De betrokken Palestijnse families uit Sheikh Jarrah net voor de uitspraak van het hof.
Copyright 2021 The Associated Press. All rights reserved

Israëlisch Hooggerechtshof stelt voor om Palestijnen toch niet uit hun huis te zetten in Oost-Jeruzalem 

Enkele tientallen Palestijnen zouden "de volgende jaren" niet verdreven worden uit hun huizen in Sheikh Jarrah, een wijk van Oost-Jeruzalem. Dat heeft het Israëlische Hooggerechtshof vandaag voorgesteld. Wel zullen de Palestijnen het eigendomsrecht van een Joodse organisatie over hun gronden moeten erkennen en een "kleine huurprijs" moeten betalen, maar helemaal is de kwestie nog niet geregeld. Het dispuut in Sheikh Jarrah leidde enkele maanden geleden tot zware onlusten en tot een oorlog tussen Israël en de radicale groep Hamas in de Gazastrook.

Het Israëlische Hooggerechtshof wil nu met een compromisvoorstel een soort "Salomonsoordeel" op tafel gooien. Veertien Palestijnse families uit Oost-Jeruzalem waren naar het Hooggerechtshof gestapt om een uitzettingsbevel uit hun woningen door lagere rechtbanken ongedaan te maken. Dat zou nu deels lukken, tenminste voor enkele families. Het hof zal later over de anderen oordelen, maar er is dus een precedent.

Mensen moeten daar kunnen blijven wonen, maar ook proberen om een praktische regeling uit te werken

Opperrechter Isaac Amit, geciteerd door Ha'aretz

Het Israëlische opperste gerechtshof biedt de betrokken Palestijnen nu "een beschermde status" aan waardoor ze "de volgende jaren" niet uit hun huis gezet zouden worden. In ruil zouden de Palestijnen "een kleine huurprijs" moeten betalen aan Nahalat Shimon, een Joodse stichting die het land waarop de huizen gebouwd zijn, opeist. De facto erkent het Hooggerechtshof zo het eigendomsrecht van Nahalat Shimon, al zouden de Palestijnen er voorlopig wel mogen blijven wonen. Het hof wil nu weten binnen een week weten of de twee partijen het compromis aanvaarden. 

Volgens de Israëlische krant Ha'aretz zullen de Palestijnse families het compromis accepteren, al weigeren ze om met zo veel woorden het Joodse eigendomsrecht op de grond te erkennen. De Joodse stichting verwerpt het compromis van het hof en eist een openlijke erkenning van het eigendomsrecht. De kwestie is dus toch nog niet helemaal van de baan. Als de bewoners het compromis verwerpen, zouden ze wellicht toch nog moeten vertrekken, maar anderzijds staan ze politiek zwaar onder druk omdat zo voor de Palestijnen een nieuw precedent van verlies van eigendomsrechten in Oost-Jeruzalem ontstaat. Op die manier wordt de stelling van de Palestijnen dat Oost-Jeruzalem de hoofdstad wordt van hun toekomstige staat, verder uitgehold.

Als de Palestijnen het voorstel aanvaarden, is dat goed nieuws voor de nieuwe Israëlische regering van premier Naftali Bennett. Israël haalt zijn slag zo juridisch thuis in Oost-Jeruzalem en zou op die manier mogelijk een nieuwe escalatie zoals enkele maanden geleden in de Gazastrook vermijden, iets waar Hamas wellicht ook niet zit op te wachten.

Eigendomsrecht leidde tot een oorlog in Gaza

Sheikh Jarrah is een wijk in Oost-Jeruzalem en ligt ten noorden van de Oude Stad met de Tempelberg/Haram al-Sharif, gevoelige heiligdommen voor zowel joden als moslims. De wijk zelf is dat echter ook omdat steeds meer Israëli's er naartoe trekken en woningen opeisen. Het Hooggerechtshof moest enkele maanden geleden al uitspraak doen over de netelige kwestie, maar schortte dat op nadat overal in de Palestijnse gebieden protest uitbrak en het tot een oorlog kwam tussen Israël en de radicale moslimgroep Hamas in de Gazastrook met wekenlange rakettensalvo's over en weer.

