rond Brussel was gepland, maar die is er nooit gekomen. De noordelijke ring en het viaduct van Vilvoorde worden daardoor overbelast.
In de zomer van 2011 werd er overigens ook al eens twee maanden lang op het viaduct gewerkt. Dat betrof toen de vervanging van het asfalt, de vangrails en verbeteringen aan de verlichting en de bluswatervoorziening. Maar dit keer gebeurt er veel meer.
We kleden het viaduct tot op de botte structuur uit en bouwen alles opnieuw op
“In feite werd het viaduct in de jaren zeventig ontworpen voor een levensduur van 100 jaar. Met de werken die we nu starten, moet het viaduct het uithouden tot 2078, “vervolgt Struyf. “Je mag dit dus zien als een soort 'totaalrenovatie’ - als je de vergelijking met een huis zou maken, dan is het echt het bouwwerk tot op de botte structuur uitkleden en opnieuw opbouwen.”
Luister hier naar het gesprek met Hajo Beeckman over de historiek en de toekomst van het viaduct op VRT Radio 1
Renovatiewerken viaduct van Vilvoorde gestart: "Normaal dat zo'n constructie een make-over nodig heeft"
“Dat neemt niet weg dat je in de volgende 50 jaar misschien nog wel eens een nieuwe vloer moet leggen en eens schilderen. In de taal van het viaduct zal dat zijn: over 15 of 20 jaar nog eens nieuw asfalt aanbrengen en bijvoorbeeld beschermende verf aanbrengen op de stalen constructie onder het viaduct.”
Wat wordt er precies gedaan?
Zowat alle onderdelen worden aangepakt: het asfalt, de betonplaat onder het wegdek, de stalen draagconstructie waar de betonplaat op rust, de vangrails en de verlichting, die energiezuiniger moet worden. De stalen draagconstructie bevat bovendien asbesthoudende verf. Die moet ook weg.
Waarom duren de werken zo lang?
De werken zijn zeer complex omdat je het viaduct tijdens de werkzaamheden niet kan afsluiten. Dat zou de aannemer weliswaar helpen om veel sneller te werken maar het is gewoon onmogelijk. De negatieve gevolgen voor het verkeer en de economie zouden te zwaar doorwegen.
Daarom wordt de renovatie opgedeeld in een heleboel fasen. Tijdens elke fase wordt een ander deel van het viaduct een werfzone en dus afgesloten voor alle verkeer. Het verkeer kan intussen op het andere deel op (versmalde) rijstroken blijven rijden.
Toekomst van het viaduct: 4 rijstroken per rijrichting?
Het viaduct wordt tussen 2023 en 2030 in letterlijke zin ook verstevigd. Na de werken kan dan zwaar uitzonderlijk transport over de brug rijden. Dat verkeer moet vandaag nog door de woonzones en dorpen naast het viaduct, met alle overlast tot gevolg.
Een robuust viaduct is ook nodig om later misschien een vierde rijstrook te openen op de plaats waar nu de pechstroken liggen. Dat heeft te maken met de geplande volledige herinrichting van de ring rond Brussel tussen Groot-Bijgaarden en Zaventem.
IN BEELD – Een toekomstontwerp voor de ring in Vilvoorde met vier rijstroken
In de plannen van de Vlaamse overheid voor die herinrichting is vandaag sprake van een verbreding van de ring om de files aan te pakken en de randweg rond Brussel haar oorspronkelijk bedoelde draaischijffunctie voor het gemotoriseerd verkeer terug te geven. Aan de oostzijde van de ring (bij Zaventem) moet het lokale en doorgaande verkeer van elkaar gescheiden worden via een hoofdrijbaan en een zijrijbaan. Aan de westzijde (tussen Zellik en Strombeek) zou de ring verbreed worden tot 4 rijstroken en met een vijfde weefstrook tussen de op- en afritten. Die plannen kan je hier al inkijken.
Als de Vlaamse overheid daar op termijn in slaagt, dan zou het traject tussen Strombeek-Bever en Machelen – met daarin het viaduct van Vilvoorde – een nieuwe flessenhals kunnen worden. Daarom zijn op dit vak wellicht ook vier rijstroken nodig. Politici uit het Brussels Gewest kanten zich momenteel echter heftig tegen deze plannen. Na alle openbare onderzoeken zal de Vlaamse regering pas in februari 2024 een definitief besluit nemen over de verbreding maar algemeen wordt aangenomen dat een eventueel politiek akkoord tussen Vlaanderen en Brussel pas zal volgen na de verkiezingen van 9 juni 2024. De bouwwerkzaamheden kunnen dan ten vroegste in 2026 beginnen.
Intussen zijn er in de marge van de herinrichting van de ring rond Brussel wel al werkzaamheden bezig of op korte termijn gepland. Vier kilometer ten zuiden van Vilvoorde is de ombouw van het op- en afrittencomplex Zaventem-Hennaulaan al een tijd in volle gang. Die duren tot mei 2024. In augustus 2024 start de volledige ombouw van het knooppunt Zaventem, die de A201 naar de luchthaven en de NAVO verbindt met de ring. Ook die werken zullen gevolgen hebben voor het verkeer op de ring.