Waarom het een belangrijke dag voor Europa is
Europa vaart door woelig water. De financiële crisis mag dan voor een stuk zijn uitgeraasd, de politieke gevolgen ervan werken nog altijd door, versterkt door de vluchtelingencrisis. Almaar grotere groepen van de bevolking zijn ontevreden over het gevoerde beleid en over het establishment dat jarenlang de macht in handen hield.
De brexit, en de daarbijhorende afkeer van het Europese establishment, is daar binnen Europa het beste voorbeeld van. Zoals de verkiezing van Trump dat erbuiten is. De kans bestaat dat vandaag twee nieuwe hoofdstukken in dat verhaal geschreven worden.
i-exit
Allereerst in Italië, waar de overleving van premier Matteo Renzi op het spel staat. Grotendeels door zijn eigen schuld: op een ogenblik dat zijn politieke positie veel sterker was dan nu, koppelde hij zijn overleven aan dit referendum. Was dat aanvankelijk een relatief onschuldige bevraging over een hervorming van de Senaat, dan is het nu een referendum over Renzi zelf geworden.
En dat draagt een groot risico met zich mee: als Renzi verdwijnt, kan dat politieke instabliteit veroorzaken, met grote onrust op de beurzen tot gevolg. VRT-journalist Ton Van Lierop betoogt zelfs dat de Italianen spelen met de Europese economie.
De grote winnaar kan dan wel eens de Moviemento 5 Stelle van komiek Beppe Grillo zijn, die onomwonden een i-exit nastreeft, een Italiaans afscheid van de EU.
Waar is het centrum?
Ook in Oostenrijk staat er veel op het spel: daar krijgen we vandaag een tweede uitgave van een strijd om het presidentschap tussen rechts en links, die de vorige keer too close to call was. De uiterst-rechts kandidaat Norbert Hofer staat er tegenover de groene Alexander Van der Bellen.
Dat zo'n rechtse kandidaat president kan worden is op zich niet verrassend, sinds Jörg Haider bestaat er in Oostenrijk een zekere traditie op dat vlak. Wel opvallend is dat het centrum er weggeslagenwordt: het is links tegen rechts, met bijna niet daar tussen in. Onze journalist Jeroen Reygaert schrijft daar over van ter plekke. Net als collega Thomas De Graeve.
En de trend is niet zo anders als in de rest van Europa. Ook in België, waar Vlaanderen verder naar rechts helt en Wallonië verder naar links.