De vrees bestond voor een herhaling van al dat geweld. Het gaat om woningen van in totaal iets meer dan 300 Palestijnen, waarvan sommigen al decennia in Sheikh Jarrah wonen. Die mensen zijn zelf naar het Israëlische Hooggerechtshof gestapt nadat lagere rechtbanken hen bevolen hadden om hun huizen te ontruimen.

Voor die mensen zou uitzetting een persoonlijk drama zijn en voor sommige ouderen onder hen zou het de tweede keer zijn dat ze verdreven worden. 

Toch gaat het om meer dan het geluk of ongeluk van enkele mensen. De voorbije decennia hebben Joodse kolonisten steeds meer woningen en gronden in Oost-Jeruzalem ingenomen of er nieuwe wijken gebouwd, ook in Sheikh Jarrah. Op die manier wordt de Joodse aanwezigheid in en rond de stad letterlijk "gebetonneerd". Het compromis van het Hooggerechtshof vandaag doet dat eigenlijk ook, want de eis van de Joodse organisatie op de eigendommen wordt nu erkend. 

Archiefbeeld van Rudi Vranckx die uitlegt waar het in Sheikh Jarrah over gaat:

Deze video is niet meer beschikbaar. We beschikken momenteel niet over de rechten om deze video aan te bieden.

De "kip of het ei": eindeloos dispuut over grond

Sheikh Jarrah is een typisch voorbeeld van landdispuut tussen Israëli's en Palestijnen. De wijk ligt -net als de rest van Oost-Jeruzalem- in wat officieel Palestijns gebied is dat in 1967 werd veroverd en nadien geannexeerd door Israël. Die annexatie wordt internationaal niet erkend en in feite heeft het Israëlische Hooggerechtshof dus geen jurisdictie over de buurt.

De kwestie gaat terug tot de oorlog van 1948 waarbij Israël als staat ontstond. Sheikh Jarrah kwam toen met de rest van Oost-Jeruzalem in Jordaanse handen. Enkele tientallen Joodse families die er woonden, werden verdreven en in de plaats werden er Palestijnen gevestigd die gevlucht waren uit wat toen Israël geworden was. In de jaren 50 werden daar woningen gebouwd voor die Palestijnse vluchtelingen met financiële steun van de Verenigde Naties. Probleem is dat Jordanië nooit echt werk heeft gemaakt van juridische eigendomsrechten van die mensen.

Nadat Israël in 1967 Oost-Jeruzalem bezette en later annexeerde, werd dat een probleem. Enkele Joodse organisaties claimden eigendomsrechten op die woningen en gronden in Sheikh Jarrah. Vaak gaat het om Palestijnse families  die al decennia lang in die huizen wonen. De Palestijnen klagen ook aan dat Israëli's nu wel hun huizen en gronden kunnen opeisen die ze in 1948 verloren hebben, maar dat omgekeerd de Palestijnen hun verloren eigendommen in Israël niet kunnen opeisen.

Zoals altijd zijn ook mythe en religie verweven met Jeruzalem. In Sheikh Jarrah ligt de voor joden erg belangrijke graftombe van Simon de Rechtvaardige (Shimon haTzaddiq), een joods religieus leider en hogepriester van de Tweede Tempel uit de 3e eeuw voor Christus. Die tombe is een belangrijk bedevaartsoord voor religieuze joden.

Omgekeerd is de wijk Sheikh Jarrah genoemd naar Hussam al-Jarrahi, de lijfarts van de islamitische veldheer Salah ad-din (Saladin) die in 1187 Jeruzalem heroverde op de kruisvaarders. De tombe van die al-Jarrahi is dan weer een heiligdom voor Palestijnse moslims.

  • Green line: bestandslijn na de oorlog van 1948. 
  • Sheikh Jarrah ligt ten noorden van de Oude Stad 

Meest gelezen